به گزارش آتیه‌آنلاین، پس‌لرزه‌های خروج نیروهای خارجی از افغانستان آنچنان شدید است که بسیاری تحلیل‌گران همچنان نسبت به ارائه تفسیری یکدست نسبت به مسائل چند ماه گذشته به خود تردید راه می‌دهند. با این همه، یکی از نکات مهم در وضعیت موجود، خوانش مقام‌های پیشین درگیر در اوضاع افغانستان بود که طی روزهای اخیر جنجال‌آفرین شده است.
سایه تهدید القاعده
«زلمای خلیلزاد»، نماینده پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان گفت که آمریکا در صورت احساس خطر از القاعده در افغانستان، دوباره اقدام به حمله نظامی خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، وی در مصاحبه با دویچه وله که شامگاه دوشنبه منتشر شد، گفت که اگر طالبان در راستای مبارزه با القاعده گامی برندارند، آمریکا مجبور است برای دفاع از خود اقدام کند و به گفته خلیلزاد این اقدام نظامی خواهد بود.
وی در مورد فعالیت داعش در افغانستان هم گفت که طالبان دشمن شدید داعش است و دیده شده که با این گروه چگونه مبارزه می‌کند. نماینده پیشین آمریکا افزود که مسئولیت فروپاشی نظام و وضعیت کنونی افغانستان متوجه او نمی‌شود. خلیلزاد که اخیرا از سمت خود کناره‌گیری کرده افزود که نیروهای افغان جنگی که انتظار می‌رفت در برابر طالبان انجام ندادند و این باعث فروپاشی سریع دولت شد.
خلیلزاد یکی از دلایل عدم جنگیدن نیروهای دولتی در برابر طالبان را بی‌باوری این نیروها به حکومت «اشرف غنی»، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان عنوان کرد. وی همچنین افزود که حکومت غنی در زمان مناسبی وارد گفتگوهای صلح نشد و در عین حال برای حفظ قدرت در جریان مذاکرات مانع ایجاد می‌کرد.
این در حالی است که نماینده سابق آمریکا در امور افغانستان با تاکید بر اینکه دولت ایالات متحده باید با طالبان تعامل کند، از پیمان صلحی که با حضور او با این گروه منعقد شد، دفاع کرده و اشرف غنی را مقصر شکست‌ها دانست. به گزارش رویترز، زلمای خلیلزاد در مصاحبه با اندیشکده آمریکایی «صلح بین‌الملل کارنگی ایندومنت» که بر مسائل ژئوپولتیکی تمرکز دارد، گفت: «دولت بایدن باید با طالبان تعامل کرده و به کاهش بحران انسانی که اکنون این کشور را در بر گرفته است، کمک کند.»
این سفیر پیشین آمریکا هشدار داد: «اینکه اجازه دهیم دولت جدید طالبان در کابل سقوط کند، یک بحران انسانی عمیق ایجاد می‌کند و موجب مهاجرت میلیون‌ها افغان، بی‌ثباتی این منطقه و ایجاد فضا برای تروریسم می‌شود. طالبان به دنبال روابط عادی با آمریکاست و می‌خواهد آمریکا دوباره سفارتخانه خودش را در کابل بازگشایی کرده، تحریم‌های مالی را بردارد و کمک اقتصادی تامین کند.»
زلمای خلیلزاد گفت: «لازم است که ما در کنار آنها بنشینیم و روی نقشه راهی موافقت کنیم که به مساله بی‌اعتمادی یا بدگمانی میان طرف‌ها و رفتار آنها در زمینه حقوق بشر بپردازد که ما انتظار داریم انجام شود و همچنین در ازای آن، گام‌های مشخصی که ما باید برداریم، روشن شود. طالبان از برخی نظرها تغییر کرده است و از برخی جهات مانند قبل است. آنها به این توافق که اجازه ندهند گروه‌های تروریستی علیه آمریکا توطئه و دسیسه‌چینی کنند، پایبند هستند.» وی همچنین افزود که «بدبینی» ایالات متحده نسبت به طالبان موجه است، اما باید به جای «فلج کردن» به «اکتشاف» فرصت‌ها برای دیپلماسی بپردازیم.
زبان سرخ خلیلزاد
اظهارات چند روز اخیر این مقام دیپلماتیک آمریکا واکنش‌های زیادی را در کشورهای منطقه به دنبال داشته است. «امرالله صالح»، معاون اشرف غنی از وی خواست تا نوار صوتی مکالماتش در خصوص روند صلح با خلیلزاد و دیگر دیپلمات‌های خارجی مرتبط را منتشر کند. به گزارش طلوع نیوز، معاون اشرف غنی، رئیس‌جمهور سابق افغانستان در رشته توییتی در واکنش به سخنان زلمای خلیلزادگفت: «من از اشرف غنی می‌خواهم مکالماتش با خلیلزاد و دیگر مقام‌های خارجی مرتبط با روند صلح را برای پاسخگویی به هجمه فزاینده مبنی بر اینکه همه چیز تقصیر طرف افغان بوده، منتشر کند. الان وقتش است.»
وی در ادامه عنوان کرد: «در حالی که افغان‌ها در معرض تراژدی عظیم و شکنجه قرار دارند خلیلزاد با لبخند برای طالبان و تروریست‌ها لابی می‌کند. او به ادبیات و روایات دهه ۹۰ خود بازگشته است که پولش را از شرکت‌های نفتی می‌گرفت.» صالح تاکید کرده است: «خلیلزاد محتوا و ضمائم قرارداد دوحه را تا آخر از ما پنهان کرد، اما چرا خوشحال است؟»
از سوی دیگر، «رنگین دادفر سپنتا»، مشاور سابق امنیت ملی سابق گفته بود که نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان در خانه حامد کرزای، مخالفان به قدرت‌رسیدن اشرف‌غنی از راه تقلب را تهدید کرده بود. سپنتا افزود: «جنون غنی به حفظ قدرت غیرقانونی و دشمنی او با صلح و دولت قانون آشکار بود؛ اما آقای خلیلزاد! مگر شما نبودید که در منزل آقای کرزای مخالفان به قدرت‌رسیدن دکتر غنی را از راه تقلب تهدید کردید؟» سپنتا در ادامه عنوان کرد که در آن زمان خلیلزاد خواهان برگزاری مراسم تحلیف غنی شده و عبدالله را تهدید کرده بود که اگر مراسم تحلیف برگزار کند علیه او از نیروهای آمریکایی استفاده می‌کند.
این در حالی است که به گفته «آرنولد فاماسی»، تحلیل‌گر ارشد مسائل خاورمیانه، سخنان خلیلزاد نشان از وجود بحرانی خاموش در افغانستان دارد. وی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «نکته مهم در حرف‌های خلیلزاد کم نیست: یک اینکه او تمام بار مسئولیت را بر شانه دولت غنی می‌اندازد و این نشان می‌دهد که اساساً نماینده‌ای که آمریکا در این کشور مستقر کرده بود خود بدل به آنتی‌تز روند صلح گشته بود. از سوی دیگر، خلیلزاد همچنان از تهدید القاعده و تروریسم بین‌المللی در افغانستان سخن می‌گوید و این نشان می‌دهد که داستان حضور واشنگتن در این کشور همچنان پرونده‌ای مفتوح بوده و این امکان وجود دارد که در صورت تهدید علیه آمریکا و متحدانش، شاهد حضور ویران‌بارتری از سوی نظامیان آمریکایی باشیم. نکته مهم این است که حال برخلاف گذشته، طالبان در افغانستان مستقر است و احتمال حضور مجدد آمریکا در افغانستان خط قرمز این گروه محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان انتظار داشت که نوعی اصطکاک میان واشنگتن و طالبان در این زمینه شکل بگیرد.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه در ادامه عنوان کرد: «نظر من این است که اهرم فشار حضور آمریکا در افغانستان همچنان به وقت خود باقی خواهد ماند و این امر سبب خواهد شد که وضعیت همچنان در حالت قرمز باقی بماند و به این زودی‌ها شاهد آرام شدن اوضاع نباشیم.»
با توجه به این دست اظهارات، می‌توان انتظار داشت که پرونده افغانستان همچنان یکی از جدی‌ترین مسائل طی روزها و ماه‌های آینده باشد و باید منتظر ماند و دید که این وضعیت از چه جاهایی سر درمی‌آورد. گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما