به گزارش آتیه‌آنلاین، از مقامات اروپایی مانند آنگلا مرکل (صدراعظم آلمان) و بوریس جانسون (نخست‌وزیر بریتانیا) گرفته تا مقامات هند، پاکستان و افغانستان در جنوب آسیا همه برای پیروزی جو بایدن تبریک‌های خود را به واشنگتن ارسال کردند. از سوی دیگر سران کشورهای عربی هم بُردِ دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۰ را به شیوه خود تبریک گفتند که قابل ملاحظه بود. به عنوان مثال اولین مقامِ عربی که پیروزی بایدن را به او تبریک گفت، عبدالفتاح السیسی (رئیس جمهوری مصر بود) که باعث شد پس از آن اشخاصی مانند سلطان هیثم بن طارق (پادشاه عمان)، عبدالله حمدوک (نخست‌وزیر سودان)، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی (امیر قطر)،  میشل عون (رئیس جمهور لبنان)، ملک عبدالله دوم (پادشاه اردن)، شیخ محمد بن زاید آل نهیان (ولیعهد ابوظبی)، شیخ نواف آل احمد الجابر الصباح (امیر کویت)، مصطفی الکاظمی (نخست وزیر عراق) و غیره هم پیروزی بایدن را به او تبریک بگویند. در این مسیر اما یک نکته بسیار مهم و البته جالب وجود دارد و آنهم واکنش و حتی ارسال پیام تبریک برخی از گروه‌های فلسطینی به واشنگتن بود. به عنوان مثال محمود عباس (رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین) نه تنها پیام تبریک برای بایدن فرستاده است، بلکه در نامه‌ای خطاب به او درخواست خود مبنی بر مذاکرات با اسرائیل، زیر نظر کاخ‌سفید را پیشنهاد داده است. اسماعیل هنیه (رئیس دفتر سیاسی حماس) نیز به صورت تلویحی پیروزی بایدن را تبریک گفت و از او خواست تا از ادعای معامله قرن عقب‌نشینی کند. جنبش جهاد اسلامی فلسطین اما رویکرد متفاوتی داشت. آنها اعلام کردند که نه روی انتخابات آمریکا حساب میکند و نه روی تغییر در سیاست‌های واشنگتن در قبال فلسطین شرط می‌بندد. این تبریک‌ها و اظهارنظرها، آنهم چندی بعد از اعلام پیروزی بایدن به خوبی به ما نشان می‌دهد که تمام دنیا دوست دارند که به زودی از حالت تعلیقی که «دونالد ترامپ» بر جهان و روندهای بین‌المللی تحمیل کرده است، خارج شوند. اینکه «تدروس ادهانوم»، رئیس سازمان بهداشت جهانی (WHO) هم پیروزی «جو بایدن» و معاونش «کامالا هریس» را در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تبریک میگوید و ابراز امیدواری می‌کند که واشنگتن با این سازمان در زمینه مبارزه با همه‌گیری کرونا همکاری کند، به خوبی به ما نشان می‌دهد که سازمان‌های بین‌المللی از به حاشیه رفتنِ ترامپ احساس خوبی دارند و در نهایت منتظر پیوستن دوبارة آمریکا به یونسکو و حتی پیمان آب‌وهوایی پاریس و بسیاری دیگر از توافق‌های جهانی هستند. این مولفه‌ها به خوبی به ما می‌گوید که جو بایدن در حوزه سیاست خارجی راه دشواری دارد اما در حوزه داخلی هم، اینگونه است.

تامین اجتماعی و کرونا!

بایدن در حوزه سیاست داخلی راهی ندارد جز اینکه یک بسته حمایتی عریض و طویل در حوزه مالی و درمانی برای تامین نیازهای اجتماعی مردم تدوین و اجرا کند و پس از آن باید تجارت آزاد، که بخشی از ایدئولوژی دموکرات‌ها است و بر اساس «راهبرد برون‌گرایی» آنها طراحی شده را عملیاتی کند. مساله مقابله با کانون‌های قدرت که حالا پس از سرمایه‌گذاری روی ترامپ و باخت او، بسیار عصبانی هستند، یکی دیگر از مشقت‌های بایدن خواهد بود؛ چراکه آنها در چهار سال آینده به نمایندگی از تفکرِ «ترامپیسم»، بیشترین هجمه‌ها را به بایدن وارد خواهند کرد. بحث حذفِ موانع مهاجرت هم یکی دیگر از محورهای بایدن در سیاست داخلی بود اما در سیاست خارجی اوضاع به گونه‌ای دیگر است.

