به گزارش آتیه‌آنلاین، سمینار امنیتی مونیخ به عنوان یکی از مهمترین نشستهای امنیتی در دهه اخیر بیانگر اهمیت شاخص امنیت در همه عرصه‌های جاری در جامعه ملل است. «ژاویا ونسون» به عنوان یکی از کارشناسان برجسته حوزه امنیت و استاد به نام در حوزه امنیت بین‌الملل طی سخنانی در نشست مونیخ با اشاره به اهمیت و اولویت این شاخص خاطر نشان کرده بود که با نگاهی به ساختار قدرت در کشورهای جهان، به روشنی میتوان از تاثیر و نقش امنیت به عنوان کلیدواژه و ستون فقرات اصلی هسته قدرت پرده برداشت. این در حالی است که روند و تحولات جاری بعد از سپتامبر ۲۰۰۱ باعث شد تا تغییری ملموس در خصوص جایگاه این شاخص در ساختار قدرت نمایان شود و اشکال جدیدی به جهان ارائه گردد.

بغداد و اهمیت استراتژیک

در این میان عراق به عنوان یکی از کشورهای جهان که از گسل‌های قومی و مذهبی در کنار چالش‌های سیاسی بهره میبرد، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و الگوریتم و تاثیر امنیت در این کشور به شکل جامعی منحصر به فرد است. ایجاد ساختارهای تخصصی در مورد امنیت و شکل‌گیری سرویس‌های ماموریت محور برای بهره‌گیری از همه امکان‌های موجود، از جمله اولویت‌های هر ساختار سیاسی در هر کشوری بوده و بر اساس نوسان تحولات، همواره دستخوش تغییرات ماهوی بوده است.

در همین راستا ایالات متحده به عنوان بنیان‌گذار امنیت نوین هم در حوزه بهره برداری در داخل و هم در خصوص دولت – ملت‌سازی از الگوریتم جدیدی بهره برده و توانسته در سلسله اقدامات خود پس از ۲۰۰۱ این توان موجود در داخل آمریکا را در افغانستان و عراق به نمایش بگذارد.

از طرفی عراق به عنوان کشوری که از زمان «حسن البکر» از یک ساختار اختصاصی و مخصوص به این جغرافیا در حوزه امنیت استفاده کرده، علاوه بر اینکه از شاخص‌های بومی در الگوریتم ساختارهای امنیتی بهره برده، به عنوان یک هدف برای واشنگتن در راستای تامین منافع و اهداف از پیش تعیین شده نیز مطرح بوده است. بر همین اساس عراق همواره شاهد وجود برخی ساختارهای بومی و تعداد قابل توجهی سازمان‌های امنیتی ایجاد شده از سوی آمریکا است؛ سرویس های اطلاعاتی و امنیتی که ماموریت محور بوده و ساختار آنها از سوی ایالات متحده شکل گرفته است. سرویس ضدتروریسم عراق یا همان نیروهای ویژه ضدپتروریسم که با نام «خلیة الصقور» در عراق شناخته میشوند از این دست ساختارهای ایجاد شده از سوی آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به شمار میرود.

حالا با وجود اوج گیری سیر تحولات در عراق و حتی افزایش تنش در استان‌های مختلف این کشور که در زمان نخست وزیری مرد شماره یک امنیت عراق یعنی «مصطفی الکاظی» رخ داده است، بیش از پیش اهمیت جایگاه امنیت و ساختارهای امنیتی در این کشور به چشم می‌آید. در این بین، نیروهای ویژه ضد تروریسم که براساس ماهیت و ماموریت محوله به عنوان یکی از بزرگترین و موثرترین سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی در عراق فعالیت میکنند به عنوان یکی از اهرم های تعیین کننده در عراق مورد توجه قرار گرفته است.

بر این اساس انتشار خبری در خصوص رابطه و اقدامات الکاظمی در خصوص این سرویس امنیتی در عراق توجه اغلب کارشناسان و رسانه‌های داخلی و خارجی در این کشور را به خود جلب کرد و چیزی نگذشت که تحلیل‌های مختلفی در مورد این خبر در میان اهالی سیاست و رسانه دست به دست شدد. وبگاه «میدل ایست‌آی» در گزارشی با اشاره به مناسبات جاری میان الکاظمی و سرویس ضدتروریسم عراق نوشت که نخست‌وزیر این کشور برای تقویت خود در مقابل مخالفان سیاسی‌اش درصدد به دست گرفتن کنترل گروه اطلاعاتی امنیتی «خلیة الصقور» (نیروهای ویژه ضد تروریسم) است.

میدل ایست آی درباره تغییرات امنیتی مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق نوشت: «خلیة الصقور ترسناک‌ترین و مورد احترام‌ترین واحد اطلاعاتی در عراق است و به لطف کنترلی که این گروه اعمال می‌کند، نخست‌وزیر عراق به اطلاعات همه جناح‌های مسلح در عراق دسترسی دارد. این واحد ویژه اطلاعاتی که مهمترین و خطرناکترین شبکه اطلاعاتی در عراق لقب گرفته است، توسط سیا و سرویس اطلاعاتی انگلیس آموزش دیده است و مفتخر است که صدها عملیات موفق را علیه تندروها انجام داده است و با سایر سرویس‌های اطلاعاتی عراق از نظر قدرت رقابت می‌کند. الکاظمی موفق شد که فرماندهی این نیروها را تغییر دهد و قدرت را از رقیبانش بگیرد تا دستگاهی را زیر نظر خود ببرد که به او دانش و قدرت می‌دهد و به دنبال آن دردسر بزرگی را برای دشمنان سیاسی‌اش ایجاد می‌کند.

کنترل بر شاهراه اطلاعات

با وجود اینکه عراق از ساختار بومی و ایجاد شده به طور همزمان بهره میبرد و این مسئله امکان رصد، اشراف و اقدام را تا حدود زیادی کانالیزه میکند، اما نخست وزیر میتواند با ایجاد ارتباط منظم و مدیریت واحد در کسب داده‌های جمع‌آوری شده در وضعیت مطلوب و مناسب‌تری نسبت به رقبا و نیروهای سیاسی هم‌تراز قرار گیرد. در نتیجه الکاظمی از زمان آغاز به کار در ماه مه گذشته، در تلاش است تا سرویس‌های امنیتی و نظامی مختلف در عراق را تحت کنترل خود در بیاورد تا در آخر بتواند از چتر گسترده و همه‌گیر این ساختار ایجاد شده بهره‌برداری کند.

این موضوع بدون تردید هرچه به انتخابات آتی ریاست جمهوری عراق نزدیک‌تر می‌شویمف روند صعودی به خود می‌گیرد. تا جایی که او طی سه ماه اخیر هرگاه که یکی از سرکردگان مهم و کلیدی داعش را حذف یا دستگیر می‌کنند، شخصاً این خبر را به سمع و نظر مردم از می‌رساند تا به آنها بگوید که فکر و ذکرش درگیر تامین امنیت مردم کشورش است.

در آخر باید خاطر نشان کرد کشور عراق به دلیل برخی ویژگی‌های محیطی و به خصوص سابقه مبارزه با رژیم بعث از سوی خیزش‌های بومی، همواره چندین ساختار اطلاعاتی و امنیتی در آن مشغول به کار بوده و این مسئله میتواند هم به عنوان تهدید و هم فرصت مورد توجه مقامات سیاسی و امنیتی این کشور قرار گیرد. الکاظمی نیز با توجه به تحولات جاری در عراق و به خصوص مسئولیت قبلی وی در سرویس اطلاعاتی این کشور مطمئنا از وجود چنین ظرفیتی آگاه بوده و آنچه از عملکرد وی پیدا است، تلاش بی‌وقفه الکاظمی برای احاطه و اشراف کامل به چنین ظرفیتی با هدف مدیریت فضای سیاسی عراق و از آن مهمتر، رقبا و تهدیدهای بالقوه در این کشور است.

گزارش: اردشیر حبیبی