به گزارش آتیه‌آنلاین، با گذشتن روزها و هفته‌ها، انتظارها برای نهایی شدن احتمال دیدار رؤسای جمهور آمریکا و روسیه بالاتر و بالاتر می‌رود. این در حالی است که به گفته کارشناسان، مسائل بسیاری وجود دارد که این دو رهبر باید درباره آن به بحث و تبادل‌نظر بپردازند و اظهارات اخیر مقام‌های رسمی دو کشور نیز جزئیات بیشتری از مفاد احتمالی این گفت‌وگوها ارائه می‌کند.
تردید در تعیین میزبان
به‌رغم آن‌که امیدواری‌ها از دیدار میان رؤسای جمهور آمریکا و روسیه رو به افزایش دارد، اما همچنان اطلاعات اولیه از جمله محل برگزاری این نشست نیز محل اختلاف است. از سوی دیگر، همچنان زمان دقیق این دیدار مشخص نیست، هرچند که «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری آمریکا پیشتر ابراز امیدواری کرد که در جریان سفر اروپایی خود در ماه ژوئن، با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود دیدار کند. جو بایدن در ماه ژوئن برای شرکت در نشست سران گروه هفت به بریتانیا سفر کرده و پس از آن برای دیدار با رهبران اتحادیه اروپا و شرکت در اجلاس ناتو به بروکسل خواهد رفت.
عدم تعیین محل برگزاری این دیدار سبب شده که گمانه‌زنی‌ها در این زمینه افزایش یافته و حدس و گمان‌های بسیاری در این زمینه شکل بگیرد؛ پیشتر، کشورهایی چون فنلاند و سوئد و اتریش برای میزبانی این نشست مهم و سرنوشت‌ساز اعلام آمادگی کرده بودند. لهستان نیز از دیگر محل‌هایی است که احتمال وقوع این نشست در آن وجود دارد. طی روزهای گذشته، روزنامه پولیتیکو گزارش داد مقامات عالی‌رتبه پیشین آمریکایی بعید نمی‌دانند که دیدار ولادیمیر پوتین و جو بایدن در پراگ، پایتخت جمهوری چک انجام شود اما همچنین انتخاب گزینه‌هایی مانند ایسلند، اسلوونی یا جمهوری آذربایجان را برای دیدار دو رهبر ممکن می‌دانند. بنا به گزارش اسپوتنیک، در ماه آوریل «یان هاماچک»، معاون اول نخست‌وزیر جمهوری چک که در آن زمان به عنوان وزیر خارجه این کشور نیز فعالیت می‌کرد، گزارش داد که به سفیران این جمهوری در مسکو و واشنگتن دستور داده است که پیشنهاد برگزاری نشست روسیه و آمریکا در پراگ را ارائه دهند. البته این بیانیه چند روز قبل از آغاز رسوایی دیپلماتیک بین جمهوری چک و فدراسیون روسیه ایراد شد.
اکنون تحلیلگران سابق آمریکا به عنوان محل‌های احتمالی ملاقات دو رئیس‌جمهور از پراگ، ریکیاویک، لیوبلیانا و احتمالاً باکو نام می‌برند. گفتنی است که در سال ۱۹۸۶ دیداری در ریکیاویک بین «رونالد ریگان»، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا و «میخائیل گورباچف»، دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی سابق برگزار شد. پیش از این، وزارت خارجه ایسلند اعلام کرده بود که ایسلند پیشنهادی برای برگزاری نشست بین پوتین و بایدن دریافت نکرده اما آماده حمایت از چنین ابتکاراتی با هدف کاهش تنش است. اسلوونی نیز از گزینه‌های مطلوب در این زمینه است؛ چراکه در سال ۲۰۰۱ این کشور محل اولین مذاکرات پوتین و «جورج دبلیو بوش»، رئیس وقت کاخ سفید بود.
اما در نهایت تمامی این گمانه‌زنی‌ها همچنان به نتیجه‌ای نرسید و مشخص نیست که چنین نشستی بناست در کدام کشور برگزار شود. آنچه اهمیت داشته نه تنها موقعیت استراتژیک و سیاسی کشور میزبان بلکه اهمیتی است که این مقصد می‌تواند از منظر نمادین داشته باشد. برای مثال، با توجه به تنش‌ها میان جمهوری چک و روسیه و همچنین اخراج دیپلمات‌های دو کشور به نظر نمی‌رسد که احتمال برگزاری این نشست مهم در شهری چون پراگ به مذاق روس‌ها خوش بیاید. این بدان معناست که چه‌بسا برای تعیین شهر و کشور میزبان این نشست باید به انتظار تحولات بیشتری در عرصه سیاست بین‌الملل نشست.
دیدار در میانه تنش
با وجودی که بسیاری از تحلیلگران از چشم‌انداز دیدار پوتین و بایدن ابراز رضایت کردند، اما مسکو و واشنگتن آشکارا نشان دادند که این امر به معنای کاهش تنش‌ها در روابط و پایین آوردن اظهارات خصمانه علیه یکدیگر نیست. این در حالی است که روسیه طوری رفتار می‌کند که گویی تصمیم نهایی را در زمینه این دیدار مهم نگرفته است. روز یکشنبه، «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین گفت که روسیه پیش از موافقت رسمی با دیدار احتمالی ولادیمیر پوتین و جو بایدن، وضعیت را مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از مقام‌های آمریکایی از جمله «جن ساکی»، سخنگوی کاخ سفید این دیدار را اقدامی در جهت بهبود روابط دوجانبه می‌دانند.
از سوی دیگر، روز گذشته (سه‌شنبه) خبرگزاری ریانووستی از حمله رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه به ایالات متحده خبر داد. بنا به گزارش این خبرگزاری، وزیر خارجه روسیه گفت که آمریکا به دنبال محدود کردن دستور کار نشست بین ولادیمیر پوتین و جو بایدن از جنبه ثبات راهبردی است. «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در جریان یک کنفرانس خبری اظهار کرد: «البته گفت‌وگو ضروری است. به ویژه در شرایطی که واشنگتن تقریباً همه مکانیزم‌های کنترل تسلیحات را از بین برده و تنها معاهده استارت جدید باقی مانده است.» وی افزود که بازیابی روابط مسکو - واشنگتن و ثبات راهبردی باید در نشست پوتین و بایدن مورد بحث قرار بگیرد.
همچنین، «رابرت وود»، نماینده دائم آمریکا در همایش خلع سلاح روز گذشته گفت که رئیس‌جمهوری این کشور و همتای روس او توافق کرده‌اند که گفت‌وگو بر سر مسائل مرتبط با ثبات استراتژیک را حفظ کنند. وود در ادامه افزود که کنترل تسلیحاتی و مسائل نوظهور در حوزه امنیت از جمله مسائلی هستند که دو طرف بر سر گفت‌وگو درباره آن توافق کرده‌اند. وی گفت: «رئیس‌جمهور بایدن و رئیس‌جمهور پوتین توافق کرده‌اند که در زمینه مسائل ثبات استراتژیک با یکدیگر به گفت‌وگو ادامه بدهند، از جمله مسئله کنترل تسلیحاتی و مسائل نوظهور امنیتی. ما در حال حاضر در مرحله آماده‌سازی برای این گفت‌وگوها هستیم.»
با این وجود، تنش‌ها میان دو طرف همچنان بالاست. پیشتر، «یوری اوریانوف»، معاون اول دبیر شورای امنیت روسی تاکید کرد که آمریکا در حال تدوین برنامه‌های جداگانه برای بسیاری از کشورها در زمینه مطالعات و تحقیقات بیولوژیک است. وی افزود: «در سال‌های اخیر واشنگتن و متحدانش در ناتو به طرز چشمگیری تحقیقات بیولوژیک فشرده در بسیاری از کشورهای جهان انجام داده‌اند. برای هر کشوری برنامه‌های کاری جداگانه بر اساس نیاز برنامه‌های بیولوژیک ملی آمریکا و به طور خاص مورد نظامی آن‌ها وضع شده است.» به گفته این مقام روس، واشنگتن با تحمیل برنامه‌های مشارکت جهانی برای پیشگیری از انتشار سلاح کشتار جمعی و برنامه‌های دوجانبه برای تعهدات بیولوژیک مشترک دست به چنین اقدامی زده است.
به نظر می‌رسد که تردید همچنان بر دیدار تاریخی میان پوتین و بایدن سایه افکنده است، دیداری که بسیاری از سیاستمداران به آن امید بسیار بسته‌اند تا بلکه از حجم تنش‌ها میان این دو رقیب قدیمی اندکی کاسته شود.
گزارش از: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما