به گزارش آتیه آنلاین، وزیر خارجه چین که بنا به دعوت همتای ایرانی خود و در پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و چین عصر جمعه (ششم فروردین) وارد تهران شد، صبح دیروز (شنبه) به همراه محمدجواد ظریف نمایشگاه اسناد روابط ایران و چین را در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه افتتاح و همچنین با علی لاریجانی مشاور مقام معظم رهبری دیدار کرد. "وانگ یی" در دیدار با لاریجانی با اشاره به روابط تاریخی و دوستانه دو کشور، بر اهمیت همکاری‌ها در چارچوب مشارکت جامع راهبردی تأکید و از نهایی شدن برنامه جامع روابط راهبردی دو کشور ابراز خرسندی کرد و همچنین اظهار داشت که روابط کشورش با جمهوری اسلامی ایران تحت تاثیر شرایط روز نخواهد بود، بلکه دائمی و استراتژیک است.

لاریجانی نیز در این دیدار تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران مستقلا در مورد روابطش با کشورها تصمیم می‌گیرد و مانند برخی کشورها نیست که با یک تلفن تغییر موضع دهند.»

بیانیه مشترک

در همین خصوص بیانیه‌ای از سوی وزرای خارجه دو کشور صادر شد.  در این بیانیه آمده است: «در سال ١٣٩۴ جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین بیانیه مشترک جامع راهبردی دو کشور را صادر کرده و دو طرف برای انعقاد یک برنامه همکاری جامع توافق کردند. بعد از رایزنی‌ها و مذاکرات دیروز (هفتم فروردین ماه) محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و "وانگ یی"، عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین «برنامه همکاری جامع فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین» را در تهران امضا کردند.  این سند ظرفیت‌ها و چشم انداز همکاری دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، فرهنگی و غیره را مورد بحث قرار داده است.  معتقدیم این سند بیش از پیش توسعه مداوم و مشارکت جامع راهبردی ایران و چین را ترویج خواهد کرد و برای دو ملت سعادت خواهد آفرید.»

اهداف یک مشارکت استراتژیک

طبعا همانطور که مقامات وزارت خارجه و ظریف تاکید کردند، این معاهده می‌تواند اهداف بلند مدت بر اساس اصل وابستگی متقابل و منافع ملی را محقق کند و این سند همکاری منافع هر دو طرف را تضمین و سطح روابط را گسترش می‌دهد.  چشم انداز این طرح گسترش روابط در سطح یک رابطه استراتژیک است.   گسترش همکاری های اقتصادی دو کشور تا مرز بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار نشان می دهد دو طرف به خوبی از مزیت های یکدیگر آگاهند. البته با توجه به تحریم های اعمال شده علیه ایران، این گسترش روابط اقتصادی بیش از هر زمان دیگری پیچیده شده است. از طرف دیگر آمریکا که به واسطه خروج از برجام توسط ترامپ، همه تخم مرغ‌هایش را در سبد فشار حداکثری گذاشته و به نتیجه نرسیده بود، حالا در صدد این است که با جلوگیری از اجرایی شدن این توافق تصویر بزرگ خود در مهار چین را تحقق ببخشد.

ایران و ابتکار عمل کمربند و جاده

یک فضای ژئوپلیتیکی متشنج به ایران امکان می‌دهد تا در امنیت منطقه ای نقش مهمی داشته باشد و همچنین از موقعیت ژئواستراتژیک خود در پروژه‌های ترانزیتی بین‌المللی استفاده کند. طرح کمربند و جاده (ابریشم)  یکی از این پروژه هاست. ایران می‌تواند در هر دو قسمت از پروژه جدید جاده ابریشم چین - کمربند اقتصادی جاده ابریشم و مسیرهای تجاری جاده ابریشم دریایی، شرکت کند و منافع اقتصادی ژئواستراتژیک، امنیتی و اقتصادی در سطح منطقه‌ای و البته جهانی خواهد داشت.  با اجرای این پروژه، نقش چین در محاسبات منطقه‌ای و جهانی هم افزایش بیشتری می‌یابد. ایران با داشتن منابع عظیم نفت و گاز، موقعیت جغرافیایی مناسبی برای مشارکت و بهره‌مندی از پروژه راه ابریشم چین دارد. موقعیت ژئواستراتژیک ایران در دریای خزر و خلیج فارس برای چین مهم است و می خواهد ایران نقش جدی در این پروژه داشته باشد.

چین شریک اول تجاری ایران در دهه آینده

چین بزرگترین شریک تجاری ایران در سال ۲۰۱۹ بود و ارزش تجارت بین دو کشور ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده است. چین همچنین بزرگترین وارد کننده نفت ایران است و دو کشور در نظر دارند تجارت خود را طی یک دهه آینده به ۶۰۰ میلیارد دلار برسانند. پس از توافق هسته ای ایران و به دنبال لغو تحریم‌های بین المللی، چین دو فقره اعتبار به ارزش ۴.۲ میلیارد دلار برای تأمین اعتبار خطوط ریلی پرسرعت و اتصال شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران، مشهد و اصفهان اختصاص داد که در این میان تامین اعتبار پروژه قطار برقی مشهد-تهران توسط چین می تواند گام مهمی در تکمیل پروژه جاده ابریشم باشد.

شایعات پیرامون این قرارداد چقدر صحت دارد؟

البته همانطور که در روزها و هفته های گذشته در فضای مجازی بحث شده بود، این قرارداد دستخوش نوعی ساده انگاری عامدانه قرار گرفت. از طرفی نیروهای شبکه‌های فارسی زبان (در غیاب رسانه ملی) این قرارداد را به نوعی استعمار ایران دانسته و تلاش می‌کردند فضا را علیه وزارت خارجه متشنج کنند. اما در گزارش امروز وزارت خارجه یک بخش هم به "شایعات" اختصاص یافت. در این بخش آمده است: «در این سند، واگذاری هیچ منطقه و یا هیچ انحصار متقابل و یا یکجانبه‌ای مطرح نبوده و لذا فاقد اعطای هرگونه حق انحصاری است. در این سند مدیریت، اداره و یا بهره برداری از هیچ منطقه و یا حوزه‌ای واگذار نشده است.  این سند در راستای صلح، ثبات و توسعه منطقه‌ای و بین‌المللی تدوین شده و لذا در مخالفت با هیچ طرف ثالثی و یا برای مداخله در امور هیچ کشوری نیست.  این سند یک نقشه راه برای همکاری‌های جامع دو کشور ایران و چین بوده و لذا حاوی هیچ قراردادی نمی‌باشد.  در هیچ کجای سند کمی سازی در خصوص چشم انداز همکاری‌ها اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا راهبردی نشده ولذا حاوی هیچ رقم و عدد خاصی از جمله در خصوص سرمایه گذاری و یا منابع مالی و پولی نیست.  این سند ۲۵ ساله نامگذاری شده است تا کلیت برنامه همکاری جامع دو کشور در این بازه زمانی بلندمدت دیده و پیگیری شود. بدیهی است بازه زمانی اجرای هر قرارداد دوجانبه‌ای بر اساس پیش بینی مندرج در خود قرارداد تعیین می‌شود.»