ایمنی قربانی تولید ارزان؛ چرا کارگران در شهرکهای صنعتی جان میبازند؟
حادثه مرگبار دولتآباد نشان داد نبود ایمنی درونکارگاهی، ضعف نظارت و وابستگی مهندسان ایمنی به کارفرما، جان کارگران را به بهای کاهش هزینههای تولید تهدید میکند.
به گزارش آتیه آنلاین، حادثه مرگبار آتشسوزی در یک واحد تولیدی واقع در شهرک صنعتی دولتآباد اصفهان که به جان باختن ۹ کارگر بر اثر خفگی انجامید، بار دیگر ضعفهای جدی ایمنی در واحدهای صنعتی کشور را برجسته کرده است. علیاکبر شوکت، فعال کارگری و عضو اسبق هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی، در گفتوگویی با ایلنا با اشاره به این حادثه تأکید میکند که مشکل اصلی تنها نبود ایستگاه آتشنشانی در شهرکهای صنعتی نیست، بلکه فقدان ایمنی درونکارگاهی است.
به گفته او، بسیاری از کارگاهها و کارخانههای مستقر در شهرکهای صنعتی فاقد سیستم استاندارد اطفای حریق، تهویه مناسب دود و تجهیزات ایمنی لازم هستند. هرچند برخی شهرکها ایستگاه آتشنشانی دارند، اما در زمان حادثه، نبود امکانات ایمنی در داخل واحدها باعث تشدید تلفات میشود. شوکت تأکید میکند که حوادث کاری هرگز به صفر نمیرسند، اما با پیشگیری، طراحی ایمن و بهینهسازی واحدهای صنعتی میتوان شدت و تعداد آنها را به شکل قابل توجهی کاهش داد.
وی در ادامه، نقش دولت در نظارت بر ایمنی را ناکافی میداند و یکی از مشکلات اصلی را کمبود شدید بازرسان کار عنوان میکند. به گفته او، تمرکز نظام بازرسی بیشتر بر رسیدگی پس از وقوع حادثه است تا پیشگیری. این رویکرد مشابه وضعیتی است که در نظام سلامت کشور دیده میشود؛ جایی که درمان بر پیشگیری غلبه دارد و هزینههای سنگینی به جامعه تحمیل میشود. شوکت همچنین به تعارض منافع در حوزه بازرسی اشاره میکند و میگوید حقوق پایین بازرسان و فشار معیشتی، کیفیت نظارت را کاهش داده و استقلال آنها را تضعیف کرده است.
او تأکید دارد که تمام مسئولیت ایمنی نباید بر دوش وزارت کار باشد. از نظر وی، نهادهایی مانند وزارت صمت و استانداریها باید از مرحله صدور مجوز و طراحی سولهها، بر رعایت اصول ایمنی، فاصله واحدها، ارتفاع سقفها، تهویه، انبارش مواد قابل اشتعال و جانمایی تجهیزات اطفای حریق نظارت دقیق داشته باشند. سپردن طراحی نقشههای ایمنی به تعداد اندک بازرسان کار، به گفته شوکت، اقدامی غیرکارشناسی و غیرعملی است.
راهکار پیشنهادی اصلی او، تشکیل «سازمان مهندسی ایمنی» مستقل از کارفرماست؛ سازمانی که مهندسان ایمنی و افسران HSE حقوق خود را از دولت دریافت کنند تا بدون ترس از اخراج، بتوانند هشدارهای ایمنی را مطرح کنند. شوکت معتقد است وابستگی مالی ناظران به کارفرما، یکی از ریشههای اصلی نادیدهگرفتن ایمنی در واحدهای تولیدی است.
در نهایت، او با رد این دیدگاه که مشکلات مالی مانع ایمنسازی صنایع است، تأکید میکند هزینه پیشگیری بسیار کمتر از هزینههای پس از حادثه مانند دیه، ازکارافتادگی، تعطیلی واحدها و آسیبهای اجتماعی است. به گفته وی، با استفاده از تسهیلات کمبهره بانکهایی مانند رفاه، توسعه تعاون و صنعت و معدن، میتوان هم ایمنی را ارتقا داد و هم از تحمیل هزینههای سنگین آینده جلوگیری کرد.
