وضعیت بحرانی غذای غزه و خطر بازگشت قحطی
دادههای جدید «طبقهبندی وضعیت امنیت غذایی یکپارچه» مدعی است که پس از آتشبس ماه اکتبر، غزه از وضعیت قحطی خارج شده است. با این حال، ادامه بحران غذایی و انسانی همچنان در صورت عدم حمایت گسترده، ممکن است منطقه را به وضعیت بحرانی بازگرداند.
گزارش جدید «طبقهبندی وضعیت امنیت غذایی یکپارچه» (IPC) نشان میدهد که حداقل ۱.۶ میلیون نفر در غزه، معادل ۷۷ درصد از جمعیت، همچنان با سطوح بالای ناامنی غذایی حاد روبرو هستند. این وضعیتِ بیش از ۱۰۰ هزار کودک و ۳۷ هزار زن باردار و شیرده است که پیشبینی میشود تا آوریل سال آینده دچار سوءتغذیه حاد شوند.
«طبقهبندی وضعیت امنیت غذایی یکپارچه» یک ابتکار جهانی با همکاری سازمان «خواربار و کشاورزی ملل متحد» (FAO)، «برنامه جهانی غذا» (WFP)، «یونیسف» (UNICEF) و «سازمان بهداشت جهانی» (WHO) به همراه سایر سازمانهای انسانی و کشاورزی به منظور ارزیابی و نظارت بر امنیت غذایی در سطح جهانی ایجاد شده است.
«طبقهبندی وضعیت امنیت غذایی یکپارچه» برای تحلیل و تعیین وضعیت امنیت غذایی در کشورها و مناطق مختلف به کار میرود. بر اساس این گزارش چهار منطقه شمال غزه، غزه مرکزی، دیر البلح و خان یونس همچنان در وضعیت اضطراری قرار دارند و وضعیت غزه از «قحطی» به وضعیت «اضطراری» کاهش یافته است. وضعیت «اضطراری» همچنان نشاندهنده ناامنی شدید غذایی است که با کمبودهای بزرگ مصرف غذا، سطح بالای سوءتغذیه حاد و خطر بالای مرگومیر همراه است.
تاثیرات آتشبس و وضعیت کمکرسانی
با وجود بهبودهای ایجاد شده در دسترسی به غذا، خوراک دام، اقلام ضروری و واردات تجاری به غزه پس از آتشبس، بیشتر خانوادهها همچنان با کمبودهای شدید روبهرو هستند. از زمان آتشبس، بیش از ۷۳۰ هزار نفر آواره شدهاند که بسیاری در پناهگاههای موقت زندگی میکنند و شدیدا به کمکهای بشردوستانه وابسته هستند. علاوه بر این، دسترسی محدود به آب، خدمات بهداشتی و تخریب گسترده زمینهای کشاورزی، دامها، فعالیتهای ماهیگیری، جادهها و سایر زیرساختهای حیاتی مشکلات زیادی برای مردم و تلاشهای امدادی ایجاد کرده است.
وضعیت بحرانی سوء تغذیه و بحرانهای بهداشتی
نیازهای انسانی همچنان گسترده و شوکآور است و کمکهای موجود تنها پاسخگوی نیازهای اولیه بقا هستند. کودکان زیر پنج سال و زنان باردار و شیرده همچنان از آسیبپذیرترین گروهها محسوب میشوند و با وجود بهبودهایی جزئی، همچنان با سوء تغذیههای نگرانکنندهای روبهرو هستند.
اگرچه بازارها اکنون با غذاهای مغذی بهتر تامین شدهاند، بسیاری از خانوادهها بهویژه خانوادههای دارای کودکان، قادر به خرید غذا نیستند. غذاهای غنی از پروتئین، همچنان کمیاب و به طرز غیرقابل تحملی گران است، به طوری که ۷۹ درصد از خانوارها قادر به خرید غذا یا دسترسی به آب سالم نیستند. هیچ کودکی حداقلِ تنوع غذایی مورد نیاز را دریافت نمیکند، دوسوم از خانوادهها، فقط به یک یا دو گروه غذایی دسترسی دارند و با فقر غذایی شدید روبهرو هستند.
