از نپوکیدز تا عدالت: خشم نپالیها علیه فساد
نسل جوان نپال با اعتراضات گسترده علیه فساد و نابرابری، دولت را به استعفا واداشت و مسیر تازهای برای تغییرات سیاسی در کشور گشود. این حرکت که در فضای مجازی شکل گرفت، نمادی از بیداری اجتماعی و خواست عدالت در میان مردم نپال است.
به گزارش آتیهآنلاین، نپال، کشوری با تاریخی پر از ناآرامی و تغییرات سیاسی شاهد درگیریهای داخلی شد؛ مردم با اعتراض علیه فساد ساختاری و نابرابریهای عمیق به خیابانها آمدند و با قدرت شبکههای اجتماعی دیده شدند، اعتراضاتی که پس از سالها دولت را به کنارهگیری واداشت و افق جدیدی از تحولات سیاسی را برای این کشور کوچک هیمالیایی رقم زد. با این وجود بهانه چنین تغییر و تحولی صرفاً بسته شدن شبکههای اجتماعی عنوان شد، این درحالیست که به گفته دو دانشجوی نپالی تعطیلی شبکههای اجتماعی ابزاری برای پوشاندن فساد کسترده در این کشور بود، در واقع مردم نپال برای مبارزه با فساد اعتراض کردند.
به گزارش شرق، نپال، کشوری با حدود ۲۹ میلیون نفر جمعیت در همسایگی هند، در دهههای اخیر صحنه بیثباتیهای سیاسی بسیاری بوده است. این کشور در بیشتر تاریخ خود، حکومت پادشاهی داشته است. از سال ۱۹۹۶ جنگ داخلی در این کشور آغاز شد و بیش از یک دهه ناآرامی منجر به تضعیف دولت و اقتصاد و در نهایت در سال ۲۰۰۶ منجر به پایان حکومت پادشاهی شد. در سال ۲۰۰۸ حکومت پادشاهی با مصوبه مجلس مؤسسان نپال برانداخته شد و یک جمهوری دموکراتیک چندحزبی فدرال برقرار شد. هرچند پس از آن نیز درگیریهایی در این کشور وجود داشته، اما این سیستم حکومتی پابرجا مانده است و در قانون اساسی سال ۲۰۱۵ نظام حکومتی کشور دموکراسی پارلمانی اعلام شد. از زمان تشکیل حکومت جدید تاکنون، نپال ۱۴ دولت داشته و اعتراضات مکرری ناشی از نابرابری شدید درآمد و بیکاری بیش از ۲۰درصدی در میان جوانان رخ داده است. آنچه این روزها نام این کشور را به صدر اخبار دنیا آورده، سقوط دولت در عرض شش روز در پی اعتراضات نسل Z در این کشور است. اوایل شهریورماه، اعتراضات گسترده جوانان در نپال آغاز شد. در روزهای آغاز اعتراضات برخی رسانهها نوشته بودند علت این اعتراضات مسدودشدن شبکههای اجتماعی است، اما دو نفر از دانشجویان نپالی به «شرق» میگویند علت اصلی، اعتراض جوانان به فساد در این کشور است.
استعفای نخست وزیر با تداوم اعتراضات
اعتراضات جوانان نپالی ابتدا با ترند نپوکیدز (nepo kids) در شبکههای اجتماعی شروع شد؛ ترندی که نشان میداد فرزندان سیاستمداران فاسد در رفاه و تجمل زندگی میکنند و این در حالی است که شرایط اقتصادی و معیشتی برای مردم عادی نپال به سختی میگذرد. دولت پس از آنکه با انتقادهای گسترده روبهرو شد، ممنوعیتی را بر پلتفرمهای برجسته رسانههای اجتماعی و پیامرسان اعمال کرد. عمدتا جوان، برای اعتراض علیه این ممنوعیت و نیز فساد گسترده به خیابان آمدند. با بالاگرفتن اعتراضات در پایتخت، تلاش معترضان برای حمله به ساختمان پارلمان منجر به آغاز درگیریهایی با پلیس شد که در پی آن بیش از ۵۰ نفر کشته و دهها نفر زخمی شدند. اما تداوم اعتراضات باعث شد در ۹ سپتامبر ۲۰۲۵، نخستوزیر شارما اولی، به همراه چند وزیر دولت، استعفا دهند و در ۱۲ سپتامبر، سوشیلا کارکی بهعنوان نخستوزیر موقت نپال منصوب شد.
رفاه فرزندان سیاستمداران و تقلای مردم برای زنده ماندن
برخی کارشناسان معتقدند برخلاف جنبشهای سیاسی که در گذشته غالبا در دفاتر حزبی یا جلسات سیاسی طراحی میشدند، «انقلاب نسل Z» در نپال از دل فضای دیجیتال بیرون آمد و در رسانههای اجتماعی و توسط هشتگها سازماندهی شد. روزنامه «شرق» با دو نفر از نسل جوان نپال که بهتازگی برای تحصیل به آمریکا مهاجرت کردهاند، درباره دیدگاهشان نسبت به اعتراضات و بیمها و امیدهایشان به گفتوگو پرداخته است. یکی از این دانشجویان میگوید: «اعتراضات در نپال به دلیل سالها فساد آغاز شده است؛ فسادی که مردم، بهویژه نسل Z، دیگر نمیتوانند در برابر آن سکوت کنند. این حرکت با ترند نپوکیدز (nepo kids) در شبکههای اجتماعی شروع شد؛ ترندی که نشان میداد فرزندان سیاستمداران فاسد، در رفاه و تجمل زندگی میکنند، درحالیکه مردم عادی نپال برای زندهماندن تقلا میکردند. نپوکیدز به فرزندان سیاستمداران ثروتمندی گفته میشود که در خارج زندگی میکنند. این در حالی بود که خود سیاستمداران مدام میگفتند «من خیلی فقیرم، هیچ پولی ندارم»، ولی فرزندان و خانوادهشان مثل شاهزادهها زندگی میکردند. همین افشاگریها باعث شد دولت تصمیم بگیرد شبکههای اجتماعی را مسدود کند. بنابراین شبکههای اجتماعی جز تیکتاک به مدت سه یا چهار روز مسدود شد. بعد از آن، بقیه مردم و گروهها تصمیم گرفتند علیه فساد دولت تظاهرات کنند.»
او ادامه داد: «اکنون معترضان خواستار عدالت برای کشتهشدگان، پایان فساد و تغییر واقعی در دولت هستند. برخی رسانهها به اشتباه مدعی شدند که این اعتراضها به دلیل ممنوعیت شبکههای اجتماعی بوده، اما این درست نیست. ممنوعیت تنها پس از وایرالشدن ترند نپوکیدز اعمال شد؛ زیرا دولت میخواست صدای مردم را خاموش کند.»
کل ملت عزاداری کردیم
یکی دیگر از دانشجویان نپالی در این رابطه میگوید: «شنیدن خبر کشته و زخمی شدن مردم در جریان اعتراضات قلبم را شکست. انگار کل ملت، چه در داخل کشور و چه در خارج، با هم عزاداری کردیم. اما همزمان نوعی آرامش و امید نیز در سراسر نپال وجود دارد. این اعتراض به یک لحظه تاریخی تبدیل شده که قدرت مردم عادی، بهویژه جوانان و دانشجویان را نشان داد؛ کسانی که بیهراس در برابر فساد ایستادند. با انتخاب نخستوزیر زن جدید، بسیاری از ما سرانجام احساس امیدواری میکنیم برای داشتن کشوری عاری از فساد و آیندهای پر از فرصت. با نزدیکشدن انتخابات بعدی، دعا میکنیم برای تغییر واقعی؛ رهبرانی آگاه، صادق و آماده برای خدمت به مردم. این جنبش نشان داده که تغییر ممکن است و ما آمادهایم برای آن مبارزه کنیم.»
