به گزارش آتیه‌آنلاین، دردسرهای دولت بریتانیا از قرار معلوم بنا نیست به این زودی‌ها تمام شود. مدتی پیش بود که لندن توانست پس از یک سال مذاکرات سخت و فشرده بالاخره مهر خروج نهایی و نظام‌مند را بر پرونده برگزیت بزند. این توافق که بسیاری از حصول آن دست شسته بودند، این امید را در دل سیاستمداران انگلیسی برای بهبود اوضاع زنده کرد. از سوی دیگر، پاندمی ویرانگر کرونا همچنان در میان بریتانیایی‌ها قربانی می‌گیرد و این کشور را به یکی از بدترین بسترهای شیوع در اروپا بدل کرده است.

با این همه، این پایان ماجرا نیست و زخم قدیمی بار دیگر در سیاست بریتانیا در حال سر باز کردن است: زخم جدایی و استقلال! حزب ملی اسکاتلند اخیراً همزمان با دست و پنجه نرم کردن انگلیس با کووید-۱۹ و تاثیر برگزیت، «نقشه ‌راه همه‌پرسی» را منتشر کرد و برنامه‌هایی برای رای‌گیری دوباره استقلال اسکاتلند ارائه داد تا بار دیگر چالش تجزیه پادشاهی انگلستان خود را نمایان کند.

آوای فروپاشی

گرچه سخن گفتن از اسقلال در میانه اوضاع و احوال فعلی قدری غریب به نظر می‌رسد، اما با این حال نگاهی دقیق‌تر نشان می‌دهد که اصولا خواست مردم این کشورها مبتنی بر خروج از سلطه بریتانیا است. روزنامه ساندی تایمز گزارش داد که بنا به آخرین نظرسنجی‌ها، مردم اسکاتلند و ایرلند خواستار استقلال از انگلیس و خروج از اتحادیه مشترک با این کشور هستند. بنا به نظرسنجی پنال‌بیس که روزنامه تایمز آن را منتشر کرد، ۵۲ درصد از مردم اسکاتلند از برگزاری همه‌پرسی استقلال حمایت می‌کنند.

این در حالی است که نظرسنجی مذکور همچنان نشان داد که ۵۰ درصد از رای‌دهندگان خواستار برگزاری در دوره آینده پارلمان این کشور هستند و از سوی دیگر ۴۳ درصد نیز با این مسئله مخالف هستند. بنا به این نظرسنجی، از میان رای‌دهندگان ۴۹ درصد هوادار استقلال بوده و هفت درصد نیز همچنان مردد هستند که با حذف این تعداد، مجموعاً ۵۲ درصد از رای‌دهندگان از جدایی از بریتانیا حمایت کرده و ۴۸ درصد نیز با آن مخالف هستد.

پایگاه اینترنتی «نِیشن» از سوی دیگر گزارش داده است که اکثریت مردم اسکاتلند از شیوه مدیریت پاندمی کرونا حمایت می‌کنند. بر این اساس، ۶۱ درصد از رای‌دهندگان از مدیریت این وضعیت اضطراری سلامتی از سوی «نیکولا استورجن»، وزیر اول اسکاتلند، راضی هستند. این بدان معناست که از منظر سیاسی و اجتماعی، چهره حامی اصلی استقلال اسکاتلند بسیار موجه و قابل‌توجه است و این می‌تواند ضربه‌ای اساسی به وجهه «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر بریتانیا بزند که با استقلال اسکاتلند مخالف است.

نخست‌وزیر انگلیس که باید با همه‌پرسی جدید موافقت کند، این‌طور استدلال می‌کند که بعد از رد استقلال توسط رأی‌دهندگان اسکاتلندی در ۲۰۱۴، دیگر نیازی به رأی‌گیری تازه نیست. اما حزب ملی اسکاتلند گفته است اگر در انتخاباتی که برای ۶ مه برنامه‌ریزی شده اکثریت پارلمانی را به دست بیاورد، لایحه خود را تصویب می‌کند تا پس از پایان همه‌گیری کووید-۱۹، همه‌پرسی برگزار شود. بنا به استدلال این حزب، دولت انگلیس یا مجبور خواهد شد با همه‌پرسی موافقت کند یا به منظور مخالفت با مبنای حقوقی همه‌پرسی، باید اقدام قانونی انجام دهد.