همچنین وضعیت در پناهگاههای موقت به دلیل ازدحام، سیستمهای فاضلاب آسیبدیده، منابع آب نامطمئن و سوزاندن چوب و زباله برای گرم شدن، بسیار بحرانی است. این شرایط باعث شیوع بیماریها و تسریع در انتشار عفونتهای تنفسی، اسهال و بیماریهای پوستی، بهویژه در میان کودکان شده است.
سازمانهای جهانی همچنان آماده هستند تا واکنشها به وضعیت غزه را گسترش دهند. اما فشارهای ناشی از محدودیتهای وارداتی، مشکلات دسترسی و کمبودهای شدید منابع مالی، ظرفیت آنها را برای انجام اقدامات مورد نیاز، بهویژه در زمینههای امنیت غذایی، تغذیه، بهداشت، آب، بهداشت، کشاورزی و بازسازی معیشتها کاهش داده است.
نیاز فوری به حمایت کشاورزان و تولید داخلی
«راین پائولسن»، مدیر دفتر بحرانها و تابآوری «فائو» گفت: «کشاورزان، دامداران و ماهیگیران غزه آمادهاند که تولید مواد غذایی را از سر بگیرند، اما برای این کار نیازمند دسترسی فوری به اقلام اساسی و منابع مالی هستند. آتشبس فرصت محدودی را برای رساندن منابع کشاورزی حیاتی به دست کشاورزان آسیبپذیر فراهم کرده است. تنها با تامین منابع مالی و دسترسی گسترده و پایدار میتوان تولیدات غذایی محلی را از سر گرفت و وابستگی به کمکهای خارجی را کاهش داد.»
اوضاع وخیم کودکان غزه
«لوسیا المی»، مدیر عملیات اضطراری یونیسف درباره وضعیت کودکان غزه اعلام کرد: «کودکان غزه دیگر با قحطی مرگبار روبهرو نیستند، اما همچنان در خطر جدی قرار دارند. پس از بیش از دو سال جنگ بیوقفه، بدنها و مغزهای در حال رشد کودکان عواقب عمیق و ماندگاری را به دوش میکشند. غذا در بازارها موجود است، اما بسیاری از خانوادهها به دلیل مشکلات اقتصادی نمیتوانند آن را بخرند. خدمات بهداشتی به سختی کار میکنند، آب و خدمات بهداشتی نایاب است و زمستان باعث افزایش رنج مردم آواره در پناهگاههای موقت شده است.»
ضرورت اقدام فوری و تامین منابع لازم
«راش اسمیت»، مدیر آمادگی اضطراری و پاسخگویی «برنامه جهانی غذا» میگوید: «یکبار دیگر نشان دادهایم که وقتی دسترسی، امنیت و منابع مالی برای رساندن غذا و حمایتهای حیاتی به درستی فراهم شود، میتوانیم از فاجعه قحطی جلوگیری کنیم. اکنون وقت آن است که بر این پیشرفتها تاکید کرده و اطمینان حاصل کنیم که مردم بهطور منظم به خدمات ضروری دسترسی دارند.»
همچنین «آلتاف موسانی»، مدیر مدیریت بحران «سازمان جهانی بهداشت» گفت: «آتشبس فضای بازسازی فراهم کرده است، اما آسیبهای دو سال جنگ هنوز باقی ماندهاند. فقط ۵۰ درصد از مراکز بهداشتی غزه بهطور جزئی کار میکنند و بسیاری از آنها در طول درگیری آسیب دیدهاند. حتی مراکز بهداشتی فعال نیز با کمبود منابع و تجهیزات اساسی روبهرو هستند که واردات آنها با موانع پیچیده و محدودیتها مواجه است.»
با وجود بهبودهای اندک در زمینه دسترسی به غذا و مواد اولیه، بحران انسانی در غزه همچنان جدی و نگرانکننده است. نیازهای بشردوستانه و کمکهای فوری در این منطقه به شدت ضروری است. سازمانهای جهانی هشدار میدهند که بدون اقدامات فوری برای افزایش کمکهای غذایی، بهداشتی و کشاورزی، غزه دوباره با قحطی و بحرانهای جدید روبهرو میشود.
