به گزارش آتیه‌آنلاین،‌دولت سیزدهم سعی کرد تا از طریق یارانه‌ها سبد غذایی مورد نیاز مردم را در حد قابل‌قبولی تأمین کند. بر این اساس طرح کالابرگ الکترونیکی را اجرا کرد. در این طرح برای همه یارانه‌بگیران اعتبار کالابرگ الکترونیکی یک ماه زودتر از یارانه نقدی شارژ می‌شود که افراد می‌توانند با کارت بانکی سرپرست خانوار ۱۱ قلم کالای مورد نظر شامل مرغ، تخم‌مرغ، گوشت منجمد، قند و شکر، روغن، ماست، شیر، پنیر، ماکارونی و حبوبات را خریداری کنند. این اقدام دولت به‌منظور افزایش کمک به دهک‌های پایین جامعه انجام شده است.

طرح کالابرگ پنج دهک از افراد جامعه را تحت‌پوشش قرار داده است. هدف دولت از اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی این است که مواد مغذی مورد نیاز به جامعه هدف برسد و دهک‌های کم‌درآمد از نظر تغذیه شامل پروتئین، ویتامین و ریزمغذی‌ها مشکلی پیدا نکنند.

این طرح در گام نخست به‌صورت پایلوت کار خود را در استان هرمزگان آغاز کرد. زمانی که نتایج بررسی‌ها مشخص و موانع و مشکلاتی که این طرح می‌توانست داشته باشد رفع شد، کالابرگ الکترونیکی جای خود را در میان یارانه‌بگیران باز کرد.

مرحله نخست اجرای این طرح به‌گونه‌ای بود که سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت‌پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد از امتیاز تشویقی آن بهره‌مند می‌شدند. اگر ۲۰۰‌هزار تومان مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای مشخص خریداری می‌کردند، یارانه تشویقی ۱۲۰‌هزار تومانی در بستر شبکه ملی اعتبار و براساس کد ملی سرپرستان خانوار به حساب آن‌ها واریز می‌شد.

علیرضا عسگریان، معاون امور رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در توضیح این طرح گفت: «سه دهک کم‌درآمد، یارانه ماهانه۴۰۰‌هزار تومانی دریافت می‌کنند، اما چون طرح کالابرگ الکترونیک کاملاً اختیاری است، اگر این افراد حداقل به میزان ۲۰۰‌هزار تومان در قالب کالابرگ الکترونیکی از ۱۱ قلم کالای مورد نظر خریداری کنند، آن‌گاه ۱۲۰‌هزار تومان شارژ اضافه برای آن‌ها واریز می‌شود. در واقع کل یارانه‌شان که صرف این کالاها می‌شود به ۵۲۰‌هزار تومان در ماه افزایش می‌یابد.»

به گفته عسگریان، شرط اختصاص ۱۲۰‌هزار تومان یارانه مازاد این است که همین میزان اضافه هم صرف خرید کالاهای سبد تعریف‌شده دولت در کالابرگ شود.

بر این اساس افرادی که می‌خواهند از این طرح استفاده کنند باید الزاماً ۲۰۰‌هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از کالابرگ استفاده کنند. در این حالت مبلغ ۱۲۰‌هزار تومان تشویقی به شکل اعتبار به یارانه آن‌ها اضافه می‌شود و تا واریز یارانه ماه بعد فرصت استفاده از آن را دارند.

در صورت افزایش احتمالی تورمی قیمت اقلام سبد، مبلغ ۱۲۰‌هزار تومان دوباره افزایش پیدا خواهد کرد، به‌طوری که پرداخت خانوارها برای ۱۱ قلم کالا نسبت به میانگین سال ۱۴۰۱ تا پایان سال ۱۴۰۲ ثابت بماند.

بر این مبنا ۱۱کالای اساسی ثابت و بدون تغییر تا پایان سال ۱۴۰۲ به یارانه‌بگیران عرضه می‌شود. در صورت عدم استفاده از مزایای خرید اعتباری، همانند قبل می‌توان به‌طور نقدی در تاریخ واریز یارانه نقدی، آن را برداشت کرد.

اما در اجرای طرح ملی کالابرگ، دولت اقدام جدیدی را با عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد. «طرح فجرانه» در راستای حمایت مضاعف از سبد غذایی خانوارهای یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا هفت، از ۱۷ بهمن‌ماه آغاز و تا ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال آینده ادامه خواهد داشت.»

در این طرح سبد ۱۱قلمی شامل گوشت مرغ، گوشت قرمز، برنج، روغن، ماکارونی، شیر، پنیر، ماست، قند و شکر، تخم‌مرغ و حبوبات برای تأمین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده و مابه‌التفاوت آن قیمت‌ها با قیمت روز(۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تأمین می‌شود. در این طرح میزان حمایت دولت از یک میلیون و ۲۰۰‌هزار ریال (اعتبار تشویقی کالابرگی) به 2میلیون و 200‌هزار ریال افزایش می‌یابد.

