سقط جنین در ایران؛ آمارهای «نگران‌کننده» در مقابل سلامتی زنان

سقط خودخواسته جنین همچنان یکی از پرحاشیه‌ترین مسائل اجتماعی ایران است. در حالیکه در بسیاری از کشورهای جهان سقط خودخواسته جنین قانونی است، این موضوع در ایران نیازمند کسب مجوز از طرف نهادهای قانونی است که دریافت آن کار آسانی نیست.

حالا سجاد رحیمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه گفته بر اساس آمارهای غیررسمی، روزانه بین ۸۰۰ تا هزار مورد سقط جنین در کشور رخ می‌دهد. او در یک مقایسه عجیب که ارتباط آن با موضوع مشخص نیست این آمار را با تلفات جاده‌ای مقایسه کرده و گفته آمار سقط جنین تقریباً ۳۰ برابر تلفات جاده‌ای است.

او هم مانند بسیاری دیگر از مسئولان این حوزه، این اتفاق را «نگران‌کننده» دانسته و گفته بیش از ۹۴.۵ درصد سقط‌ها «در چارچوب خانواده و به صورت شرعی» انجام می‌شود. آمارهای رحیمی اما با آمارهای مقام‌های رسمی این حوزه تفاوت آشکاری دارد.

اردیبهشت سال ۱۴۰۲ صالح قاسمی، دبیر وقت مرکز مطالعات راهبردی جمعیت به روزنامه همشهری گفته بود به طور میانگین سالانه ۳۵۰ هزار تا ۵۳۰ هزار مورد سقط جنین در کشور انجام می‌شود که از این میزان حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار مورد مجوزدار است و توسط پزشکی قانونی انجام می‌شود. به گفته او حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار مورد هم سقط غیرارادی است و بقیه سقط‌ها یعنی ۹۵ درصد آنها در مراکز غیرررسمی انجام می‌شود.

بر همین اساس به نظر نمی‌رسد آمار رئیس دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه درباره سقط‌های قانونی درست باشد. البته افزایش سقط‌های در مراکز رسمی هم نتیجه یک سیاست عجیب دیگر است. طرح‌های غربالگری در ایران دیگر اجباری نیستند و همین موضوع باعث شده تعداد جنین‌های دارای مشکلات ژنتیکی افزایش پیدا کنند.

افزایش سقط جنین اما دلایل دیگری هم دارد که یکی از مهم‌ترین آنها دسترسی‌نداشتن عمومی به آموزش‌های جنسی و آمیزشی و همچنین کمبود وسایل پیشگیری است. شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس پیشتر هشدار داده بود که محدود کردن وسایل پیشگیری از بارداری منجر به افزایش فرزندان ناخواسته و سقط‌ جنین در مراکز غیررسمی می‌شود.

مشکلات اقتصادی، نگرانی‌ها از هزینه‌های فرزندآوری، وضعیت امنیتی و سیاسی کشورها، ناامیدی نسبت به آینده و بسیاری از دلایل دیگر را هم می‌توان جزو علل افزایش سقط جنین در ایران دانست.

سقط جنین در مراکز غیررسمی همچنین می‌تواند برای زنان، به‌ویژه قشر پایین‌دست که دسترسی به پزشکان مجرب ندارند بسیار خطرناک باشد. پزشکان هشدار می‌دهند که سقط جنین در مراکز غیررسمی می‌تواند باعث خونریزی و عفونت و یا باعث سوراخ شدن و پارگی رحم و خونریزی‌های بسیار شدید شود که جان زنان را به‌خطر می‌اندازد.

در نهایت با وجود هشدارهای و ابراز نگرانی‌های مقامات در زمینه سقط جنین به نظر می‌رسد تا زمانیکه شرایط سقط جنین به صورت قانونی ساده‌تر نشود و سقط‌های خودخواسته به سمت مراکز غیررسمی هدایت شوند، زندگی بسیاری از زنان همچنان در خطر خواهد بود. این در حالیست که به نظر می‌رسد نگرانی مسئولان نه برای سلامتی زنان که به علت کاهش موالید در کشور و در راستای سیاست جوانی جمعیت است. سیاستی که با وجود همه این موانع و هزاران میلیارد تومان تبلیغات هنوز موفقیت بزرگی به دست نیاورده است و جمعیت ایران به سرعت در حال پیرشدن است.