۶۰ درصد قربانیان در سن کار؛ هشدار جدی پلیس راهور
آمار تصادفات جادهای در ایران سالهاست از یک بحران فراتر رفته و به یک «فاجعه اجتماعی» تبدیل شده است؛ فاجعهای که بیش از هر گروهی، جوانان و نیروهای مولد جامعه را هدف قرار میدهد. اظهارات اخیر سردار حسن مومنی، جانشین رئیس پلیس راهور فراجا، بار دیگر ابعاد نگرانکننده این مسئله و قصورهای انباشته در مدیریت ترافیک و ایمنی راهها را آشکار کرده است.
به گزارش آتیهآنلاین، بر اساس آمار رسمی، سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست میدهند و نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر مصدوم میشوند؛ آماری که ۱۰ تا ۱۵ درصد آن به معلولیتهای دائمی میانجامد. این ارقام در کشوری که سیاست «جوانی جمعیت» را دنبال میکند، بیش از هر چیز هشداردهنده است؛ چرا که حدود ۲۰ درصد جانباختگان تصادفات در بازه سنی ۲۱ تا ۳۰ سال قرار دارند و بیش از ۶۰ درصد قربانیان، افراد در سن کار و تولید هستند. این همان پدیده «جوانمرگی» است؛ مرگی زودرس که نهتنها یک خانواده، بلکه آینده اقتصادی و اجتماعی کشور را دچار آسیب میکند.
نگاهی به تحولات سال ۱۴۰۳ نشان میدهد روند کاهشی تصادفات که طی سالهای گذشته بهزحمت به دست آمده بود، دوباره معکوس شده است. طبق آمار پزشکی قانونی، در هفتماهه نخست امسال حدود ۱۲ هزار و ۷۸۰ نفر در تصادفات جان باختهاند؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳ تا ۴ درصد افزایش را نشان میدهد. نگرانکنندهتر آنکه این افزایش عمدتاً در تصادفات درونشهری رخ داده؛ جایی که رشد ۱۰ درصدی جانباختگان ثبت شده، در حالی که تصادفات برونشهری تنها حدود یکونیم درصد افزایش داشته است.
در این میان، تهران سهم قابلتوجهی از این فاجعه دارد. با وجود آنکه ۱۷ درصد تصادفات درونشهری کشور در پایتخت رخ میدهد، بیش از ۶۰ درصد افزایش جانباختگان شهری در هفتماهه امسال به تهران اختصاص داشته است. بیشترین قربانیان نیز از میان موتورسواران و عابران پیادهاند؛ گروههایی که بهعنوان «کاربران آسیبپذیر» شناخته میشوند و سالهاست در حاشیه سیاستگذاریهای شهری قرار دارند.
مسئله تنها به تلفات انسانی ختم نمیشود. برآوردها نشان میدهد حدود ۷ تا ۸ درصد تولید ناخالص ملی و نزدیک به ۱۹ درصد بودجه کشور، بهصورت مستقیم و غیرمستقیم صرف پیامدهای تصادفات میشود. این یعنی هر میزان تلاش برای رشد اقتصادی، عملاً زیر سایه خسارات ناشی از سوانح رانندگی رنگ میبازد.
با این حال، مسئولیت این وضعیت تنها بر دوش رانندگان نیست. بیش از ۳۰ دستگاه در حوزه تصادفات نقش دارند و فقدان هماهنگی، ضعف زیرساختها، تأخیر در هوشمندسازی، و مدیریت سنتی ترافیک، همگی در تشدید این بحران مؤثر بودهاند. اگرچه پلیس راهور از پیشگامان استفاده از فناوریهای نوین است، اما به اذعان خود مسئولان، اقدامات انجامشده کافی نیست و فاصله معناداری تا مدیریت هوشمند ترافیک وجود دارد.
پدیده جوانمرگی در تصادفات، زنگ خطری است که نادیده گرفتن آن، هزینهای بهمراتب سنگینتر در آینده تحمیل خواهد کرد. کاهش این تلفات، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی ملی است؛ ضرورتی که بدون پذیرش قصورهای نهادی، همافزایی واقعی دستگاهها و بهرهگیری جدی از فناوریهای نوین، دستیافتنی نخواهد بود.
