به گزارش آتیه‌آنلاین، اوضاع در افغانستان همچنان گنگ و مبهم است. از یک سو با خروج نیروهای خارجی از کابل بسیاری از تحلیلگران معتقدند که امنیت در افغانستان همچنان با یک مشکل و معضل روبرو است که آنهم وجود متغیرهای وابسته است. این متغیرها در وضعیت کنونی طالبان را در برمی‌گیرد؛ چراکه بسیاری از اسناد و داده‌ها حاکی از آن است که حالا توافق دارای یک پیوست پنهان بوده و حالا این پیوست در حال نمایان شدن است.

انتصاب‌ در میانه نزاع خارجی‌ها

بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده از سوی رویترز و برخی دیگر از رسانه‌های فرامنطقه‌ای، وضعیت در کابل تمام و کمال بر وفق مراد طالبان جلو می‌رود. از یک سو هبت‌الله اخندزارده، رهبر فعلی این جریان در قندهار حضور دارد و کادر رهبری این گروه نیز در ارتباط با او امورات مورد نظرشان را جلو می‌برند و از سوی دیگر آرام آرام چینش دولت کابل رخ عیان کرده است.

به عنوان مثال روز گذشته (جمعه) خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع آگاه اعلام کرد که ملا عبدالغنی برادر، از بنیانگذاران این گروه شبه نظامی که به عنوان رهبر دوفاکتوی آن تلقی می‌شود به عنوان رئیس جدید دولت افغانستان معرفی شده است. در ادامه گزارش رویترز آمده است که ملابرادر از بنیانگذاران طالبان بوده و به عنوان رهبر دوفاکتوی آن شناخته می‌شود اما به لحاظ تئوری زیر نظر هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان فعالیت می‌کند. او در سال ۱۹۹۴ بعد از شرکت در جنگ گروه مجاهدین علیه دولت مورد حمایت شوروی سابق در افغانستان، به شکل‌گیری طالبان کمک کرد. علاوه بر این موضوعات، ملابرادر در اولین حکومت طالبان در افغانستان در چند سمت مختلف خدمت کرد.

همچنین منابع طالبان گفتند که ملا محمد یعقوب، پسر ملا عمر، بنیانگذار پیشین طالبان، و شیر محمد عباس استانکزی در این دولت سمت‌های ارشدی کسب خواهند کرد. این داده‌ها از یک سو نشان می‌دهد که طالبان به آنچه که می‌خواستند تا حد زیادی دست پیدا کرده‌اند و از سوی دیگر میتواند نوید دهنده یک بحران ارگانیک باشد.

اینکه چرا سخن از بحران ارگانیک به میان می‌آوریم به این دلیل است که طالبان با این اقدام علناً به تمام طیف‌های سیاسی، قومی و مذهبی افغانستان این پیام را مخابره می‌کند که احتمالاً قرار نیست بر سر یک دولت مشارکتی میان تمام جریان‌های به توافق برسند. این تحلیل اگر چه شاید از سوی طالبان تکذیب شود یا آنرا مورد قبول قرار ندهند، اما فعلاً طیف زیادی از تحلیلگران بر این باورند که چنین اتفاقی دور از ذهن نیست و طالبان احتمالاً به یک جانبه گرایی خود ادامه خواهد داد.

از سوی دیگر در آن سوی مرزهای افغانستان و هزاران کیلومتر دورتر، اعضای اتحادیه اروپا بر سر تشکیل یک نیروی واکنش سریع برای پاسخ دادن به تهدیدهای امنیتی برآمده از افغانستان، سه روز است که با یکدیگر تبادل نظر می کنند. دویچه‌وله در این خصوص اعلام کرده که وزرای دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا طی نشستی در اسلوونی در حال بحث و تبادل نظر برای تشکیل یک ساز و کار مطمئن از نظامیان کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند تا بتوانند یک نیروی واکنش سریع برای مداخله در افغانستان و جلوگیری از هرگونه تنش تشکیل دهند.

جنگ در پنجشیر

اینکه چرا اروپایی‌ها حالا به فکر مستقل عمل کردن از آمریکا در پرونده افغانستان آن‌هم با چاشنی نظامی و امنیتی افتاده‌اند موضوعی است که نشان می‌دهد دست کشورهای قاره سبز مقابل آمریکا در پرونده افغانستان خالی است. بر اساس اسناد منتشر شده در روزنامه‌های اروپایی طی روزها و هفته‌های گذشته، ما شاهد آن هستیم که یک نوع عدم رضایت در میان کشورهای اروپایی از نحوه خروج آمریکا از افغانستان مشهود است و حالا آن‌ها به دنبال یک راه حل مشخص برای بیرون آمدن از این بحران هستند.

فارغ از این مباحث، اتفاق مهمتری در حال رخ دادن است که آن بحث شروع درگیری‌ها در دره پنجشیر است. بر اساس آمارهای به دست آمده، درگیری میان نیروهای طالبان و مقاومت افغانستان به رهبری احمد ولی مسعود از چند روز پیش آغاز شده و هر کدام از طرفین بر اساس آمارهای خود در حال مخابره پیام پیروزی و پیشروی هستند.

به عنوان نمونه ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان روز گذشته (جمعه) به خبرگزاری اسپوتنیک گفت که این جنبش توانسته چند منطقه و چهار ایست بازرسی را در استان پنجشیر تصرف کند. وی همچنین اضافه کرد که دستکم در جریان درگیری‌های اخیر مربوط به استان پنجشیر ۳۱ تن از نیروهای مقاومت در این استان از جمله سه فرمانده کشته شدند. از سوی دیگر به گزارش پایگاه د هندو، سخنگوی طالبان اعلام داشته این جنبش حق صحبت کردن در حمایت از مسلمانان هر جغرافیایی از جمله کشمیر را دارد، هر چند که سیاستی برای دست زدن به عملیات مسلحانه علیه هیچ کشوری را ندارد.

از طرف مقابل هم چنین اظهاراتی به گوش می‌رسد.جبهه مقاومت افغانستان به رهبری احمد مسعود اعلام کرده است که پنجشنبه شب گذشته در منطقه خاواک در شمال استان پنجشیر و هم مرز با استان بغلان چندین سنگر طالبان را تصرف کرده و تلفات سنگین به آنها وارد کرده‌اند. این جبهه همچنین اعلام کرده است که شهر چاریکار مرکز استان پروان در شمال کابل را نیز از گروه طالبان باز پس گرفته و صدها تن از افراد این گروه در این جنگ کشته و یا زخمی شده‌اند.

منابع وابسته به جبهه مقاومت گفته‌اند که به بزرگان محلی اجازه داده‌اند که اجساد گروه طالبان را از کوه‌ها پایین آورده و به این گروه تحویل دهند. علی میثم نظری سخنگوی جبهه مقاومت دیروز (جمعه) به رسانه‌ها گفت که در درگیری‌های چند شب گذشته ۳۰۰ تن از افراد گروه طالبان کشته و بیش از ۲۰۰ تن دیگر زخمی و همچنین دها نفر از آن‌ها هم دستگیر شده‌اند. برخی منابع دیگر گفته‌اند، حال که گروه طالبان جنگ را انتخاب کرده‌اند، بزودی مقاومت در چندین شهرستان و استان دیگر نیز فعال خواهد شد و مقاومت در سراسر کشور گسترش خواهد یافت.

این تحولات را اگر در کنار محیا شدن اروپایی‌ها برای تشکیل نیروهای واکنش سریع برای مقابله با تهدیدات افغانستان قرار دهیم، به خوبی می‌بینیم که احتمال حمایت آن‌ها از نیروهای احمد ولی مسعود در مصاف با طالبان وجود دارد. این موضوع اگر به تحقق بپیوندد بدون تردید یک جنگ موضعی اما با شدت زیاد به راه خواهد افتاد که دیگر توقفش شاید ناممکن یا سخت باشد.

گزارش: اردشیر حبیبی