به گزارش آتیه‌آنلاین، طی دو سال گذشته، یکی از دل مشغولی‌های متخصصان اقتصاد و کسب و کار، برآورد میزان خسارت‌های اقتصادی ناشی از کرونا بوده است. از این رو دیگر همه می‌دانند که در این دو سال صنایع گردشگری و هتل داری، رستوران داری، سینما و غیره متحمل چه مقدار ضرر و زیان مادی و مالی شدند و برای این دانسته‌ها، آمار و ارقام دقیق به وفور وجود دارد. آن چه در این میان مغفول مانده است، ضرر و زیان های فرهنگی و آموزشی جوامع مختلف از جمله ایران است.

در این خصوص میترا تیموری، سرپرست مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور آموزش و پرورش به فاجعه‌ای خاموش اشاره کرد: «۷۰ درصد دانش‌آموزان دنیا دچار فقر مطلق یادگیری شدند!» به گفته وی، علاوه بر فقر مطلق یادگیری در ۷۰ درصد دانش آموزان دنیا در دوران کرونا و تعطیلی مدرسه‌ها که جبران آن سخت و زمان‌بر است؛ لطمه و صدمه‌های روحی و روانی به دانش آموزان وارد شده و حتی تعداد قابل توجهی از این قشر دانش آموزی در دنیا ترک تحصیل کرده‌اند.

پیامدهای منفی آموزش مجازی اما فقط به فقر آموزشی و افت شدید علمی به ویژه افت مهارت خواندن و نوشتن در دانش آموزان دبستانی محدود نمی شود؛ بلکه دایره وسیعی از مشکلات مختلف، از اضافه وزن دانش آموزان تا کاهش مهارت های اجتماعی و نیاموختن کارگروهی، همدلی و مهارت حل اختلاف را شامل می شود که البته هر کدام می تواند سر منشا بسیاری از مشکلات و چالش های دیگر باشد.

عدم شکل‌گیری ارتباط عاطفی بین معلم و دانش آموز، حذف زنگ ورزش و مراسم مختلف ملی و مذهبی، یکنواختی و دلزدگی از آموزش به واسطه حضور چندین ساعته در یک پلتفرم مجازی و نبود تنوع و هیجان، افزایش هزینه های تحصیلی به واسطه هزینه های اینترنت و تهیه گوشی یا تبلت مناسب و اعتیاد به اینترنت از جمله پیامدهای منفی این گونه آموزش بوده است که خود هر یک می تواند تبعات منفی و ناگواری را تا سال ها در پی داشته باشد.

رویاهای محقق نشده

در ابتدای همه‌گیری کرونا کم نبودند کارشناسان آموزشی که تعطیلی مدارس را «فرصت مغتنم گسترش آموزش مجازی» در کشور می‌دانستند. محور اصلی استدلال آنان وجود همه زیرساخت های مورد نیاز از جمله زیرساخت های اینترنتی در کشور بود و آموزش از راه دور را روشی امتحان پس داده در دنیا برمی‌شمردند. «مدرسه بدون کلاس، آموزش بدون محدودیت و تدریس بدون سقف» از جمله رویاهای کارشناسانی بود که امید داشتند همه گیری کرونا چارچوب های آموزشی صلب و سخت ۱۰۰ ساله کشور را در هم بشکند و «آموزش، همه جا، همه وقت، برای همه» را محقق کند. اما دستاوردهای دو سال اخیر در حوزه تعلیم و تربیت به وضوح شکست این رویاهای محقق نشده را نشان می‌دهد. شاید یکی از بهترین درس‌هایی که می توان از همه‌گیری کرونا آموخت این باشد که بدون زیرساخت های کامل و پیش بینی همه جانبه موضوع، نمی توان طرحی به بزرگی «مجازی کردن تعلیم و تربیت» را اجرایی کرد.

 اکنون با گذشت زمان و پیشرفت های هایی که علم پزشکی با ساخت واکسن پیش پای ما قرار داده است، جوامع مختلف به تدریج با مصون کردن معلمان حرکت به سمت آموزش حضوری را آغاز کرده‌اند. در کشور ما نیز واکسیناسیون معلمان در حال انجام است و متولیان امر آموزش و پرورش کشور، آغاز دوران گذار از آموزش مجازی به حضوری را، با عنوان «آموزش ترکیبی» اعلام کرده اند. به نظر می رسد ترکیب آموزش های حضوری و غیرحضوری بهترین گزینه برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید باشد؛ به این صورت که دانش آموزان هر کلاس در دو یا سه گروه، دسته بندی می شوند و هر گروه تنها یک یا دو روز در مدرسه حضور پیدا می کند و در سایر روزهای هفته، دریافت دروس جدید و انجام تکالیف را از طریق مدرسه تلویزیونی و شبکه شاد پیگیری می کند.

تجربه‌ای که نباید فراموش کرد

علیرغم شکست واضح رویای آموزش از راه دور و به شکل مجازی، شاید رها کردن این شیوه آموزشی و ترک کامل آن اشتباه بعدی باشد که باید از آن اجتناب کرد. ندیده گرفتن تلاش های انجام شده و بلااستفاده گذاشتن دو سال تجربه آموزش از راه هایی چون اپلیکیشن شاد و زحمات کادر آموزشی کشور، هدر دادن تلاش‌های آن‌هایی است که در این دو سال مشقت زیادی متحمل شدند تا طرحی چون شاد ایجاد شود و گسترش پیدا کند. شبکه اجتماعی دانش آموز (شاد) بزرگ‌ترین اپلیکیشن تعاملی کشور است که توسط تیم فنی همراه اول برای وزارت آموزش و پرورش پیاده سازی شده است. یکی از کارهای ضروری در خصوص این اپلیکیشن، گردآوری تجربیات استفاده کنندگان و خاطرات معلمان و دانش آموزان حین استفاده از این اپلیکیشن است تا از این طریق ضمن رفع باگ‌ها و اشکالات نرم افزاری، نسخه جدید آن به روزرسانی شود.

اگرچه هیچ مکانی نمی‌تواند جای مدرسه و هیچ ابزاری هم نمی‌تواند جای معلم را برای دانش آموزان بگیرد، اما اپلیکیشن شاد همچنان می‌تواند به عنوان یک ابزار کمک آموزشی قوی، به کادر آموزشی و دانش آموزان کمک کند. از همه این‌ها گذشته، کسی نمی‌تواند تضمین کند که خدای ناکرده، همه گیری دیگری در ماه‌ها و سال‌های آینده در پیش نیست. از این رو باید این احتمال را همواره در نظر داشت که شاید معلمان و دانش‌آموزان ناچار باشند دوباره به شبکه آموزشی شاد به عنوان بهترین و قوی‌ترین راه آموزشی در کشور اتکا کنند. کسی که از آینده خبر ندارد.