صحن شورا زیر ذرهبین حسابرسی؛ پسماند، بودجه و زمستان بیپناهها
در سیصد و هشتاد و یکمین جلسه صحن علنی شورای اسلامی شهر تهران، گزارش حسابرسی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران برای سال مالی ۱۴۰۳ بررسی و بندهای تکلیفی آن با اکثریت آرای اعضای شورا به تصویب رسید.
صحن علنی شورای شهر تهران در سیصد و هشتاد و یکمین جلسه بازخوانی زخمهای کهنه مدیریت شهری بود. از پسماندی که میلیاردها تومان در آن هزینه شده اما ایستگاههایش سالهاست قفل خوردهاند، تا بودجهای که هنوز با منطق «یکسانسازی» توزیع میشود و زمستانی که هر سال جان بیخانمانها را تهدید میکند.
محور اصلی جلسه، گزارش حسابرسی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران برای سال مالی ۱۴۰۳ بود؛ گزارشی که اگرچه در نهایت بندهای تکلیفی آن با رأی اکثریت تصویب شد، اما بحثهای مطرحشده در صحن شورا نشان داد مسئله فقط چند بند حسابداری نیست.
حسابرس رسمی شورا در قرائت گزارش، تأکید کرد صورتهای مالی سازمان مدیریت پسماند تا پایان اسفند ۱۴۰۳ از منظر استانداردهای حسابداری قابل اتکاست. اما همین گزارش، فهرستی از نگرانیهای مزمن را نیز روی میز گذاشت: دعاوی حقوقی حلنشده، وضعیت نامشخص مالکیت برخی املاک، زیان انباشته، قراردادهای مشارکتی مسئلهدار و ضعف در کنترلهای داخلی.
ایستگاههایی که ساخته شدند و رها ماندند
ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، با اشاره به بخش «تأکید بر مطالب خاص» گزارش حسابرس، وضعیت ایستگاههای پردازش میانی پسماند در حکیمیه، سرخهحصار و کوهک را نماد تصمیمات اشتباه گذشته دانست. به گفته او، این ایستگاهها با صرف هزینههای سنگین ساخته شدند، اما سالهاست بلااستفاده ماندهاند؛ نه بازدهی دارند و نه از نارضایتی ساکنان اطرافشان کم کردهاند.
این انتقاد، از سوی مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری هم مطرح شد. او گفت اختلافات حقوقی با پیمانکاران باعث شده هر سه ایستگاه اصلی عملاً از چرخه بهرهبرداری خارج شوند و تأکید کرد تأخیر چندساله در تعیین تکلیف این پروژهها «قابل قبول نیست». پرسش او ساده بود: تجهیزات و ماشینآلاتی که با پول شهر خریداری شدهاند، اکنون کجا و در چه وضعیتیاند؟
در کنار پروژههای نیمهجان، گزارش حسابرسی به نارساییهای اداری هم اشاره داشت؛ موضوعی که احمد علوی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی آن را نشانه ضعف نظم سازمانی دانست. او گفت در سازمانی با این گستردگی، نقص در اسناد سادهای مانند معرفینامه اعضای هیئتمدیره، تعجبآور است و شورا نباید به تکرار چنین مواردی بیحس شود.
مهدی اقراریان، عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شورا، هم از «اقتصاد پنهان پسماند» سخن گفت؛ اقتصادی که به تعبیر او، به معضلی جدی برای شهر تبدیل شده است. اقراریان تأکید کرد منابع قابل توجهی در این حوزه هزینه شده، اما بخشی از آن بلاتکلیف مانده و بدون شفافسازی درباره مافیای زباله، نمیتوان انتظار سامانیافتن مدیریت پسماند را داشت.
در مقابل این انتقادها، محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، از کلیت گزارش حسابرسی دفاع کرد و آن را منصفانه دانست. او یادآور شد بسیاری از ایرادهای مطرحشده، سنواتی است و در اغلب سازمانها دیده میشود، اما در عین حال اذعان کرد بخش مربوط به بازرسی نشان میدهد ساختارهای کنترلی نیازمند تقویت جدی است؛ اصلاحی که به گفته او باید بر اساس اساسنامه جدید سازمان انجام شود.
صادقی، دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه، بر جنبهای تمرکز کرد که کمتر فنی و بیشتر نگرانکننده است: زیان انباشته چندبرابری نسبت به سرمایه ثبتشده. او این وضعیت را تهدیدی برای تداوم فعالیت سازمان دانست و گفت ضعف در مدیریت قراردادها و دعاوی حقوقی، هزینههای سنگینی را به شهر تحمیل کرده است.
در میان بحثهای مالی و حقوقی، خزانهدار شورا، کاشانی، یادآور شد که مدیریت پسماند فقط اعداد و پروژه نیست. او خواستار شفافسازی درباره حوادث اخیر منجر به فوت پاکبانان و نحوه حمایت از خانوادههای آنان شد و تأکید کرد نظارت بر پیمانکاران باید بهگونهای باشد که حقوق و ایمنی پاکبانان قربانی نشود.
اختلاف نگاهها در صحن شورا، با سخنان پرویز سروری، نایبرئیس شورا، و سپس شربیانی، عضو کمیسیون شهرسازی، آشکارتر شد. سروری تأکید کرد حسابرسی باید در چارچوب بررسی صورتهای مالی بماند و ورود به موضوعات غیرمرتبط، وقت شورا را میگیرد. اما شربیانی در پاسخ گفت مردم از شورا انتظار نظارتی فراتر از ترازنامهها دارند و خدماتی مانند جمعآوری پسماند، نمیتواند فقط با اعداد سنجیده شود.
در نهایت، مهدی چمران، رئیس شورا، با جمعبندی بحثها گفت پرسشها و انتقادات اعضا ناظر بر بهبود عملکرد و شفافیت است و بندهای تکلیفی حسابرسی با هدف رفع نواقص تصویب میشود؛ بندی که اجرای آن، به گفته او، از سوی شورا پیگیری خواهد شد.
بندهای تکلیفی گزارش حسابرسی سازمان مدیریت پسماند با اکثریت آرا تصویب شد. اما جلسه شورا به پسماند ختم نشد. زهرا شمساحسان، رئیس کمیته اجتماعی شورا، در تذکری پیش از دستور، خواستار اصلاح ساختاری بودجهریزی شهرداری با رویکرد منطقهمحور و محلهمحور شد. او گفت بودجه فقط یک سند مالی نیست، بلکه بازتاب نگاه مدیریت شهری به عدالت است و توزیع یکسان منابع در شهری نابرابر، به تشدید شکافها میانجامد. شمساحسان همچنین از «بودجهریزی مشارکتی» موجود انتقاد کرد و طرحهایی مانند «من شهردارم» را فاصلهدار با مشارکت واقعی دانست.
در تذکری دیگر، سوده نجفی با اشاره به سرمای پیشرو، بر ضرورت فعالسازی کامل گرمخانهها هشدار داد و خواستار اطلاعرسانی و حضور میدانی برای جلوگیری از مرگ افراد بیسرپناه شد. او همچنین استفاده گسترده از نمک در برفروبی را دارای پیامدهای زیستمحیطی دانست و پیشنهاد داد شهرداری روشهای جایگزین، مانند محلولپاشی، را بررسی کند.
