به گزارش آتیه‌آنلاین، سرانه‌ی مطالعه، میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه‌روز است. به این معنا که برای به دست آوردن عدد سرانه، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع و به تعداد آن ها تقسیم می‌کنند؛ کاری که در همه ی کشورهای دنیا انجام می شود و در می یابند که وضعیت کتاب و کتاب خوانی در کشورشان چگونه است.

طبق آمارهای جهانی، آمریکایی ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی ها ۹۰ دقیقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه  کتاب اختصاص می دهند. سرانه مطالعه و کتاب خوانی در ایران در آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای هر فرد در هفته ۳.۷ ساعت اعلام شد. یعنی روزانه حدود نیم ساعت! اگر نگاهی به کتاب‌فروشی‌هایمان، چه در تهران و چه در مراکز استان‌های مهم‌ بیندازیم، خلوتی، کسادی و فروش کم کتاب از در و دیوار آنها هویداست. با اینکه رشد علمی در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد اما همه افراد جامعه مطالعه نمی کنند و سطح آگاهی های افراد فاصله عمیقی با یکدیگر دارد. بنابر این مطالعه فقط در بین شمار اندکی از ایرانیان جریان دارد و حتی بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان نیز جز کتاب درسی، مطالعه دیگری ندارند. این بیگانگی با کتاب و کتابخوانی از کجا نشأت می گیرد؟

از دیدگاه جامعه شناختی، علت سرانه پایین مطالعه در ایران دارای دلایل متعددی است و مجموعه ایی از عوامل، میزان این سرانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر جامعه اقتصاد و فرهنگ را میدان هایی در نظر بگیریم خواهیم دید که تاثیرات هرکدام از این میدان واره ها در سرانه پایین مطالعه در ایران تا چه حد است.

یک باور عمومی در کشور ریشه دوانده که به‌دلیل گران بودن کتاب، میزان مطالعه در کشور کاهش یافته است. البته در این مسئله شکی نیست که قیمت کتاب‌ها و نشریات به نسبت میزان درآمد خانوارها مقداری بالاتر است. اما با مقایسه قیمت کتاب‌های منتشرشده در کشور و سایر کشورها می‌توان به این نتیجه رسید که قیمت کتاب در ایران چندان هم بالا نیست، اما به هر حال این مسئله دستاویزی است تا پایین بودن میزان مطالعه را توجیه کنند.

مردم بد مطالعه می‌کنند

انیسه ملکان، نویسنده کتاب «کسی در میان شما» در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین درباره معضلات این روزهای کتابخوانی در کشور اظهار کرد: متاسفانه مردم ما بیشتر از کتاب، رمان نمی‌خوانند. حتی طبقه‌ای که خود را روشنفکر می دانند اهل مطالعه رمان نیستند و این روزها بیشتر گرایش‌ها به سمت کتاب های روانشناسی و کتاب‌هایی زرد با محتوا چگونه پولدار شویم، چگونه موفق شویم و ...  است که خواندن آن‌ها در یک برهه زمانی با توجه به تبلیغات زیاد مد شده و ظرف مدت کوتاهی هم پرفروش می‌شوند.

ملکان عنوان کرد: از نظر خیلی از افراد مردم ایران کم مطالعه می‌کنند اما از نظر من مردم کتاب بد مطالعه می‌کنند. متاسفانه آن‌ها با پژوهش و آگاهی اقدام به تهیه کتاب نمی‌کنند  و تحت تاثیر تبلیغات انتخاب خود را انجام می‌دهند به همین خاطر است که در بیشتر موارد از خریدن کتاب پشیمان شده‌اند. در واقع جامعه امروز ما در کتابخوانی در این حد نزول پیدا کرده است که در خصوص تماشای  فیلم  به شما فیلم هندی را پیشنهاد بدهند، کتاب هایی که این روزها با رانت و تبلیغات به فروش بالایی می رسند در حد همان  فیلم‌های هندی دهه ۶۰ هستند.

وی  معتقد است: ترویج دادن کتاب خوب بین مردم نیاز به تبلیغات رسانه‌ای دارد، صداوسیما و نهادهای فرهنگی می‌توانند ذائقه مردم را تغییر دهند. چیزی که این روزها مردم به آن احتیاج دارند این است که چه  کتاب هایی را بخوانید؛ نه اینکه مدام برای خالی نبودن عریضه  بگوییم مردم کتاب بخوانید.

این نویسنده در ادامه خاطر نشان کرد: متاسفانه گروه دیگری نیز در جامعه ما حضور دارند که کتاب‌های خوب  میخرند، اما آن‌ها را مطالعه نمی کنند. در واقع معضل دیگر این روزهای کتاب خوانی  را می توان این موضوع دانست که امروزه کتاب به جزیی از ویترین خانه‌ها تبدیل شده است و عده‌ای تصور می‌کنند اگر کتابخانه پرباری در منزل خود داشته باشند که شامل کتاب‌های رنگی قطور و خوش منظره باشد نشان دهنده این است که آن‌ها به جامعه روشنفکر تعلق دارند.