هشدار درباره پای دیابتی؛ وقتی درد خاموش میشود
یک متخصص بیماریهای عفونی هشدار داد: بیدردی زخم در بیماران دیابتی، نشانه پیشرفت آسیب عصبی است و اگر کنترل نشود میتواند به عفونت و حتی قطع عضو منجر شود.
دکتر فرید یوسفی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، در گفتوگو با ایسنا گفت: «اختلال در تنظیم قند خون میتواند تمام ارگانهای بدن را درگیر کند و عوارض جدی و گاه جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.»
او در تشریح تأثیر دیابت بر بدن گفت: «قند خون نقش اساسی در سوختوساز و تنظیم عملکردهای حیاتی بدن دارد. زمانی که این تعادل به هم بخورد، قند اضافی در خون میتواند موجب آسیب به قلب و عروق، کلیهها، کبد، عضلات و سایر اندامها شود. یکی از شایعترین عوارض دیابت، زخم پای دیابتی است که در صورت بیتوجهی میتواند به عفونتهای شدید و حتی قطع عضو منجر شود.»
یوسفی در ادامه گفت: «بسیاری از بیماران ممکن است بدون آنکه متوجه شوند، سالها دچار قند خون بالا باشند. اما علائم دیابت بسته به ارگان درگیر، بسیار متنوع است. تاری دید و کاهش حدت بینایی، سفت شدن شریانها و کاهش خونرسانی به اندامها، درد و سردی دست و پا، آسیب کلیوی، تنگی نفس و خستگی از جمله نشانههایی هستند که میتوانند زنگ خطر دیابت باشند.»
او اضافه کرد: «در بسیاری از موارد، لازم است حتی در نبود علائم واضح، قند خون افراد بهویژه کسانی که سابقه خانوادگی دارند، به صورت دورهای بررسی شود تا بیماری در مراحل اولیه شناسایی و کنترل شود.»
این متخصص در خصوص نقش سبک زندگی در افزایش دیابت گفت: «کمتحرکی، گرمای هوا، مصرف غذاهای پرکالری، فستفودها و تغییر الگوی تغذیه از عوامل اصلی افزایش شیوع دیابت هستند. این روند نه تنها در بزرگسالان بلکه در کودکان نیز دیده میشود. بازیهای کامپیوتری و کاهش فعالیت بدنی میتواند زمینهساز پیشدیابت و دیابت در سنین پایینتر باشد.»
او درباره کاهش حس در پاهای بیماران دیابتی که عامل اصلی ایجاد زخم است، توضیح داد: «کاهش حس یا نوروپاتی یکی از مهمترین عوامل ایجاد زخم پای دیابتی است. وقتی حس پا کاهش مییابد، فرد متوجه آسیبهای کوچک نمیشود و همین موضوع میتواند به زخمهای عمیق و طولانیمدت منجر شود.»
یوسفی بیدردی زخم را نشانه خطر در افراد دیابتی دانست و گفت: «برخی بیماران با وجود داشتن زخم، دردی احساس نمیکنند که این موضوع نشانه پیشرفت آسیب عصبی است. به همین دلیل، معاینات دورهای پا حتی در صورت نبود زخم، برای بیماران دیابتی بسیار ضروری است.»
او با اشاره به پیشگیری به عنوان مهمترین اصل درمان، تاکید کرد: «کنترل و تنظیم قند خون، مهمترین اقدام برای پیشگیری از دیابت و گسترش عوارض آن است. معاینات منظم، بررسی خونرسانی و حس پاها، رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی اصولی و توجه به بهداشت پا از جمله اقدامات ضروری برای بیماران دیابتی است.»
این متخصص درباره پیادهروی بیماران دیابتی گفت: «برای این بیماران ورزش منظم توصیه میشود، اما باید با احتیاط انجام شود. استفاده از کفش مناسب، جلوگیری از فشار و سایش پا، شستوشوی روزانه پا با شوینده ملایم و خشک کردن کامل آن، از نکات مهمی است که باید رعایت شود.»
یوسفی در پایان درباره محدوده طبیعی قند خون توضیح داد: «قند خون ناشتا زیر ۱۰۰ طبیعی است، بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ پیشدیابت محسوب میشود و بالاتر از ۱۲۶ معمولاً نشاندهنده دیابت است.»
او یادآوری کرد: «مراقبت منظم از پا، کنترل دقیق قند خون و انجام معاینات دورهای میتواند از بروز زخم پای دیابتی و پیامدهای خطرناک آن، از جمله عفونت و قطع عضو، به طور جدی پیشگیری کند.»