دوقطبی شریک – رقیب

شک نکنید که تفکر راست‌گرای افراطی در اسرائیل به رهبری «بنیامین نتانیاهو»، در برزیل به رهبری «ژائیر بولسونارو» در مجارستان به رهبری «ویکتور اوربان»، در بریتانیا به رهبری «بوریس جانسون» و برخی دیگر از کشورهای دیگر، از کنار رفتن ترامپ نگرانند. تا جایی که نتانیاهو با تاخیر قابل توجهی، پییروزی بایدن را تبریک گفت و حتی بسیاری از مقامات اسرائیل از روی کار آمدنِ معاون اوباما نگران هستند. اما نکته مهم این است که در عربستان سعودی، ماتم سراسر ریاض را فرا گرفته است. درست است که رئیس جمهوری مکزیک هم، پیروزی بایدن را تبریک نگفته و منتظر اعلام نتایج نهایی انتخابات آمریکا است، اما توجه داشته باشید که مکزیک با عربستان فرسنگ‌ها فاصله دارد و از سوی دیگر جایگاه هیچکدام از آنها در راهبردهای کلانِ واشنگتن با یکدیگر قابل قیاس نیست. سعودی‌ها و به خصوص ولیعهد این کشور یعنی «محمد بن سلمان» همچنان منتظر اعلام نتایج نهایی انتخابات هستند و تاکنون هیچ پیام تبریکی به بایدن مخابره نکرده‌اند. این مسائل و اینکه گروه‌های فلسطینی و اعراب منطقه (به غیر از عربستان) تا به این حد به بایدن چشم امید دارند و یا اینکه اروپایی‌ها خواهان بازگشت روابطشان با آمریکا به دوران اوباما هستند، پیام‌های امیدوار کننده‌ به حساب می‌آید؛ اما سوال این است که آیا برای ما (ایران) هم مثبت است؟

همه می‌دانند که زیربنای تحریم‌ها تهران را دموکرات‌ها گذاشتند و خبرگان سیاست هم به خوبی متوجه هستند که اجماع دموکرات‌ها با اروپایی‌ها می‌تواند به نفع ما نباشد! اگر بگوییم که بایدن به برجام بازمی‌گردد، حرف گزافی نگفته‌ایم اما موضوع این است که اسرائیلی‌ها همچنان چهار چشمی در حال نظاره اوضاع و به خصوص پیام‌هایی هستند که قرار است میان تهران و واشنگتن مخابره شود. از سوی دیگر اجماع میان قاره سبز  و آمریکا می‌تواند در هر نوع مذاکره ما با واشنگتن، خلل‌های جدی ایجاد کند؛ کمااینکه در زمان مذاکره برجام هم اتفاق افتاد. بر این اساس باید گفت که سیاست خارجی بایدن در مواردی به سرعت و در مواردی به آرامی، سیاست خارجی ترامپ را معکوس خواهد کرد و به سیاست خارجی سنتی آمریکا بازخواهد گشت. در حالی‌که ترامپ در چارچوب سیاست «آمریکا نخست»، ناسیونالیسم اقتصادی، سیاست‌های حمایتی، دشمنی با تجارت آزاد و روند جهانی‌شدن (Globalization) را در دستور کار داشت، بایدن در جهت فاصله‌گرفتن از این سیاست‌ها حرکت خواهد کرد. این در حالیست که شبحِ حضور محافظه‌کاران در سنا و ساختارهای اقتصادی آمریکا همچنان به قوت خود وجود دارد و به همین دلیل باید گفت که بایدن راه سختی در پیش دارد. اینکه «رو خانا»، عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در سخنانی تأکید می‌کند که کشورش حمایت مالی از عربستان سعودی در جنگ چند ساله علیه یمن را متوقف خواهد کرد، یا اینکه دیده می‌شود اسرائیلی‌ها به شدت از آمدن بایدن ناراضی‌هستند و آن را پنهان نمی‌کنند نشان می‌دهد که او حداقل در حوزه‌های سنتی مانند حمایت از امنیت و حیات تل‌آویو و همچنین حفظ منافع خود با عربستان تا حدودی صرفاً به تغییر تاکتیک بسنده خواهد کرد و اصول کلی را حفظ می‌کند.