با توجه به فعالیت چندین شرکت دامپروری زیرمجموعه هلدینگ صنایع عمومی تأمین، شرکت فکا چه تفاوتی با سایر این شرکت‌ها دارد؟
شاید بتوان دو وجه تمایز عمده میان فکا و سایر دامداری‌های صنعتی کشور برشمرد؛ اول اینکه این شرکت با بهره‌مندی بیش از هزار رأس گاو جرسی که نیمی از آن‌ها گاوهای شیری هستند، بزرگ‌ترین گله گاو جرسی را دارد و از نظر شیر این نژاد نسبت به نژاد هلشتاین چربی و پروتئین باکیفیت‌تری دارد. نکته دیگر آنکه ما در این مجموعه علاوه بر فعالیت‌های مرسوم و معمول دامداری، بحث‌های دانش‌بنیان را هم در دستور کار قرار داده‌ایم و بر روی بحث انتقال جنین یا همان (IVF) فعالیت داریم که این روند به اصلاح ژنتیکی گله کمک می‌کند. بر همین اساس با دانشگاه‌های مختلف در زمینه حمایت از پایان‌نامه‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ارتباط تنگاتنگ و مذاکراتی داریم تا مباحثی که در صنعت با آن‌ها مواجه هستیم در این قالب مورد بررسی قرار گیرد.

حجم تولید شما از چه قرار است؟
در شش‌ماهه اول سال جاری ۴۳ هزار تن شیر تولید کرده‌ایم. علاوه بر آن محصولات کشاورزی نیز بوده که در نهایت در نیمه اول سال جاری ۶۶۰ میلیارد تومان فروش و ۱۶۰ میلیارد تومان سود داشته‌ایم. تولید در قیاس با مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد و سود حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. البته در زمینه افزایش تولید باید به این نکته اشاره کرد که شرکت (ارس دام آرشام) نیز یکی از زیرمجموعه‌های ماست که در افزایش تولید ۱۱درصدی مجموعه تولیدات این شرکت لحاظ شده است.

در این سال‌ها بحث تأمین نهاده‌های دامی مشکلات متعددی به همراه داشته است. این مشکلات را چگونه پشت سر گذاشتید؟
یکی از اقداماتی که می‌تواند به تکمیل زنجیره تولید و کاهش قیمت تمام شده کمک کند، بحث افزایش تولیدات کشاورزی است. در این زمینه ما در بخشی از زمین‌های شهرستان ماکوی استان آذربایجان اقدام به کاشت علوفه کرده‌ایم و بیش از ۴۰۰ تن جو و ۵ هزار تن ذرت علوفه‌ای در این زمین‌ها کشت می‌شود.
همچنین بحث واردات نهاده‌های دامی را هم در دستور کار داریم که در این زمینه به دلیل عدم تخصیص به‌موقع ارز همواره مشکلات متعددی ایجاد می‌شود.

در صحبت‌های خود درباره تکنیک انتقال جنین گفتید. این نوع طرح‌ها چه تأثیری در روند کار دامداری‌ها دارند؟
این تکنیک مانع از انتقال بسیاری بیماری‌ها از والد به جنین می‌شود و موجب می‌شود ژن‌های جنین از نظر سلامتی با مشکلی مواجه نباشند. از سوی دیگر همان‌طور که اشاره شد بحث کوتاه شدن روند اصلاح ژنتیکی گله با این روش‌ها منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود. به‌طوری که می‌توان در مدت‌زمانی به مراتب کوتاه‌تر از دام‌های با خصوصیات ژنتیکی بهتر، چندین رأس دام و گوساله با نژاد اصلح پرورش داد. از سوی دیگر برخی نسل‌های خوب دام را که در معرض خطر انقراض قرار دارند نیز با این شیوه می‌توان نجات داد. به عنوان مثال دام سیستانی یا گلپایگانی با وجود خصوصیات خوبی که دارد این روزها در معرض خطر انقراض است. در این ارتباط قراردادی با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به امضا رسانده‌ایم تا در این قالب از دانش فنی نهادینه شده در مجموعه برای جلوگیری از انقراض این نژادها استفاده کنیم. بدین ترتیب تعدادی دام از این نژادها از سوی معاونت علمی در اختیار مجموعه قرار می‌گیرد تا از آن‌ها جنین تولید کنیم و بعد این جنین را در داخل رحم گاوهای هلشتاین پرورش دهیم که در نهایت از این فرایند گوساله‌ای متولد خواهد شد که خصوصیات ژنتیکی آن به‌طور صددرصدی با ژن‌های مادر همخوانی دارد و این روند کمک می‌کند شاهد استمرار چرخه حیات گاوهای نژاد سیستانی یا گلپایگانی باشیم.

سال گذشته شاهد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودیم. این روند چه تأثیری بر فعالیت‌های شما داشته است؟
پس از اصلاحاتی که در بحث تخصیص ارز صورت گرفت انتظار می‌رفت دولت تورم نهاده‌های دامی را برای دامداران پوشش دهد، اما متأسفانه در نهایت شاهد بودیم قیمت شیر در این مسیر افزایش دو برابری پیدا کرد و قیمت نهاده‌های مورد استفاده ما حدود شش برابر شد. این مسئله در نهایت منجر به کاهش سرمایه شدید شرکت‌های دامپروری شد و روی کار دامداری‌ها تأثیر گذاشت. بر این اساس به‌ویژه دامداری‌های کوچک‌تری که گردش مالی کمتری داشتند برای تأمین هزینه‌ها در موارد متعدد مجبور به فروش دام‌های خود برای خرید نهاده شدند. این موضوع منجر به کاهش سود این شرکت‌ها در گام اول و تعطیلی بسیاری از آن‌ها در گام‌های بعدی شد. بدین‌ترتیب شاهد بودیم بسیاری از دامداری‌های خرد در این مدت تعطیل شدند، اما در دامداری‌های صنعتی با توجه به حجم بالاتر فعالیت‌ها، شاهد کاهش حاشیه سود بودیم. این امر موجب شد این شرکت‌ها به شدت اعتبار خود را از دست بدهند؛ چراکه در موارد متعدد در زمان پرداخت مطالبات ناکام می‌ماندند و اعتبار آن‌ها زیر سؤال می‌رفت. در چنین شرایطی تأمین نهاده‌ها با تأخیر و کندی صورت می‌گرفت و ناچار بودیم جیره غذایی دام‌ها را بالانس کنیم و دشواری‌های این مسیر روی راندمان تولید نیز تأثیر داشت.
ما باید به‌گونه‌ای رفتار می‌کردیم که کمترین استرس به دام‌ها وارد شود. در این میان تأمین نهاده‌ها به دو صورت انجام می‌شد که اولین آن‌ها تأمین نهاده‌های کنسانتره بود. در این بخش تلاش شد با وجود مشکلات پیش آمده مدیریت شود، اما در نهایت ضربه زیادی خوردیم و چالش‌ها همچنان ادامه دارد. در این میان مقرر شده بود سیستم بانکی و به‌طور خاص بانک کشاورزی تسهیلاتی در اختیار شرکت‌های دامداری قرار دهند که نه‌تنها این حمایت‌ها صورت نگرفت بلکه در این مدت یکی از انقباضی‌ترین حالت‌های بانک‌ها در سیستم تسهیلات‌دهی را تجربه کردیم.

