تلاش برای حفظ گونههای گیاهی ایران زیر سایه بحران بیآبی
رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با اشاره به طرح غنیسازی باغ گیاهشناسی گفت سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ گونه جدید به این مجموعه اضافه میشود تا از تمام گونههای گیاهی کشور در این باغ نگهداری شود. این تلاشها در حالیست که تامین آب باغ گیاهشناسی ملی با مشکل روبهرو شده است.
رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور از تلاش برای نگهداری از تمامی هشت هزار گونه گیاهی کشور خبر داد و گفت: «محققان این موسسه از سال ۱۳۶۱ تاکنون حدود هشت هزار گونه گیاهی کشور را شناسایی، جمعآوری و مستندسازی کردهاند. با جمع آوری این گونهها، بزرگترین گیاهکده (هرباریوم) در ایران تاسیس شده که ۱۹۰ هزار نمونه گیاهی دارد و از این تعداد ۳۰ هزار نمونه گیاهان بدون گل و ۱۶۰ هزار نمونه گیاهان گلدار هستند.»
به گفته علی علیزاده هدف از تاسیس باغ گیاهشناسی ملی ایران، حفاظت متمرکز از گونههای گیاهی کشور در حوزه حفاظتی خارج رویشگاهی است. از هشت هزار گونه گیاهی شناسایی شده در کشور، چهار هزار گونه گیاهی در ۲۲ قطعه این باغ نگهداری میشوند. در میان آنها یک هزار و ۳۰۰ گونه بومی و دو هزار و ۷۰۰ گونه خارجی هستند که از میان گونههای بومی، ۱۰۳ گونه اندمیک و انحصاری کشور محسوب میشوند.
تلاش برای نگهداری از گونههای گیاهی کشور در شرایطی ادامه دارد که تغییر اقلیم بر پوشش گیاهی باغ گیاهشناسی ملی ایران، میراث ۶۰ ساله کشور تاثیر گذاشته و میزان خشکیدگی درختان حدود ۱۰ درصد بیشتر از سال گذشته است. این خبر را چند روز پیش مدیر باغ گیاهشناسی داده و گفته بود کمبود آب مهمترین چالش پیشروی باغ گیاهشناسی است.
به گفته یوسف اجنی تنها منبع آبی مجموعه ۶ حلقه چاه با عمق متوسط ۲۰۰ متر است که سه حلقه آنها کفشکنی شده و سه حلقه دیگر نیز وضعیت مناسبی ندارند: «تامین آب از طریق تصفیه پساب منطقه ۲۲ تهران تصویب شده و در حال پیگیری هستیم زیرا ادامه حیات باغ به این منبع وابسته است.»
او با تاکید بر اینکه خشکیدگی درختان و کاهش شادابی گونهها در بخشهایی از باغ محسوس است گفته بود: « تنها راه جبران، کاشت مجدد گیاهان و تامین پایدار آب است.»
رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور پیش از این علت اصلی کاهش منابع آبی این باغ را بلندمرتبهسازی در شمال باغ اعلام کرده و گفته بود: «عملیات بلندمرتبهسازی در شمال باغ گیاهشناسی ملی ایران موجب تبدیل مراتع طبیعی به ساختمان و آسفالت شده و از نفوذ آب به سفرههای زیرزمینی جلوگیری کرده است.»
کمبود شدید آب در باغ گیاهشناسی ملی ایران باعث شد پیشنویس احداث یک تصفیهخانه فاضلاب در کنار باغ تهیه شود تا آب دائمی و رایگان برای این باغ تامین شود. این پیشنویس اکنون در انتظار تصویب هیئت دولت است.
باغ گیاهشناسی ملی ایران در سال ۱۳۴۷ با وسعت حدود ۱۰۰ هکتار احداث شد و بعدها با تصویب ۵۰ هکتار دیگر، به ۱۵۰ هکتار افزایش یافت. این باغ شامل ۲۲ رویشگاه است که از نظر ویژگیهای گیاهی به دو گروه ایرانی و خارجی تقسیم میشوند.
