به گزارش آتیه‌آنلاین، «نیروهای طالبان برخلاف وعده اولیه در زمان اشغال پنجشیر، دست به تخریب گسترده محل دفن قهرمان ملی افغانستان زدند» این عبارت متن خبر منتشر شده از سوی برخی خبرگزاری‌های داخلی و خارجی افغانستان است که روز گذشته (سه‌شنبه) منتشر شد.

سنگ‌اندازی به سبک پاکستان

در همین راستا خبرگزاری اسپوتنیک روز گذشته با انتشار گزارشی در رابطه با تحولات پنجشیر اعلام کرد که نیروهای طالبان پس از آنکه وارد پنجشیر شدند برخلاف وعده اولیه که به مقبره و محل دفن احمدشاه مسعود آسیبی نمی‌زنند، دست به تخریب مقبره این قهرمان ملی افغانستان زدند. طالبان پیش از این اعلام کرده بود که برای مدت زمانی مشخص کنترل آرامگاه احمد شاه مسعود در پنجشیر را به دست گرفته است.

این در حالی است که طالبان علاوه بر انتشار خبر کنترل پنجشیر، کلیپ‌هایی را در فضای مجازی منتشر کرده و مدعی شد که وارد آرامگاه احمد شاه مسعود شده‌اند. تصاویر منتشر شده همچنین شکستن شیشه روی این مقبره به دست عناصر طالبان را نشان می‌دهند.

اما اخبار مربوط به منطقه پنجشیر از آنجایی توجه رسانه‌های بین‌المللی را به خود جلب کرد که اخبار ضدو نقیضی در رابطه با مشارکت سرویس اطلاعاتی پاکستان و همراهی بخشی از نیروی هوایی این کشور به عنوان بازوی کمکی طالبان در عملیات اشغال پنجشیر در برخی رسانه‌های داخلی و خارجی افغانستان به چشم خورد. 

این در حالی است که پاکستان مشارکت هوایی در جنگ پنجشیر در کنار طالبان را تکذیب کرد. علاوه بر این، مقامات اسلام‌آباد با اتخاذ مواضعی نسبتاً تند بر عدم حضور خود در درگیری‌های پنجشیر تاکید کردند و این مساله را از سوی دیپلمات‌های خود توطئه علیه همسایه جنوبی افغانستان و عملیات روانی علیه یکی از مهمترین بازیگران پرونده کابل در حوزه رسانه مطرح کردند.

در همین راستا پایگاه خبری العین الاخباریه در گزارش تفصیلی در رابطه با نقش اسلام‌آباد در پرونده پنجشیر نوشت: «بابار افتخار، سخنگوی ارتش پاکستان ادعاها درباره انجام حملات هوایی در پنجشیر در شمال افغانستان برای حمایت از طالبان در برابر نیروهای مقاومت به رهبری احمد مسعود، پسر احمد شاه مسعود را تکذیب کرد».

به نوشته العین الاخباریه سخنگوی ارتش پاکستان در گفتگو با این رسانه اذعان داشت: «ما این حملات هوایی را انجام ندادیم. آنچه در داخل افغانستان رخ می‌دهد چه در پنجشیر و چه بخش‌های دیگری از این کشور هیچ ارتباطی با ما ندارد. اخبار حمایت هوایی پاکستان از طالبان کاملا اشتباه است و بخشی از تبلیغات هند علیه پاکستان به حساب می‌آید. ارتش پاکستان تکنولوژی پهپاد پیشرفته ندارد». این در حالی است که رهبر مقاومت در پنجشیر، پاکستان را به حمایت هوایی از طالبان متهم کرده بود.

از طرفی برخی کارشناسان مسائل جنوب آسیا بر این باورند که پاکستان از مدتها قبل تاکنون یکی از همسایه‌های مخرب و پردرد سر برای افغانستان بوده است. این کشور تلاش کرده از نفوذ هند در افغانستان بکاهد، گروه‌های تندرو را در داخل افغانستان ایجاد کرد تا از آنها به عنوان جنگجویان نیابتی خود استفاده کند و با حمایت‌های تسلیحاتی و اطلاعاتی از طالبان و شبکه حقانی سبب بی‌ثباتی زیادی در افغانستان شده است.

