به گزارش آتیه‌آنلاین، گزارش‌ها حاکی از آن است که ملک سلمان پادشاه عربستان از اوت سال گذشته میلادی و به مدت ۴۸۲ روز در قصری واقع در بیابان شمال غربی این کشور حضور دارد. پایگاه خبری بیزنس اینسایدر با انتشار گزارشی در این رابطه نوشت که پادشاه سعودی ۸۵ ساله که در پی مرگ برادر ناتنی خود ملک عبدالله در سال ۲۰۱۵ بر مسند قدرت نشست، با شایعاتی درباره وضعیت سلامتی‌اش روبرو بوده است. حالا در چنین وضعیتی موضوع پادشاهی بن سلمان و قرار گرفتن وی در مسند پادشاهی دربار ریاض بیش از پیش قوت گرفته است.

بازتعریف روابط با همسایگان

با وجود اینکه اغلب تحلیلگران مسائل عربستان بر این باورند که سکان پادشاهی دربار سعودی هم اکنون نیز در دستان بن سلمان است اما آنچه حائز اهمیت خواهد بود، قرار گرفتن احتمالی وی در مسند پادشاه این کشور عربی و نشستن بر تخت پادشاه سلمان است.  اما حالا با انتشار این قبیل اخبار آنچه باعث توجه رسانه‌های سعودی و بین‌المللی شده است تور یک هفته‌ای ولیعهد ریاض به کشورهای حاشیه خلیج فارس است. سفری که به اعتقاد برخی از کارشناسان دلایل متعددی داشته و مهمترین محرک این سفر افزایش احتمال ارتقاء بن سلمان به جایگاه پدر است.

بر همین اساس ولیعهد عربستان در اولین مقصد از سفرهایش به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دوشنبه شب وارد مسقط شد و مورد استقبال پادشاه عمان قرار گرفت. به گزارش العربیه، دفتر پادشاهی عربستان پیش از این اعلام کرده بود که محمد بن سلمان، ریاض را به مقصد کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ترک کرده است. همچنین بر مبنای اطلاعیه دربار پادشاهی ریاض مقرر گردید که در این سفر برای انجام چند طرح مشترک، از جمله در حوزه‌های انرژی و تجارت، میان عمان و عربستان گفت‌وگو و توافق شود.

عمان در حالی به عنوان نخستین مقصد ولیعهد سعودی در سفرش به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس انتخاب شد که چند روز بعد از این سفر، ریاض میزبان چهل‌ و دومین نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، ۱۴ دسامبر (۲۳ آذرماه) خواهد بود. به همین دلیل بخشی از این سفر ولیعهد عربستان برای دعوت از سران کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام شده است.

علاوه بر این امارات، قطر، بحرین و کویت ایستگاههای بعدی شاهزاده سعودی برای رایزنی درباره روابط دو جانبه و مسائل منطقه‌ای مشترک بود که وی در تک تک این کشورها بر راه‌های گسترش هماهنگی‌ها تمرکز کرد. محمد بن سلمان پس از مسقط در روز سه‌شنبه وارد امارات شد، این در حالی است که محمد بن سلمان بعد از دیدار سلطان عمان در پایان سفرش گفت: «مذاکراتی که داشتیم تاکیدی بر استحکام روابط برادرانه بین کشورهای ما بود».

از اینرو العین الاخباریه در گزارشی با اشاره به سفر ولیعهد سعودی به ابوظبی نوشت که ولیعهد عربستان در سفری که نشان‌دهنده روابط برادرانه تاریخی و مشارکت استراتژیک بین دو کشور است، وارد ابوظبی شد؛ چراکه این سفر از اهمیت خاصی با توجه به ویژگی روابط بین دو کشور برخوردار است. به گزارش العین الاخباریه محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی و بن سلمان در این دیدار روابط مستحکم برادرانه، روندهای همکاری دو جانبه و فرصت‌های توسعه در زمینه‌های مختلف را در سایه مشارکت استراتژیک ویژه بررسی کردند.

همچنین طبق نوشته روزنامه البیان امارات، دو طرف مسائل منطقه و جهان را هم بررسی کردند که این دیدار در کاخ الوطن در ابوظبی انجام شد. بنا بر گزارش این روزنامه، محمد بن سلمان سلام تبریک ملک سلمان را به خلیفه بن زاید آل نهیان، رئیس امارات و محمد بن راشد آل مکتوم، نخست‌وزیر و حاکم دبی و محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس این کشور رساند.

علاوه بر این در گزارش البیان آمده است که دو طرف جوانب مختلف همکاری استراتژیک بین دو کشور و تفاهم تلاش مشترک و منافع متقابل را نیز بررسی کردند. آنها بر اهمیت همکاری مشترک شورای همکاری خلیج فارس در مسائل منطقه و جهان تاکید و اعلام کردند تلاش برای تقویت اصول ثبات منطقه‌ای به عنوان اساس توسعه، ‌ سازندگی و پیشرفت ضروری است.

 تثبیت جایگاه به سبک جدید

بن سلمان در جریان تور منطقه‌ای خود پس از سفر به عمان و امارات عصر روز چهارشنبه به قطر رفت و با امیر این کشور دیدار کرد. وی پس از قطر هم راهی بحرین و کویت شد. از این رو ولیعهد عربستان روز چهارشنبه در اولین سفر از زمان بحران بین قطر و شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۷ وارد دوحه شد و تمیم بن حمد آل ثانی، ‌ امیر قطر رسما از او استقبال کرد.

آنچه در رسانه‌های سعودی و بین‌المللی میتوان مشاهده کرد نشان می‌دهد که تور منطقه‌ای ولیعهد ریاض واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت. در این میان یکی از اهداف تور منطقه‌ای اخیر محمدبن سلمان، ولیعهد سعودی را باید تلاش این کشور برای بازسازی روابط خود با کشورهای حوزه خلیج فارس و تثبیت جایگاهش در این منطقه عنوان کرد.

از طرفی برخی از ناظران مسائل بین‌الملل معتقدند که بن سلمان در این تور منطقه‌ای دو هدف عمده را دنبال می‌کند. یکی از اهداف اصلی او در این سفر تلاش برای بازسازی روابط عربستان با کشورهای حوزه خلیج فارس است و از دیگر سو محمد بن سلمان تلاش دارد که جایگاه خود در منطقه را نیز تثبیت کند.

این در حالی است که برخی از تحلیلگران بر این باورند که یکی از محورهای مشترک رایزنی‌های محمد بن سلمان در این تور منطقه‌ای، موضوع ایران بوده و اعلام کرده‌اند که اکنون ریاض تلاش می‌کند که چالش خود را با ایران کاهش دهد و علاقه‌مند است که در ترتیبات جدید منطقه‌ای نقش مهمی داشته باشد و بنابراین به نظر می‌رسد یکی از محورهای رایزنی مهم در این سفر ایران بوده است.

در آخر باید خاطرنشان کرد که شرایط سیاسی در داخل عربستان زمینه را برای تحرک ولیعهد دربار ریاض بیش از پیش آماده کرده اما در این میان فشارهای موجود اعم از داخلی و خارجی بیشترین محرک برای این قبیل اقدامات از سوی بن سلمان است. مساله یمن از یک سو و فشارهای بین المللی از سوی دیگر باعث شده تا دربار پادشاهی ریاض برای کنترل وضعیت عربستان در منطقه و مناسبات این کشور با جامعه بین‌الملل مسیر دیپلماتیک را در اولویت قرار دهد و بر همین اساس باید در ابتدا از همسایگان و کشورهای همسو با سعودی آغاز کنند.

گزارش: اردشیر حبیبی