این نخستین باری نیست که مسئله استقلال اسکاتلند مطرح می‌شود. اسکاتلندی‌ها در رفراندوم سال ۲۰۱۴ به نسبت ۵۵ در مقابل ۴۵ درصد، علیه استقلال رای دادند اما موضوع برگزیت و نحوه رسیدگی دولت بریتانیا به بحران کووید-۱۹، حمایت از حزب ملی اسکاتلند را افزایش داده و همان‌طور که پیشتر اشاره شد، اکثر نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اکثریت در حال حاضر موافق جدایی اسکاتلند از بریتانیا هستند. به نظر می‌رسد که پاندمی کرونا همچنان بر تاثیر خود بر سیاست کشورهای جهان ادامه می‌دهد.

چالش جدید بوریس جانسون

همه‌پرسی استقلال بدل به محور اساسی اختلاف میان وزیر اول این کشور و دولت مرکزی بریتانیا شده است. استورجن در اظهاراتی بوریس جانسون را به ترس و واهمه از دموکراسی متهم کرد. در این میان روزنامه گاردین گزارش داده که وزیر اول اسکاتلند در اظهاراتی ضمن حمله به جانسون گفت: «‌زمانی که نوبت به ابراز عقیده مردم اسکاتلند درباره استقلال از بریتانیا می‌رسد، بوریس جانسون از دموکراسی ترس و واهمه دارد.» وی طی گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی هم افزود: «او (بوریس جانسون) از دموکراسی ترسیده است. اگر حزب ملی اسکاتلند در انتخابات پارلمانی اسکاتلند به پیروزی برسد، برگزاری همه‌پرسی استقلال از بریتانیا را در اولویت برنامه‌های خود قرار خواهد داد.»

این در حالی است که جانسون در ماه نوامبر، قویاً با چشم‌انداز استقلال در اسکاتلند و تجزیه امپراتوری انگلیس مخالفت کرده بود. وی طی یک تماس ویدیویی با قانون‌گذاران شمال انگلیس از حزب محافظه‌کار خود در اسکاتلند، اعلام کرد که تغییر حدود اختیارات و تفویض قدرت که توسط «تونی بلر»، نخست‌وزیر پیشین انجام گرفت، «بزرگ‌ترین اشتباه» و اقدامی «فاجعه‌آمیز» بوده است. بنا به گزارش رویترز در این زمینه، جانسون همچنین اعلام کرد که هیچ دلیلی برای واگذاری اختیارات و قدرت بیشتر به دولت نیمه‌خودمختار اسکاتلند و پارلمان این کشور که تحت سلطه حزب طرفدار استقلال و ملی گرای اسکاتلند (SNP) است، نمی‌بیند.

استورجن البته سریع به این اظهارات واکنش نشان داد و در پیامی توئیتری عنوان کرد: «‌این اظهارات اخیر نخست‌وزیر نشان می‌دهد که محافظه‌کاران، حزب ملی‌گرا و استقلال‌طلبِ اسکاتلند را تهدیدی برای قدرت پارلمان می‌دانند و حتی باورنکردنی‌تر آن است که از واگذاری اختیارات بیشتر حمایت می‌کنند. استقلال تنها راه محافظت و تقویت قدرت در پارلمان اسکاتلند است.»

با این همه، به نظر می‌رسد که جانسون بنا ندارد به این آسانی رقابت را به استقلال‌طلبان اسکاتلندی واگذار کرده و میدان را خالی کند. وی ماه گذشته میلادی طی اظهاراتی گفت که برگزاری همه‌پرسی در اسکاتلند در هر نسل، یک‌بار مجاز است! به گزارش ساندی تایمز، وی در اولین مصاحبه تلویزیونی خود پس از عقد توافق تجاری پسابرگزیت با بروکسل طی سخنانی افزود: «‌با توجه به تجربه خودم در این کشور تنها می‌خواهم این نکته را ذکر کنم که رفراندوم‌ها منحصراً حوادث جالبی نیستند.» وی افزود: «‌از آنجایی که آن‌ها به ویژه حاوی نیروی متحدکننده در سطح ملی نیستند، باید تنها هر نسل یک بار آنرا برگزار کند.»

با توجه به قرائن و شواهد، به نظر می‌رسد که جانسون برای حفظ اسکاتلند زیر هیمنه بریتانیا کار چندان آسانی پیش رو ندارد و باید انتظار حوادث بسیاری را پس از برگزاری انتخابات در ششم ماه مه کشید؛ انتخاباتی که می‌تواند سرنوشت اسکاتلند را برای همیشه تغییر دهد.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا