به  گزارش آتیه‌آنلاین، حدود چهار سال و نیم پیش، مردم بریتانیا رأی به خروج این کشور از اتحادیه اروپا دادند و اکنون در حال نزدیک شدن به روز قضاوت قرار داریم. حدود پنج هفته به ضرب‌الاجل خروج کامل لندن از این بلوک باقی مانده، یعنی پس از پایان دسامبر اتحادیه اروپایی یک عضو خود را به‌ طور تمام‌وکمال از دست می‌دهد.

با این همه، به‌رغم نزدیک شدن به مهلت نهایی برگزیت، اختلاف همچنان میان لندن و بروکسل بر سر مفاد تجاری این خروج پا برجاست. منابع آگاه طی روزهای گذشته اعلام کردند که مذاکرات بریتانیا و اتحادیه اروپا بر سر مسائل تجاری برگزیت ممکن است تا زمان مقرر به پایان نرسد. از سوی دیگر، «دیوید فراست»، مذاکره‌کننده ارشد بریتانیا در امور برگزیت در تاریخ ۱۲ نوامبر گفت که این کشور و اتحادیه اروپا به پیشرفت‌هایی در مذاکرات دست یافته‌اند، اما در عین حال هشدار داد امکان نرسیدن به توافق نهایی همچنان وجود دارد. فراست در پیامی توئیتری گفت: «پیشرفت‌هایی در جهت مثبت طی روزهای اخیر صورت گرفته است و اکنون در بیشتر موارد به درک مشترک رسیده‌ایم؛ هرچند که اختلاف‌ها بر سر عناصر کلیدی همچنان به قوت خود باقی است، اما بر روی این موضوع‌ها کار کرده تا در صورت امکان به توافق برسیم؛ ولی ممکن است موفق نشویم.» نخست‌وزیر ایرلند نیز طی اظهاراتی امیدوارانه اعلام کرده که به نظر او بریتانیا و اتحادیه اروپا خواهند توانست در زمینه مسائل تجاری پسابرگزیت به نتیجه برسند.
لندن-بروکسل: یک چشم‌انداز مبهم
بسیاری از کارشناسان معتقدند که در نهایت هیچ چشم‌انداز روشنی برای رسیدن به توافق در چارچوب ضرب‌الاجل مذکور وجود ندارد و ممکن است کابوس خروج بدون توافق در نهایت به وقوع بپیوندد. به اعتقاد آن‌ها، دو طرف ۱۱ ماه فرصت داشتند تا بتوانند مشکلات خود در زمینه‌هایی چون مهاجرت و تجارت را برطرف کرده و به نتیجه‌ای برسند. اما نه لندن و نه بروکسل تاکنون از خود سازش نشان نداده و تحلیل‌گران معتقدند تصور این‌که دو طرف بتوانند طی پنج هفته آتی به نتیجه مشخص و جامعی برسند چندان محتمل نیست. این نکته را نیز نباید از یاد برد که هرگونه توافق باید به تایید پارلمان‌های دو طرف برسد و همین موضوع اهمیت زمان را در وضعیت نومیدانه فعلی نشان می‌دهد.
این نکته را نیز نباید از یاد برد که هر دو طرف بارها عنوان کرده‌اند که خروج بدون توافق کاملاً محتمل است. یکی از نکات مهمی که دو طرف بر سر آن اختلاف داشتند مسئله ماهی‌گیری بود که به زبان خلاصه یعنی این‌که اتحادیه اروپا تا چه اندازه می‌تواند به آب‌های بریتانیا دسترسی داشته باشد. وضعیت فعلی پاندمی کرونا نیز سبب شده که مذاکرات به‌ کندی پیش برود. طی روزهای گذشته گزارش شد که در پی ابتلای یک از اعضای تیم مذاکره‌کننده اروپایی به کووید-۱۹، مذاکرات به‌صورت موقت لغو شده است.
سوال این است که آینده در این زمینه چه در چنته دارد؟ این پرسشی مهم و اساسی است. اگر تا ۳۱ دسامبر توافقی حاصل نشود، بریتانیا بدون هیچ چشم‌انداز مشخصی از اکثر مناسبات تجاری اتحادیه، مانند بازار واحد و اتحاد گمرکی، خارج می‌شود. این بدان معناست که صادرات بریتانیا به اتحادیه اروپا مشمول تعرفه‌های بالاتر و همچنین کنترل مرزی می‌شود و لندن نیز باید درباره اعمال تعرفه‌ها بر کالاهای طرف دیگر تصمیم‌گیری کند؛ امری که بلاشک به افزایش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان خواهد انجامید. از سوی دیگر، بالا رفتن کنترل مرزی می‌تواند زمان رسیدن کالا به دست مشتری را بالاتر ببرد، هرچند که هر دو طرف اعلام کرده‌اند که علاقه‌ای به افزایش مدت زمان کنترل مرزی بر کالاها ندارند. نبود توافق بر سر شرایط خروج می‌تواند بر بخش‌های کوناگون اقتصادی نیز تاثیرگذار باشد.
کسوف سیاسی-تجاری
نکته دیگر، مناسبات ژئوپولتیکی است. پیشتر، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا یکی از هواداران سرسخت برگزیت به حساب می‌آمد و حتی دولت بریتانیا را به پیش‌برد این طرح تشویق می‌کرد. وی در تاریخ سوم نوامبر ضمن حمایت از برگزیت از «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر بریتانیا و «نایجل فاراژ»، رهبر حزب یوکیپ خواست تا با یکدیگر متحد شده و روابط تجاری لندن-واشنگتن را افزایش دهند. ترامپ پیشتر نیز گفته بود که بخش‌هایی از توافق به دست آمده میان دولت جانسون و اتحادیه اروپا مانع گسترش تجارت میان واشنگتن و لندن پس از خروج انگلیس از این اتحادیه است. وی در این رابطه گفت: «‌ما با فاصله زیاد، اقتصاد شماره یک جهان هستیم و اگر توافق به صور خاص انجام شود، ما از تجارت با بریتانیا محروم می‌شویم. این برای بریتانیا بسیار بد خواهد بود، چراکه تجارت میان ما بیشتر از اتحادیه اروپا می‌تواند باشد.»
اما شکست ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری و بر سر کار آمدن «جو بایدن»، نامزد حزب دموکرات می‌تواند اوضاع را برای بریتانیا تغییر دهد. لندن پیشتر برای عقب نیفتادن از قائله تجارت جهانی پس از اجرایی شدن کامل برگزیت (چه با توافق و چه بدون آن) روی حمایت کاخ‌سفید حساب ویژه‌ای باز کرده بود و حال که ترامپ بناست اتاق بیضی را ترک کند مشخص نیست که آیا دولت جدید آمریکا نیز چتر خود را بر سر این کشور خواهد گرفت یا خیر.
این در حالی است که براساس گزارش اخیرِ اکونومیست، برگزیت می‌تواند با زیانِ ده‌ها میلیارد پوندی در سال آینده میلادی، خروج اقتصاد لندن از عمیق‌ترین رکود اقتصادی در تاریخ این کشور را بیش از پیش دشوار کند. اقتصاددانان گروه کی‌.پی.‌ام.‌جی معتقدند که به احتمال زیاد پایان شیوع ویروس کرونا آغاز «شیوه جدیدی از زندگی و رویکرد جدیدی به زندگی» خواهد بود. این اقتصاددان‌ها هشدار می‌دهند که اصطکاک در روابط تجاری با بزرگ‌ترین شریک تجاری بریتانیا، با ایجاد عدم اطمینان، سازگاری با واقعیت جدید زندگی را دشوارتر خواهد کرد. در مجموع، پیش‌بینی می‌شود که برگزیت رشد اقتصادی در سال آینده میلادی را در بریتانیا دو و ۹ دهم درصد کاهش دهد و این‌گونه اقتصاد بریتانیا قادر نباشد تا پایان سال ۲۰۲۲ به جایگاه قبلی خود دست یابد. این معادل کاهش بیش از ۵۰ میلیارد پوند در فعالیت اقتصادی است.
در این میان «روزنامه بیزینس اینسایدر» گزارش داده که بخش زیادی از مردم بریتانیا اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که رای به خروج از اتحادیه اروپا اشتباه بود. نظرسنجی «مؤسسه یوگاو» نشان از آن دارد که ۵۱ درصد از مردم بریتانیا خروج کشورشان از اتحادیه اروپا را «اشتباه» دانسته و تنها ۳۸ درصد همچنان از آن حمایت می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد که ماراتن نفس‌گیر برگزیت با نزدیک شدن به روزهای پایانی خود دشوارتر شده و عدم اطمینان بیشتری برای فعالان اقتصادی و سیاسی به همراه داشته باشد.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا