به گزارش آتیه‌آنلاین، لیبی در چند هفته اخیر آبستن تحولات مختلفی در حوزه سیاسی و میدانی بوده و بسیاری بر این عقیده‌اند که سرزمین پیشینِ قذافی، امروز در حال آموختن تجربه‌های بیشتر است. در این میانه اتفاق‌هایی که در حال رخ دادن است، یکی پس از دیگری به ما نشان می‌دهد که لیبی همچنان از عدم ثبات رنج می‌برد.

مذاکره در سوئیس

آنچه در وضعیت فعلی برای لیبیایی‌ها مهم قلمداد می‌شود، رسیدن به ثباتی است که از زمان کشته شدن قذافی در زیر پای مردم کشورش در شهرِ سِرت، از بین رفته است. از آن زمان تاکنون نه تنها شاخه القاعده در لیبی بیش از گذشته تقویت شد، بلکه ما شاهد ظهور داعش در مناطق شمالی لیبی بودیم. از سوی دیگر قبیله‌های لیبی که همه آن‌ها مقادیر زیادی تسلیحات و مهمات در اختیار داشتند، همچنان به عنوان یک تهدید برای حاکمیت این کشور قلمداد می‌شود که مشخص نیست این قبیله‌ها قرار است چگونه اوضاع را آرام کنند.

بر این اساس به نظر می‌رسد که این وضعیت تا حدودی بهتر شده است؛ چرا که اخبار منتشر شده طی روزهای اخیر نشان از باز شدن احتمالی گره کور لیبی دارد. بر این اساس هیات اعزامی سازمان ملل به لیبی اعلام کرد که مجمع گفت‌وگوهای سیاسی لیبی ۲۸ ماه جاری میلادی در سوئیس آغاز می‌شود و تا یکم ژوئیه ادامه خواهد یافت. در بیانیه این هیات آمده است که این نشست فرصتی برای اعضای مجمع به حساب می‌آید تا پیشنهادهایی را ارائه کنند که برگزاری انتخابات در ۲۴ دسامبر را تسهیل کند. طبق این بیانیه، قرار است که نشست کمیته مشورتی مجمع گفت‌وگوهای سیاسی لیبی۲۴ تا ۲۶ ماه جاری میلادی به منظور فراهم کردن مقدمات نشست اصلی در تونس برگزار شود.

شاید این بیانیه برای بسیاری از نخبگان سیاسی لیبی مهم نباشد، اما واقعیت این است که لیبیایی‌ها منتظر توافق بر سر اصول قانون اساسی برای انتخابات آینده کشورشان در جریان این گفت‌وگوها هستند. آن‌ها به دنبال این هستند تا بتوانند از خروجی این دیدارها برای طی کردن دوران گذار استفاده کنند تا سرنوشت‌شان مشخص شود و از این وضعیت بلاتکلیفی خارج شوند.

در این میان برخی از کشورهای منطقه و فرامنطقه به دنبال آن هستند تا بتوانند اوضاع را در لیبی هر چه زودتر آرام کنند. به عنوان مثال چند روز پیش سامح شکری، وزیر خارجه مصر پس از دیدار با همتای لیبیایی خود در قاهره در نشست خبری مشترک اعلام کرد که هدف از نشست اتحادیه عرب در قطر فراهم کردن فرصتی برای وزیران خارجه عرب برای بررسی همکاری جهان عرب و حل بحران‌های موجود در کشورهای عربی بود. وزیر خارجه مصر در این میان به صورت شفاف اعلام کرد که کشورش از حاکمیت لیبی و اهمیت برگزاری انتخابات در پایان سال ۲۰۲۱ حمایت می‌کند و خواستار خروج مزدوران و نظامیان خارجی از لیبی است.

این سخنان رئیس دستگاه دیپلماسی مصر در ظاهر نشان می‌دهد که قاهره به دنبال آن است تا وضعیت در لیبی درست شود تا بتواند سهم‌خواهی خود را از آینده این کشور داشته باشد. اما در مقابل کشورهایی هم وجود دارند که به دنبال حفظ وضعیت موجود در لیبی هستند و نمی‌خواهند اوضاع رو به بهبود برود. یکی از این کشورها بدون تردید ایالات متحده است؛ چراکه هر از چندگاهی ما شاهد آن هستیم که مقامات آمریکا به مقامات لیبی فشار می‌آورند که باید انتخابات سراسری به زودی و بدون فوت وقت برگزار شود.

همین چند روز پیش بود که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور با نجلاء المنقوش، همتای لیبیایی خود تماس تلفنی برقرار کرده و دو طرف در جریان این گفت‌وگوی تلفنی بر اهمیت تضمین برگزاری انتخابات در لیبی در دسامبر ۲۰۲۱ و اجرای کامل توافق آتش‌بس با تمامی بندها و مفاد آن از جمله خروج فوری تمامی نیروهای خارجی و مزدوران از لیبی در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰ تاکید کردند. پرایس همچنین تصریح کرد، بلینکن و المنقوش در جریان این تماس تلفنی، دومین کنفرانس برلین درخصوص لیبی را که دو روز دیگر یعنی ۲۳ ژوئن برگزار خواهد شد، مورد بررسی قرار دادند.

گروکشی در میدان

فارغ از مسائل سیاسی و موضوعات مربوط به مذاکرات و برگزاری انتخابات باید به این موضوع توجه شود که در حوزه تحولات میدانی هم ما شاهد اتفاق‌های بسیار مهمی هستیم. به گونه‌ای که روزنامه المرصد چاپ لیبی اخیراً در گزارشی نوشت که نیروی هوایی وابسته به فرماندهی کل نیروهای موسوم به ارتش لیبی به رهبری خلیفه حفتر بامداد امروز روز گذشته (یکشنبه) حملات هوایی را علیه دشت‌ها و غارهای واقع در ارتفاعات الهروج که پایگاه‌های داعشی‌ها در آنجا مستقر هستند، آغاز کرد. این عملیات‌ها در حالی آغاز شده که ماه جاری میلادی، مسؤولان و امدادگران لیبیایی از وقوع انفجار انتحاری در ایست و بازرسی شهر سبها در جنوب لیبی با دو کشته از جمله یک افسر ارشد پلیس این کشور خبر دادند که نیروهای حفتر آن را یک نفوذ قوی از سوی داعش اعلام کردند.

در همین راستا و برای اینکه میزان موفقیت در عملیات علیه داعش که توسط نیروهای حفتر انجام می‌شود بالا برود، شبه نظامیان وابسته به خلیفه حفتر که خود را ارتش ملی لیبی می‌نامند و در شرق کشور مستقر هستند، مرزهای مشترک با الجزایر را بستند و آن را منطقه نظامی اعلام کرده و مانع تحرک در آنجا شده‌اند. در بیانیه این نیروها آمده است، فرمانده حفتر به یگان‌های گردان‌های پیاده نظام دستور داده به منظور حمایت از اتاق عملیات آزادسازی جنوب غربی در مسیر استراتژیک جنوبی به این منطقه اعزام شوند تا بتوانند از این طریق کیفیت عملیات ضد داعش را بالا ببرند.

به موازات این عملیات، در حالی که ارتش لیبی برای بازگشایی مسیر ساحلی مصراته - سرت آماده می‌شود، به خلیفه حفتر نیز فرصت داده شده که مزدوران روسی را از خاک لیبی خارج کنند. عبد الهادی دراه، سخنگوی اتاق عملیات سرت-جفره وابسته به ارتش لیبی اعلام کرده که تصمیم برای بازگشایی این مسیر ساحلی پس از چندین نشست با نخست وزیر و جمعی از رهبران لیبی و نشست سرت-جفره در شهر مصراته با حضور فرماندهان عملیات آتش‌فشان خشم و فرماندهان محورها گرفته شد. او اعلام کرد که مسیر ساحلی مصراته - سرت، که شرق لیبی را به غرب آن متصل می‌کند، یک مسیر مهم تجاری است که از زمان حمله نیروهای حفتر به طرابلس در سال ۲۰۱۹ مسدود شده است و به همین دلیل باید به زودی آزاد شود.

بر این اساس و با توجه به تکه‌های پازل تحولات لیبی از یک سو می‌توان امیدوار بود که انتخابات در این کشور می‌تواند اوضاع را روبه‌راه کند و دوران گذار به آرامی شروع شود و از سوی دیگر درگیری‌ها و نزاع‌های میدانی به شدت همه را نگران کرده است.

گزارش: اردشیر حبیبی