پیشی گرفتن تولید برق بادی و خورشیدی از تولید برق زغالسنگی
براساس پژوهشی جدید در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ انرژیهای تجدیدپذیر توانستند تقاضای فزاینده جهانی برای برق را پوشش داده و مصرف زغالسنگ و گاز را اندکی کاهش دهند؛ رویدادی که بهعنوان نقطه عطفی در گذار جهان به سوی انرژی پاک توصیف شده است.
بر اساس پژوهشها، مزارع بادی و خورشیدی جهان برای نخستینبار در سال جاری بیش از نیروگاههای زغالسنگ برق تولید کردهاند. این رویداد نقطه عطفی در نظام جهانی تولید برق به شمار میرود.
به گزارش گاردین، پژوهشی از اندیشکده اقلیمی «امبر» نشان میدهد که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵، انرژیهای تجدیدپذیر از رشد تقاضای جهانی برق پیشی گرفتهاند و همین امر باعث کاهش اندکی در مصرف زغالسنگ و گاز شده است.
در نیمه نخست سال جاری، تولید برق خورشیدی در جهان نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ تقریباً یکسوم افزایش یافته و ۸۳ درصد از رشد جهانی تقاضای برق را تأمین کرده است. انرژی بادی نیز بیش از ۷ درصد رشد داشته و این دو منبع تجدیدپذیر برای نخستینبار جایگزین سوختهای فسیلی شدهاند.
به گفتهی «مالگورزاتا ویاتروس-موتیکا»، تحلیلگر ارشد برق در امبر و نویسنده این گزارش، دستاورد اخیر «نقطه عطفی حیاتی» است. او گفت: «انرژی خورشیدی و بادی اکنون با سرعتی در حال رشد هستند که میتوانند پاسخگوی اشتهای فزاینده جهان برای برق باشند. این آغاز مرحلهای است که در آن انرژی پاک با رشد تقاضا همگام میشود.»
به گزارش امبر، چین و هند نقش اصلی را در جهش تولید انرژیهای تجدیدپذیر داشتهاند؛ در حالی که ایالات متحده و اروپا بیشتر به سوختهای فسیلی متکی ماندهاند.
همچنین در گزارشی جداگانه، «آژانس بینالمللی انرژی» (IEA) اعلام کرده که تا پایان دهه، ظرفیت جهانی انرژیهای تجدیدپذیر ممکن است بیش از دو برابر شود و ۸۰ درصد ظرفیت جدید انرژی پاک از برق خورشیدی تأمین خواهد شد.
«فاتح بیرول»، مدیر اجرایی آژانس بینالمللی انرژی، گفت: «در سالهای آینده، رشد ظرفیت جهانی انرژیهای تجدیدپذیر عمدتا توسط سامانههای خورشیدی (PV) هدایت خواهد شد، هرچند باد، نیروگاههای آبی، زیستانرژی و زمینگرمایی نیز نقش خود را ایفا خواهند کرد.»
آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرد چین همچنان بزرگترین بازار رشد انرژیهای تجدیدپذیر باقی خواهد ماند و هند در بقیه دهه به دومین بازار بزرگ در این زمینه تبدیل میشود.
بیرول افزود: «علاوه بر رشد در بازارهای تثبیتشده، انتظار میرود انرژی خورشیدی در اقتصادهایی مانند عربستان سعودی، پاکستان و چند کشور جنوبشرق آسیا نیز جهش یابد.»
گزارش امبر نشان میدهد چین در نیمه نخست سال، بیش از مجموع بقیه جهان ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر افزوده است و در نتیجه، مصرف سوختهای فسیلی خود را ۲ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ کاهش داده است.
در همین دوره، هند میزان تولید انرژی تجدیدپذیر خود را بیش از سه برابر رشد تقاضای برق، که امسال بهطور قابلتوجهی ضعیفتر بود، افزایش داده و در نتیجه مصرف زغالسنگ و گاز خود را به ترتیب ۳.۱ درصد و ۳۴ درصد کاهش داده است.
در مقابل، در ایالات متحده، تقاضا برای برق از رشد بخش تجدیدپذیر پیشی گرفته و این امر به افزایش ۱۷ درصدی تولید برق با زغالسنگ در نیمه نخست سال منجر شده است.
در اتحادیه اروپا، رشد تقاضای برق نسبت به نیمه نخست سال گذشته اندک بود، اما افت تولید برق بادی و آبی بهدلیل شرایط آبوهوایی باعث شد که حتی رشد سریع انرژی خورشیدی نیز نتواند از افزایش تولید برق با گاز و زغالسنگ جلوگیری کند؛ این تولیدها به ترتیب ۱۴ درصد و ۱.۱ درصد افزایش یافتند.
