به گزارش آتیه آنلاین، «ارز ترجیحی دارو فسادزا است» این جمله به کرات از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح شده است. جمله‌ای که نشان می‌دهد سیاست تخصیص ارز دولتی به کالاها، سیاست چندان درستی نبوده است اما چگونه می‌توان این مسیر نادرست را اصلاح کرد؟

فاصله قیمتی ارز ترجیحی یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی با نرخ‌های دیگر بازار به حدی زیاد است که احتمال بروز فساد در نحوه هزینه کرد این ارز را به شدت افزایش می‌دهد. پرونده‌های فساد اقتصادی تشکیل شده در دادگاه‌ها و ارقام اختلاس هزاران میلیارد تومانی این پرونده‌ها هم موید این مطلب است که ارز ۴۲۰۰ تومانی نتوانسته آن طور که باید به گروه‌های هدف برخورد کند.

اگرچه از همان روزهای ابتدای تصمیم‌گیری دولت قبل و در نظر گرفتن نرخ ۴۲۰۰ تومان برای ارز دولتی، مشکلات ناشی از این تصمیم رخ نمود و تصمیم‌سازان وقت به تدریج این اشتباه را اصلاح کردند اما تا امروز تبعات این تصمیم در اقتصاد ایران ادامه دارد.

دولت قبل تلاش کرد برای حل مشکل ارز ۴۲۰۰ تومانی، به تدریج گروه‌های کالایی مشمول این ارز را از چرخه تخصیص خارج کند، اما ارز ارزان همچنان برای برخی گروه‌های کالایی وجود دارد و دولت نتوانسته به طور کامل معضلات ناشی از تخصیص ارز ترجیحی را سامان دهد.

پیش‌بینی حذف ارز ترجیحی در لایحه بودجه ۱۴۰۱

به دلیل مشکلات پیش آمده و کمبود منابع ارزی، دولت در سال گذشته در لایحه بودجه پیشنهاد کرد که ارز ترجیحی از اقتصاد ایران حذف شود. مجلس هم شرط‌هایی برای حذف این ارز گذاشت از جمله اینکه دولت برای اجرای این سیاست، باید راهکارهای جبرانی برای تامین نیازهای سبد غذایی خانوارهای دهک‌های پایین تدارک ببیند.

آن‌طور که در اخبار آمده است، دولت از ابتدای امسال به تدریج در حال اجرای این سیاست است اما از روزی که بحث حذف ارز یارانه‌ای نان و دارو مطرح شد، سطح نگرانی‌ها در جامعه افزایش یافت.

با اعلام افزایش قیمت آرد نان حجیم، مردم نگران شدند که نرخ نان سنتی هم چندین برابر شود. از سوی دیگر بحث حذف یارانه دارو جامعه را به شدت نگران کرد زیرا با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و استفاده از ارز نیمایی برای واردات دارو و مواد اولیه مورد نیاز این صنعت، نرخ دارو دست کم ۶ برابر افزایش می‌یافت و این به مفهوم بروز مشکل برای اقشار کم درآمد جامعه بود.

ارز دارو و نان حذف نمی‌شود

سطح نگرانی در جامعه به حدی بالا بود که مسئولان مختلف دولتی برای روشن‌سازی ابعاد تصمیم دولت وارد عمل شدند. سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهادکشاورزی در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت ۲۱ روز دوشنبه گذشته، ضمن تاکید بر اینکه یارانه نان و دارو تغییر نمی‌کند، یادآور شد: در مورد آرد صنف و صنعت نیز مبلغ جبرانی واریز خواهد شد.

وی گفت: تا زمانی که زیرساخت‌های لازم برای اختصاص کالابرگ کالاهای اساسی فراهم نشود، یارانه این اقلام به‌صورت نقدی واریز خواهد شد.

سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور هم دیشب در گفت‌وگوی زنده تلوزیونی بر حذف نشدن ارز یارانه‌ای دارو و نان تاکید کرد.

وی افزود: امروز همه بر سر اینکه باید مشکلات ارز ترجیحی به نحوی حل شود و دو نرخی یا چند نرخی بودن قیمت ارز تمام شود، اتفاق نظر دارند، اما در مسائلی همچون زمان و روش‌های اقدام در این زمینه ممکن است اختلاف نظر وجود دارد که اشکالی هم ندارد اما نهایتاً باید در یک نقطه با اتفاق نظر به سوی اقدام حرکت کرد.

وی بیان کرد: به نظر می‌رسد بهترین اتفاق نظر عمل به قانون است؛ قانون مجلس نیز در این رابطه روشن است. در قانون بودجه ۱۴۰۱ این‌طور آمده است که برای دولت ارز ترجیحی قرار داده نشده، آنچه در نظر گرفته این است که ارز به صورت ETS، یعنی ارز نیمایی باشد.

رئیسی گفت: زنجیره‌ای که در پرداخت ارز ترجیحی وجود داشت این بود که ارز به واردکننده داده می‌شد و تصمیم بر آن شد که این ارز با توجه به اینکه رانت، فساد و تبعیض مشهودی به همراه داشت به انتهای زنجیره یعنی مصرف‌کننده پرداخت شود تا خود مردم سفره خود را مدیریت کنند. واژه «حذف ارز ترجیحی» باید اصلاح شود. این اقدام در واقع نوعی توزیع عادلانه یارانه است نه حذف؛ یعنی همین مبلغ از ابتدای زنجیره به انتهای زنجیره منتقل می‌شود که به نفع مصرف‌کننده است.

رئیس‌جمهور بیان کرد: طبق بررسی کارشناسی سازمان برنامه و بودجه، بنا بر میزان مصرف سرانه کالاهای اساسی، پیشنهاد شد برای همه دهک‌های ده‌گانه تقسیم‌بندی صورت گرفته شود که به موجب آن برای سه دهک اول به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم به بعد هر نفر ۳۰۰ هزار تومان پرداخت شود. در مورد نان و دارو نیز تمام آحاد مردم از اینها به صورت قیمت یارانه‌ای بهره‌مند خواهند شد. آنچه در جامعه در مورد قیمت نان و دارو و بنزین مطرح می‌شود، صحت ندارد و قیمت این اقلام به هیچ عنوان افزایش پیدا نمی‌کند.

افزایش پوشش‌های بیمه‌ای برای جبران قیمت دارو

رئیسی در سخنان دیشب خود اعلام کرد که یارانه دارو به شکل بیمه‌ای و با فراهم شدن و تکمیل شدن زیرساخت‌ها به مردم داده خواهد شد.

وی گفت: یارانه‌ای که واردکننده‌ها دریافت می‌کنند به بیمه‌ها پرداخت می‌شود و بیمه‌ها دارو را با قیمت امروز به مردم می‌رسانند.

به این ترتیب با اعلام رئیس جمهور، یارانه دارو به دست بیمه‌ها خواهد رسید و همان‌طور که سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان در گفت‌وگو با آتیه آنلاین اعلام کرده بود، درباره دارو ارز ترجیحی حذف نخواهد شد بلکه از طریق سازمان‌های بیمه‌ای این یارانه به دست مردم خواهد رسید.

البته کارشناسان تاکید دارند که در مسیر تخصیص یارانه به بیمه‌ها مشکلاتی وجود دارد. بنابراین برای جلوگیری از بروز مشکل برای بیماران، باید هرچه سریع‌تر زیرساخت‌های لازم برای تغییر مسیر پرداخت یارانه دارو، فراهم شود.