طرح فجرانه که مرحله نخست آن آغاز شده، در قالب طرح کالابرگ الکترونیک ارائه می‌شود که کاملاً متفاوت با طرح‌های دیگر حمایتی دولت است.

به‌ این معنا که اعتبار ۲۲۰‌هزار تومانی هیچ ارتباطی با یارانه نقدی ندارد و این یارانه۳۰۰ تا ۴۰۰‌هزار تومانی به ازای هر نفر، از کالابرگ الکترونیک طرح فجرانه جدا شده است. این میزان اعتبار در طرح مذکور در واقع هزینه مابه‌التفاوت قیمت روز ۱۱ قلم کالای طرح کالابرگ الکترونیک است که به حساب یارانه‌بگیران در صورت خرید واریز می‌شود.

مبلغ حمایتی دولت به‌صورت اعتبار در حساب سرپرست خانوار تخصیص یافته و در زمان خرید و متناسب با میزان خرید مصرف می‌شود.

با اجرای این طرح دهک‌های یک تا هفت درآمدی، مشمول اعتبار جدید می‌شوند و یارانه‌بگیران این دهک‌ها می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های عضو طرح ملی کالابرگ الکترونیک نسبت به خرید اقلام اساسی و بهره‌مندی از این حمایت تشویقی اقدام کنند.

شهروندان برای شناسایی فروشگاه‌های عامل طرح فجرانه می‌توانند به نرم‌افزار «شما» مراجعه و فروشگاه‌های اطراف خود را مشاهده کنند. این برنامه از طریق سایت (https://shoma.sfara.ir) و یا اجرای کد دستوری (*۵۰۰*۱۴۶۳#) قابل‌دریافت است.

سیدرضا یحیوی، مشاور معاون رفاهی و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این خصوص گفت: «در طرح کالابرگ الکترونیک، هجدهم تا بیستم هر ماه حساب سرپرستان خانوار شارژ می‌شود. نیازی نیست افراد یک‌جا اعتبار خود را خرید کنند بلکه می‌توانند طی یک ماه خریدشان را انجام دهند.»

او افزود: «۱۸ اسفندماه مردم می‌توانند بروند خریدشان را انجام دهند، یعنی یک ماه مهلت دارند. این‌طور نیست که این اعتبار تشویقی تا سی‌ام تمام شود. در واقع از هجدهم تا هجدهم مردم فرصت خرید دارند و این طرح سه‌ماهه است و تا اردیبهشت‌ماه ادامه پیدا می‌کند.»

رابطه کالابرگ و یارانه

یکی از سؤالات پرتکرار این است که مردم فکر می‌کنند اگر از کالابرگ الکترونیک استفاده کنند یارانه‌شان قطع می‌شود. مشاور معاون رفاه وزارت کار در این‌باره می‌گوید: «این را ما به‌طور قاطع اعلام می‌کنیم که این دو کاملاً از هم تفکیک شده است. مردم می‌توانند یارانه‌شان را به‌صورت نقدی سر موعد مقرر دریافت کنند و کالابرگ الکترونیک هجدهم در حساب‌شان شارژ می‌شود.»

یحیوی ادامه داد: «وقتی ارز ترجیحی حذف شد قیمت کالای اساسی افزایش پیدا کرد و یارانه‌های مردم از ۳۵‌هزار تومان دهک‌های یک تا سه به ۴۰۰‌هزار تومان و دهک‌های چهار به بالا به ۳۰۰‌هزار تومان افزایش پیدا کرد. قرار بود این افزایش قیمت‌ها به سمت سفره‌ مردم و کالای اساسی هدایت شود ولی تا آن زمان بستر آماده نبود.»

او بیان کرد: «طرح ملی کالابرگ الکترونیک یک خدمت کاملاً فناورانه و نوین محسوب می‌شود که جهت اجرای سیاست‌های حمایتی و رفاهی دولت محترم تشکیل شده و کاملاً در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته است. طرح فوق در شش فاز از خردادماه تا همین الان توسعه پیدا کرد. مردم در جریان مراحل آن هستند که مرحله‌ اول آن ۸۰‌هزار تومان مشوق به کمیته امداد و بهزیستی بود، مرحله‌ بعدی دهک‌های یک تا سه اضافه و مرحله‌ سوم آن مابه‌التفاوت تورمی پرداخت شد.»

یحیوی توضیح داد: «در مرحله‌ چهارم این طرح اعتبار مضاعف تشویقی از ۸۰‌هزار تومان به ۱۲۰‌هزار تومان رسید و دهک‌های چهار و پنج درگیر شدند. بعد در مرحله‌ ششم دهک‌های شش و هفت اضافه شدند. مرحله‌ جدیدی که الان در حال اجراست طرح فجرانه به مناسبت دهه فجر است که از ۱۸ بهمن‌ماه شروع شده و تا ۱۸ اسفندماه ادامه دارد. این طرح نسبت به طرح قبلی چند مزیت دارد؛ مزیت اول آن این است که اعتبار مضاعف از ۱۲۰ تومان به ۲۲۰ تومان افزایش پیدا کرد. این یعنی برنامه یک مبنای محاسباتی دارد. اگر سبدی که سال ۱۴۰۱ مشخص کردیم با کالای مشخص با وزن و حجم مشخص ۵۲۳‌هزار تومان می‌شد، الان قیمت روز آن سبد ۷۴۳‌هزار تومان است و این ۲۲۰‌هزار تومان را دولت پوشش می‌دهد و به مردم پرداخت می‌کند.»

استعلام کالابرگ چگونه است

اما یکی دیگر از سؤالات پرتکرار مردم این است که نحوه استعلام دهک خانوار به چه صورت است؟

مردم می‌توانند با مراجعه به سایت (hemayat.mcls.gov.ir) و از طریق کد ملی اقدام کنند. برای استفاده از روش استعلام دهک خانوار از طریق شماره گویا نیز باید ابتدا با شماره (۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹) تماس بگیرید. سپس کد ملی سرپرست خانوار و شماره تلفن‌شان را وارد کنید. به این ترتیب می‌توانید از دهک خود مطلع شوید. همچنین اگر می‌خواهید از آخرین وضعیت یارانه خانوار خود، مطلع شوید باید کد دستوری، (#کدملی*۴۳۸۵۷*۴*) را با شماره تلفن همراه به‌نام خود شماره‌گیری کنید.

خانوارها برای اعتراض به دهک خانوار نیز باید به سامانه (hemayat.mcls.gov.ir) وارد شوند. علیرضا عسگریان،‌ معاون رفاه وزارت کار درباره استقبال از طرح کالابرگ با بیان اینکه مشمولان این طرح ۶۰ میلیون نفر هستند که در دهک درآمدی یک تا هفت قرار دارند، تأکید کرد: «تا بهمن‌ماه استقبال از طرح فجرانه به ۸۷درصد رسیده بود که بعد از واریز مبلغ اسفندماه این عدد به 92درصد رسید.»

او افزود: «تعداد فروشگاه‌های متصل به این طرح ۲۲۰‌هزار فروشگاه است و فعلاً برنامه‌ای برای افزایش آن نداریم. ۱۳‌هزار فروشگاه در این طرح دارای تخلف‌هایی بودند که آن‌ها را از طرح خارج کردیم و آرام‌آرام با رفع تخلف‌ها حدود ۶‌هزار فروشگاه از این تعداد به طرح بازگشتند.»

استقبال از طرح فجرانه

میانگین روزانه خرید از طریق طرح فجرانه در این مدت بیش از ۲میلیون نفر بوده است. در این مدت خانوارها به‌طور میانگین روزانه بیش از ۶۷۳‌هزار خرید انجام داده‌اند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که میزان استقبال تا پایان روز ۱۸ اسفندماه امسال به حدود ۸۰درصد برسد. بنابر گفته‌های سید صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به نظر می‌رسد که این طرح دارای مراحل دیگری پس از پایان آن در ۱۸ اسفندماه امسال باشد. او اعلام کرد که این مرحله نخستین مرحله از این نوع طرح‌ها برای افزایش قدرت خرید و تغذیه سالم خانوارها بوده است.

مطابق اطلاعات جدید وزارت کار مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونیکی (فجرانه) در راستای حمایت مضاعف از سبد غذایی خانوارهای دهک‌ اول تا هفتم درآمدی از ۱۸ اسفندماه آغاز شده است. مرحله دوم این طرح مصادف با حلول ماه مبارک رمضان و عید نوروز از تاریخ ۱۸ اسفندماه سال ۱۴۰۲ آغاز شده و تا ۱۷ فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت.

بنابر این گزارش، چندروز گذشته سید صولت مرتضوی، با اعلام این‌که در مرحله اول تقریباً ۸۵درصد استقبال از طرح به عمل آمده گفت: «اکنون با همت همکاران ما تمهیدات لازم برای اجرای مرحله دوم اندیشیده شده که امیدواریم بتوانیم آن را با موفقیت اجرا کنیم. سازوکار و جزئیات اجرای مرحله دوم هیچ تفاوتی با مرحله نخست ندارد.»

در راستای اجرای این طرح ‌در صورتی‌ که فروشنده کم‌فروشی یا گران‌فروشی کند، سامانه ۱۲۴ وزارت صمت با داخلی شماره (۶) پاسخگوی خریدار است. حتی اگر فروشنده از ارائه جنس باکیفیت خودداری کرده یا خریداران را ملزم به استفاده از برند خاصی کند، شماره ارائه شده به مشتریان پاسخ خواهد داد.

آنچه مشخص است این‌که طرح کالابرگ الکترونیک می‌تواند شتاب تورمی را کاهش داده و مصرف سرانه غذایی خانوارها را ارتقا دهد، بدون آنکه بار مالی بر دوش خانوارها ایجاد کند.»