این تغییرات سرانه مصرف شیر در کشور را هم کاهش داد. در چنین شرایطی شما برای فروش محصول نهایی خود با مشکل مواجه نبودید؟
باید توجه داشت که در کشور ما محصولات لبنی معمولاً در اولین اولویت‌های سفره غذایی خانوار قرار نمی‌گیرند و به‌طور طبیعی زمانی که قیمت شیر افزایش پیدا کرد میزان مصرف لبنیات کاهشی شد. این در حالی‌ است که در گذشته نیز ما از نظر سرانه مصرف شیر با کشورهای مختلف دنیا فاصله قابل‌توجهی داشتیم. به طور مثال در شرایطی که در کشورهای اروپایی یا آمریکایی سرانه مصرف سالانه هر فرد حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم است یا در اسکاندیناوی به حدود ۳۰۰ کیلو می‌رسد، به علت آگاهی ناکافی بخش عمده‌ای از مردم نسبت به فواید محصولات لبنی این عدد در کشور ما به حدود ۷۰ تا ۷۵ کیلوگرم می‌رسد که رقم بسیار کمی است. افزایش قیمت شیر منجر به کاهش بیشتر این میزان مصرف می‌شود. البته ممکن است در این میان اقلامی مانند پنیر یا ماست کمتر دچار کاهش مصرف شوند، اما در همین محصولات نیز شاهدیم که با افزایش قیمت محصولات لبنی مصرف ماست‌های خامه‌ای یا پنیرهای طعم‌دار کمتر شد. در چنین شرایطی ما برای فروش محصولات خود سیاست جدیدی اتخاذ کردیم و تصمیم گرفتیم با افزایش درصد چربی و پروتئین شیر، کیفیت محصول خود را ارتقا دهیم. در این میان بهره‌مندی از گاوهای جرسی به دلیل خصوصیاتی که شیر آن‌ها دارد به دستیابی به این هدف کمک کرد تا شاید بدین ترتیب کمتر از افزایش قیمت شیر تحت‌تأثیر قرار بگیریم.
به هرحال شیر از محصولاتی است که به دلیل بالا بودن میزان کلسیم و ویتامین‌های محلول در چربی نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا می‌کند، اما تا زمانی که قیمت آن برای مصرف‌کننده نهایی مناسب نباشد نمی‌توان انتظار داشت میزان مصرف آن در جامعه بهینه شود. به همین دلیل ما نیز به ناچار بخشی از تولید خود را صرف تولید شیرخشک‌های صنعتی می‌کنیم.

در زمینه صادرات هم فعالیتی دارید؟
با توجه به سیاست‌گذاری‌های صورت گرفته در جهت افزایش ظرفیت دامداری‌های ایجادی و در حال توسعه هلدینگ صنایع عمومی تأمین، در حال حاضر امکان صادرات دام به کشورهای همسایه فراهم نیست اما صادرات جنین‌های برتر ژنتیکی از موضوعاتی است که در دستور کار قرار دارد.

و حرف پایانی...
اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که شرکت‌های دامپروری برای تأمین سرمایه در گردش خود با مشکلات متعددی مواجه هستند. بر این اساس انتظار می‌رود نظام بانکی با ارائه تسهیلاتی با سود کمتر و بازپرداخت طولانی‌تر این مجموعه‌ها را مورد حمایت قرار دهد، اما جای این حمایت‌ها خالی بوده و سیستم بانکی به انقباضی‌ترین حالت ممکن برخورد می‌کند.
نکته دیگر آنکه پروژه‌های احداث دامپروری که از سوی شرکت سرمایه‌گذاری تأمین (شستا) تعریف می‌شوند نیاز به برآوردهای نقدی صاحب سهم دارند و ما نمی‌توانیم از منابع داخلی شرکت برای این طرح‌ها سرمایه‌گذاری کنیم. بنابراین در شرایطی که پرداخت تسهیلات بانکی هم میسر نیست، درخواست ما این است که شستا برای تأمین اعتبار این طرح‌ها حمایت جدی‌تری از شرکت‌های زیرمجموعه داشته باشد تا این طرح‌ها در مدت‌زمان کوتاه‌تری به نتیجه برسند و سودآور شوند.