به گزارش آتیه‌آنلاین، دیدار نمایندگان مسکو و واشنگتن به دهه‌ها قبل باز می‌گردد و این در حالی است که روزی به گفته جورج اورول، ملاقات میان این دو سیاستمدار به معنی نشست غرب و شرق عالم تلقی میشد.

حالا با گذشت سالها از فروپاشی بلوک شرق، ولادیمیر پوتین تنها به عنوان نماینده فدراسیون روسیه برای دیدار با رئیس جمهور ایالات متحده راهی ویلا لاگرانژ در سوئیس شد. سفری که به اعتقاد برخی کارشناسان مسائل بین‌الملل در ظاهر میزبان نماینده روسیه بوده و در واقع کماکان لاگرانژ سوئیس میزبان نماینده بلوک شرق در مقابل رئیس کاخ سفید بوده است. اما این رخداد مهم سیاسی و بین‌المللی از سابقه نسبتاً طولانی برخوردار است که با نگاهی گذرا به برخی از قسمت‌های تاریخی این ملاقات میتوان از چند و چون و بخشی از حواشی آن باخبر شد.

تکرار تاریخ

در طول سال‌های بعد از تشکیل فدراسیون روسیه در سال ۱۹۹۱ سه رئیس جمهور در روسیه و شش رئیس جمهور در آمریکا روی کار آمده‌اند. نشست‌های میان سران این دو کشور عموماً ظرف شش ماه از انتخاب رئیس جمهوری جدید برگزار می‌شد. از جمله نشست‌های دوجانبه یکی در آمریکا، یکی در روسیه و شش نشست در کشور سوم از جمله در راستای همایش‌های بین‌المللی برگزار می‌شد.

اولین نشست میان رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا ۳۱ ژانویه و یکم فوریه ۱۹۹۱ در مقر رئیس جمهوری آمریکا در کمپ دیوید در نزدیکی واشنگتن و در راستای سفر بوریس یلتسین، رئیس جمهوری وقت روسیه به آمریکا برگزار شد.

این در حالی است که در طول مذاکرات دو طرف درباره کاهش زرادخانه‌های هسته‌ای استراتژیک به ۲۵۰۰ مورد از سوی دو طرف و ایجاد سامانه دفاع موشکی فضایی جهانی رایزنی کردند اما به توافقی درباره این پرونده‌ها نرسیدند. نتیجه اصلی این نشست اعلام رسمی پایان مقابله ایدئولوژیک و نظامی میان غرب و شرق بود. اما اولین نشست یلتسین و بیل کلینتون در ونکوور کانادا در ۱۹۹۳ برگزار شد. این نشست سه ماه بعد از تصدی ریاست جمهوری آمریکا توسط بیل کلینتون برگزار شد و درباره مسائل اقتصادی رایزنی شد.

کلینتون با یکی دیگر از نمایندگان با سابقه ایدئولوژی چپ دیدار کرد که امروز کماکان به عنوان نماینده مسکو بر سر میز ملاقات با بایدن حاضر است. پوتین و کلینتون اولین مذاکراتشان را در راستای سفر کاری کلینتون به مسکو بین سوم تا پنجم ژوئن ۲۰۰۰ و یک ماه بعد از اینکه پوتین رئیس جمهوری روسیه شده بود و شش ماه قبل از پایان دوره دوم ریاست جمهوری کلینتون برگزار کردند. قبل از آن پوتین و کلینتون دو بار در مناسبت‌های بین‌المللی در سال ۱۹۹۹ زمانی که پوتین نخست وزیر بود، دیدار کرده بودند.

با وجود اینکه پوتین به عنوان پای ثابت دیدارهای بلوک غرب و شرق شناخته شده بود اما اولین نشست پوتین و بوش پسر در لیوبلیانا در جمهوری اسلوونی در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ برگزار شد. این نشست چند ماه بعد از متهم شدن روسیه به جاسوسی از سوی آمریکا و اخراج متقابل دیپلمات های دو کشور برگزار شد.

در این میان پوتین و اوباما برای اولین بار ۱۸ ژوئن ۲۰۱۲ در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ در مکزیک و ۴۲ روز بعد از ریاست جمهوری مجدد پوتین دیدار کردند. این در حالی است که یکی از مهمترین دیدارها میان مسکو و واشنگتن به دوران رئیس جمهور با حاشیه آمریکا یعنی دونالد ترامپ بازمیگردد. نشست پوتین و ترامپ هفتم ژوئیه ۲۰۱۷ در حاشیه نشست گروه ۲۰ در هامبورگ آلمان و بعد از حدود ۱۶۷ روز از روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا برگزار شد. مذاکرات دو طرف دو ساعت و ۱۵ دقیقه طول کشید و درباره اوضاع سوریه و اوکراین، پرونده هسته‌ای کره‌شمالی، مبارزه با تروریسم و امنیت سایبری گفت‌وگوهایی صورت گرفت.

حالا و بعد از گذشت حدود شش ماه از روی کار آمدن جو بایدن، روسای جمهور آمریکا و روسیه در لاگرانژ واقع در ژنو مورد استقبال گای پارملین، رئیس جمهور سوئیس قرار گرفتند.

در همین راستا پارملین اذعان داشت که امیدوارم  روسای جمهور روسیه و آمریکا مذاکرات مثمرثمری در راستای منفعت کشورهایشان و جهان برگزار کنند و از طرف دولت سوئیس به روسای جمهور روسیه و آمریکا برای سفر به ژنو، شهر صلح خیر مقدم می‌گویم. این برای سوئیس افتخاری است که طبق سنت دیرینه‌اش برای حمایت از گفت‌وگو و درک متقابل میزبان شما برای این نشست باشد».

فارغ از این حواشی و تعارف‌های دیپلماتیک، آنچه در این دیدار بیش از سایر شاخص‌های طرح شده توجه رسانه‌های اروپایی و آمریکایی را به خود جلب کرد، سند مشترک در خصوص ثبات استراتژیک بود.

تلاش برای ثبات استراتژیک

بر همین اساس خبرگزاری اسپوتنیک روسیه با انتشار گزارشی در این رابطه مدعی شد که در سند مشترک نشست ولادیمیر پوتین و جو بایدن رهبران روسیه و آمریکا آمده است که دو کشور برای پایه گذاری اساسی جهت آینده کنترل سلاح‌ها و کاهش خطرات از طریق مذاکره تلاش می‌کنند. همچنین در سند مشترک دو رئیس‌جمهوری که در سایت کرملین در پایان نشست دو جانبه قرار گرفت، آمده است: «ما به این اصل پایبندیم که جنگ هسته‌ای پیروز ندارد و نباید هیچ وقت دربگیرد».

با توجه به گزارش اسپوتنیک و براساس آنچه خبرنگار این خبرگزاری از نشست لاگرانژ منتشر کرده، هر دو رئیس‌جمهوری یادآور شدند، تمدید جدید معاهده استارت ۳ بین مسکو و واشنگتن دال بر پایبندی دو کشور به کنترل سلاح‌های هسته‌ای است.

از سوی دیگر روزنامه ساندی‌تایمز بریتانیا در گزارشی با اشاره به این دیدار نوشت: «هر دو نماینده ارشد مسکو و واشنگتن در ادامه این ملاقات اعلام کردند که به منظور تحقق این اهداف روسیه و آمریکا در نزدیک‌ترین زمان مذاکرات دوجانبه فراگیری را درباره ثبات استراتژیک که ریشه‌ای و فعال خواهد بود، برگزار خواهند کرد».

بر اساس آنچه برخی تحلیلگران ارشد در رسانه‌های آمریکایی از جمله ان.بی.سی مدعی شدند، پوتین و بایدن در سند مشترک اشاره کردند که روسیه و آمریکا قبلا ًهم نشان داده‌اند، قادر هستند حتی در مواقع تنش در تحقق اهداف مشترک در راستای تضمین قابلیت پیش‌بینی در زمینه استراتژیک و کاهش خطرات وقوع درگیری‌های مسلحانه و تهدید جنگ هسته‌ای به پیشرفت دست یابند».

امضاء سند دوجانبه ثبات استراتژیک در حالی توانست بخشی از تنش میان کرملین و کاخ‌سفید را در لاگرانژ ژنو کاهش دهد که رونالد ریگان، چهلمین رئیس جمهوری آمریکا در سال ۱۹۸۵ برای اولین بار در این ویلا با میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق ملاقات کرد.

گای پارملن، رئیس جمهوری سوئیس پیش از آغاز مذاکرات جو بایدن و ولادیمیر پوتین ضمن استقبال از حضور آنها در ژنو ابراز امیدواری کرده بود که گفت‌وگوهای روسای جمهوری آمریکا و روسیه «سازنده» باشد.

ولادیمیر پوتین، ۶۸ ساله پیش از این در مقام ریاست جمهوری روسیه با چهار رئیس جمهوری آمریکا یعنی بیل کلینتون، جورج دبلیو بوش، باراک اوباما و دونالد ترامپ دیدار کرده است و این مساله توانسته تجربه و مهارت کافی را برای وی به دنبال داشته باشد.

مهارت و تخصصی که به اعتقاد برخی کارشناسان باعث شد تا در شرایط فعلی و با وجود رشد روزافزون تنش میان روسیه و آمریکا باز هم توان کنترل و مدیریت این نشست از دستان پوتین خارج نشود و در آخر مسکو بتواند با امضاء سندی استراتژیک این اجلاس را مدیریت کند. اجلاسی که به اعتقاد کارشناسان آمریکایی، بایدن در آن نتوانسته بود چندان مانور خاصی بدهد.

گزارش: اردشیر حبیبی