به گزارش آتیه‌آنلاین، طی سالهای اخیر تحولات عمده‌ای در منطقه خاورمیانه مشاهده شده است که علاوه بر ابعاد بین‌المللی، اتحادهای منطقه‌ای را نیز تحت تاثیر قرار داده است. اتحاد عربستان سعودی و ایالات متحده یکی از این قبیل اتحادها به شمار میرود که بر اثر تحولات جدید وجه اختلافی آن آشکار شده است. به علاوه این موارد، اتهام‌های موجود علیه ریاض در پرونده عملیات تروریستی یازده سپتامبر ۲۰۰۱ متغییری با ابعاد بین‌المللی بوده که طی ماه‌های اخیر با بازگشایی پرونده و بررسی مجدد آن در کنگره آمریکا به عنوان متغییر تشدید کننده تنش بین دو کشور عمل کرده است. این در حالی است که اقدام تروریستی علیه برج‌های دوقلو در خاک آمریکا در زمان تصدی پست ریاست جمهوری توسط جمهوریخواهان به وقوع پیوست و بر همین اساس باید محصول مناسبات میان سعودی و کاخ سفید از سوی جمهوریخواهان با رویکرد رادیکالتری در جهت منفی دنبال شود.

رعایت فاصله با ریاض

اما حالا با پیروزی دمکرات‌ها و روی کار آمدن بایدن در کاخ سفید، اتخاذ برخی مواضع از سوی واشنگتن باعث ایجاد شوک سیاسی- امنیتی در دربار ریاض و خاندان پادشاهی عربستان شده است. در همین راستا سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در اظهاراتی در نشست خبری روز گذشته عنوان کرد، ایالات متحده با عربستان سعودی تا جاییکه بحث منافع دو کشور در میان باشد، همکاری کرده و از منافع و ارزش‌های خود چشم پوشی نخواهد کرد.

خبرگزاری روسیاالیوم در گزارشی با اشاره به سخنان ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که کشورش در دفاع از منافع و ارزش‌ها چشم‌پوشی نخواهد کرد و در روابط با عربستان که شریک مهمی برای آمریکا است، بازنگری می‌کند. شراکت با عربستان راهبردی است و باید منعکس کننده احترام به ارزش‌هایی باشد که طرفین را به هم ربط می‌دهد. ما با عربستان تا جایی که منافع مشترک حکم کند، همکاری می‌کنیم و در مسیر همکاری با این کشور، از روشن‌سازی و دفاع از منافع و ارزش‌های خود چشم پوشی نمی‌کنیم.

از سوی دیگر اظهارات بایدن در مورد ولیعهد دربار سعودی در پرونده قتل خاشقچی و انتشار اسناد این اقدام وحشیانه که حاکی از صدور فرمان قتل از سوی بن سلمان بود، خود بیانگر تغییر دیدگاه از سوی واشنگتن نسبت به عربستان و آغاز فصل جدیدی از مناسبات میان این دو کشور است. در این رابطه برخی از تحلیلگران مسائل عربستان معتقدند با وجود اینکه هزینه‌های تحمیلی به ایالات متحده در دوران جمهوریخواهان صورت گرفته، اما سطح روابط، به خصوص روابط اقتصادی میان مقامات سیاسی این حزب در مقابل دمکرات‌ها با دربار پادشاهی از شرایط مطلوب‌تری برخوردار است. علاوه بر این، اسناد موجود در حوزه روابط میان این دو کشور بیانگر نگاه منفی درکنار بالاترین سطح همکاری و تعامل در بستر امنیت در دوران دمکرات‌ها بوده که این مسئله باعث شده تا برخی تحلیلگران اتخاذ برخی مواضع از سوی بایدن علیه عربستان را در ادامه تاکتیک‌های دمکرات‌ها در خاورمیانه ارزیابی کنند.

در این میان یکی از پرونده‌های جاری در مورد ریاض که علاوه بر ایجاد حواشی بسیار توجه اغلب رسانه‌های غربی و عربی را به خود جلب کرد موضوع یمن و نوع نگاه و مواضع دمکرات‌ها در این مسئله است.

در این خصوص میتوان به گزارش ساندی تایمز در ۱۵ فوریه در مورد سیاست‌های جدید غرب در قبال پرونده یمن اشاره داشت. ساندی تایمز در گزارشی با اشاره به تغییر سیاست‌های واشنگتن و لندن در مواجه با مقاومت یمن و همچنین نقش ایران خاطرنشان کرد که در دوران جمهوریخواهان سناریوی تهاجمی علیه سیاست‌های تهران و جنبش مقاومت یمن (انصارالله) در دستور کاخ‌سفید بود اما با روی کار آمدن بایدن و استقرار دمکرات‌ها در مناصب مختلف دولتی در آمریکا، تغییر این قبیل سیاست‌ها و آغاز فصل جدیدی از تحولات امنیتی و سیاسی در حوزه یمن مشاهده می‌شود. خروج انصارالله از فهرست تروریستی نیز در همین راستا ارزیابی شده و به اعتقاد خبرنگار ساندی تایمز، واشنگتن از همراهی همه جانبه با ریاض به عملکرد هوشمندانه بر مبنای تامین منافع حداکثری روی آورده است.

پایان راهبرد ترامپ

بدون تردید اظهارات ند پرایس در نشست خبری روز گذشته تایید کننده گفته‌هایی است که پیشتر مورد اشاره قرار گرفت. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران تاکید کرد، حل و فصل نزاع یمن راهکار نظامی ندارد و ما به مسیر دیپلماتیک برای برقراری صلح و امنیت در این کشور اولویت می‌دهیم. دولت جو بایدن در تازه‌ترین تصمیم خود با لغو تصمیم ترامپ در قرار دادن نام انصارالله یمن در فهرست گروه‌های تروریستی از اتمام دوران سیاست‌های آمریکا بر مبنای نظر دونالد ترامپ و اتخاذ رویکرد غیر مبنایی و تخصصی در پرونده‌های بین‌المللی خبر میدهد. در مقابل مقامات سعودی در مخالفت با چنین تصمیمی از سوی کاخ سفید و دمکرات‌ها که بیانگر میزان خشم و شوک ریاض از اتخاذ چنین رویکردی از سوی آمریکا است در اظهاراتی از سوی یکی از مقامات بلند پایه دربار پادشاهی اعلام کرد، صرف نظر از تصمیم واشنگتن، حوثی‌ها همچنان گروهی تروریستی هستند و عربستان همه توان خود را برای نابودی تروریسم و هر آنچه باعث حیات گروه‌های مسلح اینچنینی میشود به کار می‌بندد.

این در حالی است که پرونده سپتامبر ۲۰۰۱ و نقش عربستان در آن در حال حاضر در کنگره آمریکا در جریان بررسی مجدد قرار دارد و در کنار این اتهام امروزه نقش دربار سعودی و شاهزاده‌های ریاض در خلق و گسترش تروریسم تکفیری دیگر بر کسی پوشیده نیست. لازم به ذکر آن طرفی که تمامیت ارضی کشور مقابل را نقض کرده و علاوه بر حمایت و هزینه کردن پترودلارهای نفتی جنگ داخلی به راه انداخته، کشوری جز عربستان نیست. آن طرفی که اتهام ژنوساید یا همان نسل‌کشی را در یمن با خود حمل میکند و افتخار میکند که بلندترین محاصره تاریخ را علیه غیرنظامیان، زنان و کودکان به ثبت رسانده، رئیس ائتلاف عربی در یمن یا همان پادشاهی سعودی است. با این وجود چگونه می‌شود که عربستان از اقدامات واشنگتن که به اعتقاد اغلب تحلیلگران غربی برای جلوگیری از بی‌آبرویی سعودی از سوی تیم بایدن طراحی شده، ابراز نارضایتی می‌کند؟!

در آخر باید متذکر شویم که نوع نگاه بایدن و به خصوص تیم دمکرات منصوب وی در کاخ‌سفید به بن‌سلمان و سیاست‌های عربستان میتواند آغاز فصل جدیدی از مناسبات میان آمریکا، عربستان و حتی خاورمیانه را رقم بزند و تحولاتی جدید در خصوص چگونگی تامین منافع را نمایان کند.

گزارش: اردشیر حبیبی