به گزارش آتیه‌آنلاین، دیروز (جمعه) سعید خطیب‌زاده در ارتباط تلفنی با استودیو خبر ۲۱ جمعه شب شبکه یک سیما اظهار داشت: «این سفر در آستانه پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک ایران و جمهوری خلق چین انجام می‌شود و از این جهت حائز اهمیت است. در این سفر سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین که چند سالی در حال گفتگو بودیم امضا خواهد شد.» اما این سند چیست که این همه سر و صدا در پی آن ایجاد شده است؟

یک قرارداد پر سر و صدا
برنامهٔ ۲۵ سالهٔ همکاری‌های مشترک ایران و چین، برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران، شرکت ملی صادرات گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، زیرساخت‌های ایران و همکاری نظامی، امنیتی، فرهنگی و قضایی است. «پترولیوم اکونومیست» در گزارشی مدعی شده که حجم سرمایه‌گذاری معادل ۲۸۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار آمریکا است و بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری طی سال نخست اجرای قرارداد به صنعت نفت و گاز ایران تزریق و مابقی آن به‌صورت مرحله‌ای و براساس توافق دو طرف از سوی پکن در ایران انجام می‌شود.

آغاز همکاری، موازی با برجام
آغاز بحث این توافقنامه به سفر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین، به ایران در سال ۱۳۹۴ و بخشی از طرح راه ابریشم جدید چین بازمیگردد. از سال ۱۳۹۸ انعقاد این سند به‌طور جدی مورد بحث قرار گرفت و چند متن پیش نویس بین دو کشور مبادله شد. نهایتاً آقای روحانی پیش‌نویس نهایی برنامهٔ ۲۵ سالهٔ همکاری‌های جامع ایران و چین را ۳ تیر ۱۳۹۹ در جلسه هیئت دولت بررسی و تأیید کرد. در آن نشست به وزارت امور خارجه ایران مأموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، براساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند. البته سابقه مذاکره درباره این سند راهبردی به بیش از ۱۰ سال پیش و دست‌کم به دولت دهم می‌رسد، اما در دو سال گذشته رایزنی‌ها درباره این سند فشرده‌تر شد و امروز احتمالا نهایی خواهد شد.

چین چگونه به شریک اول تجاری ایران تبدیل شد؟
امروز حدودا ۳۰% اقتصاد ایران به چین گره خورده است، این بدین معنی است که ۱/۳ اقتصاد ایران در تعامل با چین طرح ریزی شده که این نه خوب است نه بد، زیرا چین و آمریکا اگر چه به نظر می رسد از نظر ایدئولوژیک دو دنیای متفاوت اند اما جزو بزرگترین شرکای یکدیگر هم هستند. تا پیش از دور اول تحریم های هسته‌ای ایالات متحده که به برجام منجر شد، ایران توانسته بود توازن تجاری بین شرق و غرب را حفظ کند. لازم به ذکر است که دوره‌ی اوج رشد چین که از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۵ طول کشید هم زمان بود با آمدن احمدی نژاد و تحریم ها که همه با هم دست به دست هم داد و چین با استفاده از فرصت به دست آمده اوباما جا پای خود را در ایران محکم کرد. 

چین به دنبال چیست؟
چین با توجه به طرح "یک جاده یک کمربند" به ایران نیاز دارد تا به بازارهای اروپا و احتمالا بعد از آن آفریقا راه زمینی مستقیم پیدا کند. پس به هر کاری دست خواهد زد تا ایران را با همه سختی ها در زمره دوستان خود نگه دارد و البته خوب است بدانید که یکی از بزرگترین مخالفان این طرح، آمریکاست. حتی برخی معتقدند یکی از دلایل تحریم ایران در بحبوحه‌ی جنگ تجاری چین-آمریکا، تلاش برای جلوگیری از گره‌خوردن ایران با طرح چین است. اما تحریم ها برخلاف تصور ترامپ ایران را بیش از پیش به چین نزدیک و از غرب دور کرد. حالا توازن به نفع چین به هم خورده است. اتفاقی که به خوبی می توان آن را در مواضع تند رسانه های فارسی زبان که توسط دولت های غربی تغذیه میشوند دید. اما احتمالا این پایان ماجرا نیست.

ظریف: قرارداد با چین منافع ملی را تامین خواهد کرد
هر چند که هنوز جز یک پیش نویس، چیزی از این توافق راهبردی منتشر نشده، اما وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی در مصاحبه با مردم سالاری آنلاین از این قرارداد دفاع کرد و گفت: «من با اطمینان می‌گویم روزی که قرارداد با چین منتشر شود، خواهید دید که این توافق صددرصد براساس منافع ملی ماست. چین قدرت در حال برآمدن است و روابط با چین اصالت دارد.من این را به شما عرض بکنم به عنوان یک نکته که هیچ‌یک از ادعاها، در مورد توافق ۲۵ ساله با چین، درست نیست. متن اول توافق ۲۵ ساله با چین را ما نوشتیم. نسخه دوم توسط چینی‌ها ارائه شد و نسخه سوم را که دوستان ما با نظرات مختلف تهیه کرده بودند، شخصا در سه ویرایش مختلف خواندم و اصلاح کردم و می‌توانم در مورد آن کاملا به شما اطمینان بدهم.»
البته دکتر ظریف درباره توازن بین شرق و غرب معتقد است: «روابط با غرب هم اصالت دارد. من اعتقاد دارم که باید همزمان با شرق و غرب روابط داشته باشیم. چون این روابط یکدیگر را تکمیل و کارآمد می‌کنند.» 

باید دید فردا در دیدار وزرای خارجه چه اتفاقی خواهد افتاد و متن این قرارداد مهم چه زمانی منتشر خواهد شد. تا آن زمان احتمالا بازار شایعات همچنان داغ است.