اسلام‌آباد به دنبال چیست؟

حال پرسشی که مطرح می‌گردد این است که چرا پاکستان دست به چنین اقدامات می‌زند؟ در پاسخ می‌توان گفت، پاکستان از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن برای جریان‌های ضد پاکستانی و میدان بازی برای قدرت‌های بیرونی هراس داشته، در حالی که این موضوع همین اکنون اتفاق افتاده است. پاکستان بر این باور است که طالبان میتواند در آخر، برنده پرونده حاکمیت بر افغانستان باشد که در این صورت و با گذر از وضعیت بحرانی فعلی، طالب‌ها نقش متحد این کشور را بازی خواهند کرد.

همچنین بر اساس اسناد منتشر شده در ۲۰ سال گذشته میتوان به روشنی به این درک از وضعیت گروه‌های سیاسی در افغانستان رسید. وضعیتی که بیانگر این مساله است که در میان جریان‌های سیاسی افغانستان، طالبان تنها گروه متحد و بر آمده از داخل این کشور به شمار می‌رود که این شاخص یکی از مهمترین و اثرگذارترین گزینه‌های موثر بر رفتار اسلام‌آباد با این جریان در افغانستان و رخدادهای جاری در این کشور است.

از طرفی برخی از تحلیلگران معتقدند که ورود پاکستان در تقابل با مقاومت پنجشیر میتواند اثر مستقیم بر گروه‌های مقاومت در منطقه پنجاب داشته باشد. اگرچه این کشور از مدت طولانی حمایتش از گروه‌های تروریستی را انکار می‌کند، اما این گروه‌ها تولید پاکستان‌اند و این کشور کنترل اندکی روی آنها دارد. چنین ضعف آشکاری، کاهش توانایی‌های دستگاه نظامی و اطلاعاتی پاکستان را برای مخاطبان داخلی این کشور نشان می‌دهد که شامل اپوزیسیون و سیاست مداران می‌شود و گروه های شبه نظامی را تشویق به اقدامات بیشتر می‌کند.

از سوی دیگر پاکستان نگران یک افغانستان قوی و متحد هند است که به صورت بالقوه‌ کمک می‌کند پاکستان در محاصره قرار گیرد. لازم به ذکر است که ترامپ در سخنرانی ماه اگوست خود در سال ۲۰۱۷ میلادی، از هند به عنوان نقطه فشاری بر پاکستان یاد کرد و خواستار فعالیت‌های بیشتر هند در افغانستان شد. موضوعی که نه تنها رفتار پاکستان را نرمال نکرد، بلکه می‌تواند توهمات اسلام‌آباد در مورد نفوذ هند در افغانستان را افزایش دهد.

 برای مثال میتوان به حمایت هند از جدایی‌طلبان بلوچ در پاکستان اشاره داشت. موضوعی که همواره از سوی اسلام‌آباد به عنوان یکی از نمونه‌های نفوذ هند در افغانستان با هدف زیر ضرب بردن منافع اسلام‌آباد مطرح شده است. آنچه مسلم است پس از سخنرانی رییس جمهور پیشین آمریکا، مقامات ارشد واشنگتن به دنبال کاهش چنین ترس‌هایی در پاکستان بودند. به رسمیت شناختن منافع قانونی پاکستان در افغانستان و اینکه آمریکا علاقه‌مند بود روابط میان هند و پاکستان را بهبود بخشد نیز در زمره همین اقدامات واشنگتن ارزیابی میشود.

در آخر باید خاطرنشان کرد که افغانستان و حضور طالبان در أاس حاکمیت کابل همواره مهمترین گزینه و سناریویی مطلوب برای اسلام‌آباد بوده و پاکستان در این مسیر از هیچ تلاشی مضایقه نمیکند؛ تاجایی که برای تحکیم طالب‌ها در کابل و حکومت سراسری بر افغانستان نیاز به همراهی عناصر مسلح این جریان در پنجشیر و تقابل با مقاومت مرمی در این منطقه باشد.

گزارش: اردشیر حبیبی