به گزارش آتیه‌آنلاین، داستان‌های کارآگاهی و جاسوسی در قرن ۲۰ مملو از ماجراهای رویارویی اطلاعاتی دو کشور است: بریتانیا و روسیه. در تمامی این داستان‌ها و اقتباس‌های سینمایی که از روی آن‌ها صورت گرفته است، لندن و مسکو در سطوح خاموش دیپلماتیک به جان یکدیگر افتاده و هر بار سعی کرده‌اند گوی پیروزی را از رقیب بربایند. گرچه قرن ۲۱، برای بسیاری تحلیل‌گران، قرن پایان نزاع‌های برآمده از جنگ سرد است، اما دستکم در زمینه نزاع‌ها میان کرملین و خانه شماره ۱۰ خیابان داونینگ استریت این تنش‌ها همچنان به قوت خود باقی است.
لندن در برابر مسکو
از زمان شروع پروژه نورد استریم-۲، بسیاری تحلیل‌گران امیدوار بودند که همکاری میان اروپا و روسیه بر سر این پرونده حوزه انرژی، به کاهش تنش‌ها میان دو طرف بینجامد و اظهاراتی که هر جبهه در ضدیت با دیگری بر زبان می‌آورد آرام‌تر شده و در نهایت این دو قطب تاثیرگذار در غرب و شرق بتوانند دوره‌ای از آرامش را از سر بگذرانند. با این همه، تجربه نشان داد که این امید چندان معنایی ندارد. دستکم طی یک سال گذشته، روسیه و اروپا بارها بر سر مسائل متفاوت به جان یکدیگر افتاده و موج تحریم‌ها در این میان روانه شد و در مواردی نیز شاهد اخراج دیپلمات‌ها بوده‌ایم.
در میانه این تنش‌ها، مواردی چون وضعیت «الکسی ناوالنی»، منتقد صاحب‌نام کرملین و بازداشتش پس از بازگشت به زندان و همچنین مورد پیشین، یعنی مسموم شدن وی با عامل اعصاب، بر شدت پایداری این آتش افزود و سطح روابط میان طرفین باز هم افت شدیدی را شاهد بود. در میانه این تحولات، بریتانیا یکی از طرف‌هایی است که مصمم به مقابله با روسیه و از همه مهم‌تر ایدئولوژی برآمده از رهبری «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری این کشور است.
روز گذشته (یکشنبه) رسانه‌ها گزارش دادند که وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه‌ای با نشریه تلگراف اعلام کرده که کشتی‌های نیروی دریایی روسیه فعالیتشان را در نزدیکی خط ساحلی بریتانیا افزایش داده‌اند. «بن والاس»، وزیر دفاع بریتانیا در مصاحبه‌ای با این نشریه اظهار کرد: «کشتی‌های مزاحم روسی مرتباً به ما سر می‌زنند و حالا تعدادی از کشتی‌های جنگی در خط ساحلی ما حضور پیدا کرده‌اند». وی افزود که انگلیس «کاهش تنش را امتحان کرده است، ما شیوه‌هایی را امتحان کرده‌ایم اما در حال حاضر تا زمانی که روسیه برخوردش با ما را تغییر ندهد، سخت می‌توان پیش‌بینی کرد که به کجا قرار است برسیم». والاس گفت که در پایان سال ۲۰۲۰ یک زیردریایی روسی از کلاس «کیلو» در دریای ایرلند، شناسایی شد و پس از این اظهارات، وزیر دفاع بریتانیا مسکو را «تهدید و رقیب شماره یک» کشورش معرفی کرد.
این در حالی است که ماه مارس، انگلیس به انتشار یک بررسی یکپارچه سیاست خارجی پسابریگزیت، دفاع و امنیت خود پرداخت که در آن دولت محافظه‌کار این کشور، روسیه را «حادترین تهدید برای امنیت» این کشور توصیف کرد. این سند ۱۰۰ صفحه‌ای مجددا به بررسی اولویت‌ها و اهداف راهبردی لندن پرداخته و به تعریف جایگاه این کشور در جهان در پی خروج از اتحادیه اروپا پرداخته است. بریتانیا در چارچوب این استراتژی، متعهد به دفاع و بازدارندگی در برابر «طیف کامل تهدیدات» برآمده از سمت روسیه و چین شده است.
در همین رابطه، روز پنج‌شنبه خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد که سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا اعلام کرد که لندن از مسکو می‌خواهد در تصمیم خود تجدیدنظر کند و از پیمان‌نامه آسمان‌های باز خارج نشود. مجلس عوام روسیه (دوما) روز چهارشنبه به صورت متفق‌القول این توافق را محکوم کرده بود. این سخنگو اظهار کرد: «بریتانیا از روسیه می‌خواهد در تصمیم خود تجدیدنظر کند، به تطابق کامل با این پیمان‌نامه برگردد و به شکل سازنده با دیگر امضاکنندگان همکاری کند». طبق این بیانیه، خروج روسیه از پیمان‌نامه، لندن را «ناامید» کرده است.
مشت محکم کرملین
روسیه نیز البته در این زمینه سکوت نکرده و بارها اعلام کرده که بنا ندارد در برابر تهدیدهای بریتانیا و دیگر کشورهای اروپایی کوتاه بیاید. روز جمعه، رئیس‌جمهوری روسیه تاکید کرد، مسکو «دندانهای هر قدرتی که برای تصرف بخشی از خاک روسیه تلاش کند را می‌کشد.» به گزارش ریا نووستی، پوتین در اظهاراتی در یک نشست مجازی با مقام‌های ارشد کشورش که از تلویزیون پخش شد به آنچه که اظهارات طرف‌های خارجی در زیر سوال بردن کنترل روسیه بر منطقه سیبری که غنی از منابع انرژی است، استناد کرد. پوتین اظهار کرد: «برخی جرأت کرده و علناً می‌گویند این ناعادلانه است که روسیه صاحب ثروت منطقه‌ای همچون سیبری باشد. تنها یک کشور صاحب آن است که آنهم روسیه خواهد بود». پوتین با در پیش گرفتن لحنی مبارزه‌طلبانه که حامیانش در میان نیروهای امنیتی و مسلح را مخاطب قرار داد گفت که مسکو به هر طرف متجاوز، پاسخی صریح و نیرومند خواهد داد. وی بیان کرد: «هر کسی می‌خواهد به ما آسیب بزند اما کسانی که چنین کاری می‌کنند، باید بدانند ما دندانهای همه آن‌ها را خواهیم کشید تا آن‌ها نتوانند گاز بگیرند و کلید آن توسعه نیروهای مسلح ما است».
از سوی دیگر، روز گذشته (یکشنبه) گزارش شد که «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه ادعاهای مطرح شده توسط «الکساندر شالنبرگ»، وزیر خارجه اتریش مبنی بر عدم علاقه مسکو به گفت‌وگو با اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داد و تأکید کرد تماس‌ها تنها زمانی مسدود شده که بروکسل به جای گفت‌وگو، به سخنان تهاجمی و تبلیغات ضد اطلاعات روی آورده است. شالنبرگ اوایل روز شنبه در شبکه ۱ اتریش گفته بود که اتحادیه اروپا خواستار گفت‌وگویی بهتر با مسکو است، اما مسکو علاقه‌ای به این امر ندارد. وی روابط بین دو طرف را «متشنج و سنگین» خواند و ابراز امیدواری کرد همکاری بیشتر در حوزه‌هایی مانند آب‌وهوا و انرژی، ممکن شود. زاخارووا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این حقیقت ندارد. بسیاری پروژه‌های سیاسی، بشردوستانه و اقتصادی وجود داشته که در آن‌ها روسیه و اتحادیه اروپا همکاری کرده‌اند. این پروژه‌ها زمانی مسدود شدند که بروکسل تحریم‌های ضدروسیه را اتخاذ کرد و سخنان تهاجمی، ادعاهای بی‌پایه و تبلیغات ضد اطلاعات را جایگزین گفت‌وگو کرد.»
به گفته تحلیل‌گران، گرچه اتحادیه اروپا نهایتاً در پی آن بوده که رابطه‌ای نسبتا پایدار با روسیه داشته باشد، اما خروج بریتانیا در پی برگزیت از این بلوک، بدان معناست که لندن دیگر تعهدی به بروکسل در زمینه حفظ جبهه متحد علیه مسکو نداشته و بنابراین می‌توان انتظار داشت که بریتانیا رویکردی متفاوت از دیگر کشورهای اروپایی در زمینه کرملین‌نشینان پیش بگیرد.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما