بازار برنج زیر فشار همزمان کمبود واردات، خشکسالی و بدهی ارزی
بازار برنج در ماههای اخیر با نوسان و افزایش قیمت مواجه شده است؛ دبیر انجمن واردکنندگان برنج میگوید خشکسالی، کاهش تولید داخلی، عقبماندگی واردات و انباشت بیش از ۱.۲ میلیارد یورو معوقات ارزی، مهمترین دلایل شکلگیری التهاب در این بازار هستند.
مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، در نشستی خبری اعلام کرد: «خشکسالی، کاهش تولید، محدودیتهای سیاستی و انباشت بیش از ۱.۲ میلیارد یورو معوقات ارزی، مهمترین عوامل بیثباتی بازار برنج هستند.»
او با اشاره به آمار واردات گفت: «میزان واردات در سال ۱۴۰۲ و ۹ ماهه سال ۱۴۰۴ تقریباً مشابه و حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن بوده است. در مجموع، طی دو سال و اندی اخیر حدود ۳.۳ میلیون تن برنج وارد کشور شده، درحالیکه اگر مبنای واردات سالانه یک و نیم میلیون تن را لحاظ کنیم، باید برای این بازه زمانی چیزی حدود ۴.۱ میلیون تن وارد میشد. این شکاف وارداتی، یکی از علل اصلی شکلگیری اختلاف و التهاب قیمتی در بازار است.»
خاکی ادامه داد: «امسال کشور با خشکسالی شدیدی مواجه بود و تولید برنج نیز کاهش یافت. تولید دو میلیون تنی که پیشتر روی آن حساب شده بود محقق نشد و برآورد وزارت جهاد کشاورزی، تولید حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن در سال جاری است. بنابراین حداقل نیاز داریم تا پایان سال، حدود ۶۰۰ هزار تن برنج ترخیص شود تا صرفاً بتوانیم از پیک مصرف ماه مبارک رمضان و ایام پیشرو عبور کنیم.»
دبیر انجمن واردکنندگان برنج به تغییر سیاست دولت اشاره کرد و گفت: «بازار برنج هندی طی چند سال اخیر آرامترین بازار را داشت. این آرامش تا شهریورماه ادامه داشت، اما همزمان با الزام تحویل کالا به شرکت بازرگانی دولتی ایران، بازار برنج هندی عملاً از اختیار واردکننده خارج شد. از شهریورماه به بعد، تمام برنجها به شرکت تحویل داده شد و تازه در ۱۲ آذرماه ثبت سفارش مجدداً باز شد که هنوز محمولههای آن وارد کشور نشده است.»
او درباره برنج پاکستانی نیز توضیح داد: «التهاب در بازار برنج پاکستانی زودتر اتفاق افتاد. نخست به این دلیل که وزارت جهاد کشاورزی برخی از کدهای کیفی برنج پاکستانی را که تأثیر قابل توجهی بر تنظیم بازار و حتی قیمت برنج ایرانی داشت، محدود کرد. اقدام نادرست دیگر، تعیین سقف ارزی نامتناسب با واقعیتهای کشور مبدأ بود.»
خاکی گفت: «با افزایش قیمت برنج ایرانی، بخشی از تقاضا به سمت برنج پاکستانی منتقل شد. در این میان شاهد افزایش تقاضا، انبارشهای خانگی و تخلفاتی نظیر احتکار، گرانفروشی و اختلاط در حلقههای بعد از واردکننده بودیم. همه این عوامل باعث شد تقاضا به شدت از عرضه پیشی بگیرد و وضعیت فعلی بازار شکل بگیرد که چندان قابل دفاع نیست.»
او با تأکید بر ارتباط مستقیم تأمین برنج وارداتی با آرامش بازار برنج ایرانی گفت: «در چند سال اخیر هر زمان برنج وارداتی به طور متناسب تأمین شده، بازار برنج ایرانی نیز در آرامش بوده است. افزایش قیمت برنج ایرانی از نیمه دوم سال گذشته آغاز شد. علت اصلی آن، اعمال ممنوعیت فصلی واردات بود.»
خاکی در پایان بر انباشت معوقات ارزی تأکید کرد و گفت: «معوقات ارزی واردات برنج از بهمنماه سال گذشته تاکنون به بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو رسیده است. این موضوع فشار مالی سنگینی به واردکنندگان تحمیل کرده، اعتبار آنها را نزد تأمینکنندگان خارجی از بین برده و باعث شده بسیاری از تأمینکنندگان تمایلی به ادامه همکاری با ایران نداشته باشند.»
او یادآوری کرد: «تا زمانی که این معوقات ارزی تعیین تکلیف نشود، هیچ سیاست دیگری کارایی نخواهد داشت.»
