به گزارش آتیه آنلاین، بیشتر مردم با کلمه آمار به مفهومی که برای ثبت و نمایش اعداد به کار می‌رود، آشنا هستند و آن را منحصر به ستون‌های عددی و نمودارهای آماری می‌دانند؛ اما این مفهوم منطبق با موضوع اصلی مورد بحث آمار نیست. آمار عمدتاً با وضعیت‌هایی سروکار دارد که در آنها وقوع یک پیشامد به طور حتم قابل پیش‌بینی نیست. نظریه و روش‌های جدید آماری از ساختن جدول‌های اعداد و نمودارها بسیار فراتر رفته‌اند. در سازمان تأمین‌اجتماعی نیز مدت‌هاست این اتفاق‌نظر پدید آمده که وظیفه حوزه آمار تنها این نیست که گزارش عددی ارائه دهد، ضمن اینکه کار کردن با اعداد و ارقام گاه از حوصله مدیران خارج است. از نظر علمی، پایه بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد باید بر اساس فناوری اطلاعات و آمار باشد و از این رو، اکنون نظام بودجه‌ریزی سازمان در حال تغییر است. رویکرد سازمان تأمین‌اجتماعی در حال حاضر به این سمت است که قیمت تمام شده خدمات را محاسبه و ارائه خدمات را سطح‌بندی کند. بر همین اساس حوزه‌های بیمه‌ای، درمانی، بودجه‌بندی و سایر بخش‌ها درگیر مسائلی هستند که پایه آن داشتن اطلاعات آماری است. ادامه این روند ایجاد داشبوردهای مدیریتی، ساخت انبار داده‌ها در داخل سازمان، کشف تقلب و واکشی اطلاعات است که از برنامه‌های اولویت‌دار حوزه آماری سازمان است که به افزایش کیفیت داده‌ها و تسریع نوع ارائه اطلاعات‌ها بسیار کمک می‌کند. نهایتاً مدیریت یک مجموعه بسیار ساده‌تر و هوشمندانه‌تر خواهد بود اگر تیم مدیریتی همه داده‌ها و اطلاعات لازم و مورد نیاز را در اختیار داشته باشند.
۶۰ سال گردآوری آماری
اگرچه تشکیل صندوقی برای ارائه خدمات بازنشستگی و نیز درمانی به کارگران با عناوینی چون «صندوق احتیاط کارگران راه‌آهن، صندوق تعاون و بهداشت، صندوق تعاون و بیمه کارگران، سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران» و غیره در سه دهه ابتدایی قرن اخیر با فرازوفرودها و نقل‌وانتقالاتی بین نهادهای مختلف همراه بود، اما خوشبختانه از سال ۱۳۴۰، همه اطلاعات ورودی و خروجی و نیز هر اتفاق یا تغییری در این صندوق که اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی نامیده می‌شود، ثبت و ضبط شده است؛ اطلاعاتی مانند مشخصات کارگران، میزان دستمزدها، نوع مشاغل، ورود و خروج افراد به انواع بیمه‌ها، مشخصات و اطلاعات هویتی کارگاه‌ها، تعداد بیمه‌شدگان، بازماندگان، ازکارافتادگان و... اکنون حجم بزرگی از اطلاعات در سازمان وجود دارد، اما این داده‌ها تا زمانی که به شکل خام بمانند و تحلیل نشوند نمی‌توانند گره‌ای از مشکلات باز کنند. از این رو به گروه‌های تخصصی نیاز بود تا از این پایگاه‌های اطلاعات بزرگی که در سازمان وجود دارد الگوهای علمی استخراج و از داده‌های خام، دانش و نقشه راه ایجاد کنند تا در تصمیم‌سازی‌های مدیران این سازمان استفاده شود. بر این اساس در اواخر سال ۹۸ تغییراتی در ساختار بخش آمار و اطلاعات سازمان ایجاد شد. در تغییر ساختار حوزه آماری سازمان، «مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات» با دو زیرمجموعه «مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات» و «مدیریت تحول دیجیتال و فناوری اطلاعات» ایجاد شد و در نتیجه دو حوزه فناوری اطلاعات و آمار سازمان در کنار هم قرار گرفتند.
بررسی تاریخچه ورود و توسعه به‌کارگیری فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در کشورمان، از پیشگامی این سازمان در سرمایه‌گذاری، تجهیز و به‌کارگیری امکانات و توانمندی‌های مرتبط با این حوزه اعم از نیروی انسانی متخصص و ماهر و انواع سخت‌افزارها و نرم‌افزارها حکایت دارد. از سوی دیگر، ماهیت سازمان تأمین‌اجتماعی به گونه‌ای است که بدون اتکاء به قابلیت‌های فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات امکان دریافت، پردازش و بهره‌گیری مطلوب از حجم وسیع اطلاعات در اختیارش از یک‌سو و ارائه خدمات متنوع باکیفیت و متعدد به ذی‌نفعان پرشمارش ممکن نیست. از این رو، می‌توان گفت کنار هم قرار گرفتن دو «مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات» و «مدیریت تحول دیجیتال و فناوری اطلاعات» هوشمندانه بوده و به هم‌افزایی دو بخش «فناوری و آمار» در سازمان تأمین‌اجتماعی منجر خواهد شد. اکنون گروه نیازسنجی و جمع‌آوری، گروه گزارشگری، گروه محاسبات بیمه‌ای، گروه محاسبات درمان و گروه هوش مصنوعی و داده‌کاوی در زیرمجموعه «مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات» از ابتدای سال گذشته مشغول فعالیت هستند. بر این اساس این مدیریت امور مهمی مانند محاسبات اکچوئری بیمه‌ای و درمانی و داده‌کاوی را انجام می‌دهد؛ اما از برنامه اولویت‌دار مدیریت آماری سازمان، بی‌آی (BI) و ایجاد داشبوردهای مدیریتی و همچنین ساخت «انباره داده» در داخل سازمان است که به افزایش کیفیت داده‌ها و تسریع نوع ارائه اطلاعات‌ها بسیار کمک می‌کند. طراحی و ایجاد داشبوردهای مدیریتی متعدد با استفاده از هوش تجاری (BI) و به منظور کنترل و نظارت سیستمی اکنون در دستور قرار دارد و دنبال می‌شود. در حال حاضر داشبوردهای سرویس‌های طرح ۳۰۷۰ در در حوزه فنی بیمه‌شدگان (سربازی، هدیه ازدواج، بیکاری، کفن‌ودفن، حرف و مشاغل آزاد و...)، درآمد (تقسیط بدهی، مفاصاحساب، ابلاغ، اعتراض کارفرما و...)، مستمری‌ها (بازماندگان، بازنشستگان، فرزندان اناث و...) و نامنویسی (استعلام بیمه‌ای، افراد تبعی و...)، داروهای پُرمصرف، بیماران پرهزینه، همپوشانی بیمه‌ای، نسخه الکترونیک، کارتابل مغایرت و... فعال هستند که با طراحی‌های جدید، این زنجیره کامل‌تر خواهد شد.
ارتقاء نظام تصمیم‌گیری با هوش تجاری
بر اساس تعاریف ارائه شده، هوشمندی کسب‌وکار یا هوش تجاری (Business Intelligence)، مجموعه‌ای از روش‌ها، فرایندها، ساختارها و فناوری‌هایی است که داده‌های خام را به اطلاعات معنادار و مفید تبدیل کرده و امکان دستیابی به بینشی وسیع و تصمیم‌گیری کاراتر را در حوزه‌های مختلف استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی در اختیار مدیران قرار می‌دهد. داشبوردهای مدیریتی، به عنوان اجزای اصلی تشکیل‌دهنده ابزار هوش تجاری سازمان، امکان تفسیر حجم بالایی از داده‌ها را با هدف تشخیص، بهبود یا ایجاد فرصت‌های جدید در اختیار مدیران ارشد سازمان‌ها قرار می‌دهند. شناسایی این فرصت‌های جدید و به‌کارگیری یک استراتژی مؤثر بر اساس بینش حاصل از داده‌های سازمانی، تأثیر بسزایی در دستیابی به مزیت رقابتی بلندمدت در محیط فعالیت خواهد داشت. به عبارت دیگر، به‌کارگیری ابزار هوش تجاری (Business Intelligence) یا به طور خلاصه (BI)، فرایندی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌ها و استخراج اطلاعات نهفته در آنها، به تصمیم‌گیری هرچه آگاهانه‌تر مدیران ارشد و اجرایی سازمان‌ها، پیشگیری و کنترل فرار بیمه‌ای و تقلب کمک می‌کند. در نتیجه، بهره‌گیری از داشبوردهای مدیریتی، نشان‌دهنده سطح بلوغ و ثبات عملیات در سازمان خواهد بود. هوش تجاری توسط شرکت‌ها برای پشتیبانی از طیف وسیعی از تصمیمات، اعم از تصمیمات عملیاتی (تعیین جایگاه یا قیمت‌گذاری خدمات و محصولات)، و استراتژیک (تعیین اولویت‌ها، اهداف و استراتژی‌های سازمان) استفاده می‌شود. داشبوردهایی که از تلفیق داده‌های داخلی سازمان (داده‌های مالی و عملیاتی) با داده‌های خارجی (داده‌های بازار) به دست می‌آیند، تصویر کامل‌تری از سازمان ارائه می‌کنند که امکان دستیابی به آن با استفاده از یک مجموعه مستقل داده وجود ندارد.
انباره‌ای برای داده‌ها
یک سازمان در طول حیات‌اش، داده ایجاد می‌کند. این داده معمولاً پیرامون دارایی، منابع انسانی، مدیریت ارتباط با مخاطبان و... گروه‌بندی می‌شوند و هر بخش یا واحد سازمان که وظیفه‌ای جداگانه دارد، داده‌های مرتبط به خود را جمع‌آوری می‌کند. این حقیقت، سازمان‌ها را ملزم به جست‌وجوی ابزارهایی برای تسهیل فرایند کسب اثربخش داده‌ها، پردازش و تحلیل وسیع آنها کرده تا بر اساس آن پایه‌ای را برای کشف دانش جدید بنا نهند.
انباره داده، مخزنی برای ذخیره‌سازی یکپارچه داده‌ها از منابع مختلف اطلاعاتی است. در انباره‌ها، داده‌های فعلی و تاریخی سازمان در یک محل ذخیره شده، و از آنها برای ایجاد گزارش‌های تحلیلی برای مدیران سازمان استفاده می‌شود. این داده‌ها که از منابع مختلف اطلاعاتی سازمان جمع‌آوری، دسته‌بندی و ذخیره می‌شوند در یک انبار داده به شکل مجموعه‌ای موضوع‌گرا، مجتمع و وابسته به متغیر زمان هستند که مدیریت تصمیم‌گیری را پشتیبانی می‌کنند. هدف اصلی از ایجاد انباره داده‌ها، به‌کارگیری داده‌های تولید و ذخیره شده توسط سیستم‌های عملیاتی در انبار داده و استفاده صحیح از آنها در فرایند تصمیم‌گیری در سطوح استراتژیک است. موضوع انبار داده‌ها علاوه بر این که داده‌های گذشته و حال سیستم‌های عملیاتی را پوشش می‌دهد ناظر به آینده نیز هست. به‌کارگیری انبار داده مزایای زیادی دارد: اطلاعات دقیقی از وضعیت قبلی و کنونی سازمان را ارائه می‌دهد، حافظه یکپارچه و تصفیه شده‌ای برای سازمان فراهم می‌کند، باعث کاهش هزینه‌های گسترش نرم‌افزارها و یکپارچه‌سازی آنها می‌شود، اطلاعات سازمان را به صورت موضوع‌بندی شده و از چندین حوزه اطلاعاتی در اختیار قرار می‌دهد، واکشی داده‌های پرت و خطاهای داده‌های ثبتی را تسهیل کرده و موجب افزایش کیفیت داده‌ها می‌شود و به عنوان بستر ابزارهای تحلیلی و آماری و مدیریتی قابل استفاده است، قابلیت گزارش‌گیری و تحلیل را به صورت سریع و کم‌هزینه فراهم می‌کند، تبدیل داده‌های خام و پراکنده را به اطلاعات مجتمع و استراتژیک میسر می‌کند و... در یک سال اخیر سازمان موفق به ایجاد انباره داده حوزه اطلاعات هویتی بیمه‌شدگان، سوابق و تلفیق آنها شده است.
تداوم اقدامات
مجموعه اقدامات انجام شده و در دست انجام در حوزه‌های فناوری اطلاعات و آمار، با هوشمند کردن مدیریت مجموعه، زمینه‌های تحقق بیش از پیش اهداف سازمان در ایجاد رضایتمندی و خشنودی شرکای اجتماعی، اعم از بیمه‌شدگان، مستمری‌بگیران و کارفرمایان و نیز اصول و سیاست‌های نظام جامع تأمین‌اجتماعی را فراهم کند. بدیهی است به ثمر رسیدن این تلاش‌ها نیازمند کمک، همدلی و همکاری تمامی مدیران و نیروهای زبده درون و بیرون سازمان است و البته، تداوم آن در سال‌های پیش‌رو.
رضا خراسانی، روزنامه نگار
نظر شما