به گزارش آتیه‌آنلاین روزنامه نیویورک‌تایمز دیروز در یادداشتی به مساله توافق برجام اشاره کرد و نوشت: از اوایل آوریل ، مقامات ایرانی در وین با همتایان انگلیسی، چینی، فرانسوی، آلمانی و روسی (اعضای باقیمانده توافق هسته‌ای)، ملاقات می کنند. ایالات متحده به طور غیرمستقیم در این نشست‌ها شرکت می‌کند و دیپلمات‌های اروپایی مدام در رفت و برگشت بین ایرانی‌ها و دیپلمات‌های آمریکایی هستند. روز پنجشنبه، علی‌رغم عدم اطمینان از خرابکاری روز یکشنبه در تأسیسات هسته ای نطنز (که ایران مقصر آن را اسرائیل می‌داند)، این مذاکرات از سر گرفته شد. به طور علنی، اسرائیل دست داشتن در این حمله را انکار کرد. اما مقامات اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل آن را "یک عملیات طبقه بندی شده اسرائیل" توصیف کرده‌اند. تهران هم با افزایش سه برابری سطح غنی‌سازی هسته‌ای خود تلافی کرده است.

مذاکره کنندگان در مورد تشکیل دو گروه کاری توافق کرده‌اند. یکی متعهد به تصمیم گیری درمورد اقداماتی است که ایران برای بازگشت به انطباق کامل برجام انجام می‌دهد و دیگری تهیه لیستی از تحریم‌هایی است که ایالات متحده باید لغو کند. در دور اول مذاکرات، توافق نامه‌ای درباره لیست کارهای ایران وجود داشت ، اما هیچ پیشرفتی در زمینه تحریم‌هایی که ایالات متحده باید حذف کند، وجود ندارد.

این روند دیپلماتیک که برای جلوگیری از درگیری بیشتر در خاورمیانه و اجازه دادن به جو بایدن برای رقابت با چین بسیار مهم است، اگر دولت بایدن به سرعت حرکت نکند، متزلزل خواهد شد. مذاکره‌کنندگان آمریکایی باید تحریم‌هایی را که ایالات متحده آمادگی دارد در ازای انطباق با ایران حذف کند، فهرست کنند. ایران حدود سه ماه با زمان شکست فاصله دارد و اگر دیپلماسی شکست بخورد، ایالات متحده به یک بحران خطرناک دیگر در خاورمیانه دچار خواهد شد.

ایران مایل به تعامل با دولت بایدن است و قول داده که اگر ایالات متحده نیز چنین پایبندی به توافق هسته ای را نشان دهد، به توافق کاملا عمل خواهد کرد. بایدن در جریان مبارزات ریاست جمهوری خود در مقاله ای برای CNN نوشت: «اگر ایران به شدت به توافق هسته‌ای پایبند شود، ایالات متحده مجددا به توافق می‌پیوندد و این نقطه آغاز مذاکرات بعدی است.»

اما این توافق ظاهری اختلاف نظرها را در مورد اینکه چه کسی باید اولین قدم را بردارد و چگونگی مدیریت مراحل بعدی برای دستیابی به انطباق کامل تحت تاثیر قرار داده است. اختلافات پس از روی کار آمدن بایدن شدت گرفت. اعضای کنگره (همچنین دولت‌های اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) کاخ سفید را تحت فشار قرار دادند تا استراتژی های سیاسی-نظامی و منطقه ای ایران را محدودتر کنند.

دولت بایدن چه چیزهایی را باید در اولویت قرار دهد؟

ادوارد گلیسر، اقتصاددان می‌نویسد که رئیس جمهور باید از برنامه زیرساختی خود به عنوان فرصتی برای بیرون کشیدن کشور از بحران‌های منطقه‌ای استفاده کند. هیئت تحریریه استدلال می کنند که دولت باید به توافق هسته‌ای ایران بازگردد و در این مرحله، رویکرد تندرو از عقل سلیم سرپیچی می کند. بایدن باید این ایمان را بازگرداند که دولت فدرال می تواند دستاوردهای ملموس و سریع داشته باشد.
دولت بایدن مشخص کرده که جز توافق هسته ای 2015، به دنبال توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر است که شامل تغییرات اساسی در حمایت ایران از نیروهای نیابتی در عراق ، سوریه ، لبنان و یمن و محدودیت در تعداد و دامنه موشک‌های ایرانی هم باشد. اما معلوم شد که ایران به همان اندازه که واشنگتن فرض کرده ناامید نیست. آیت الله خامنه‌ای، رهبر ایران، روز چهارشنبه گفت که ایران فقط در مورد توافق هسته ای 2015 صحبت خواهد کرد و تا زمان احیای مجدد آن مستقیما با ایالات متحده مذاکره نخواهد کرد. وی اصرار داشت از آنجا که ایالات متحده این توافق را ترک کرده، دولت بایدن باید اولین اقدام را با برداشتن تحریم‌های اعمال شده توسط ترامپ انجام دهد و تا آن زمان، ایران غنی‌سازی اورانیوم را ادامه می‌دهد. تهران همچنین با چین مشارکت راهبردی کرده است. ایران این مسیر را ادامه خواهد داد تا دیپلماسی واشنگتن را در منطقه تضعیف کند. به نظر می رسد ترکیبی از این عوامل واشنگتن را متقاعد کرده که به دنبال دستیابی به توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر از توافق هسته ای سال 2015 باشد. قبل از آغاز مذاکرات در وین، رابرت مالی اظهار داشت که ایالات متحده "در ازای انطباق ایران" باید "تحریم هایی را که با توافق‌نامه مغایرت دارند" حذف کند.

ایالات متحده و ایران در مورد اینکه کدام تحریم‌ها باید حذف شوند، اختلاف نظر دارند. ایران خواهان بازگشت به همان جایی است که قبل از روی کار آمدن ترامپ وجود داشت. ایالات متحده مایل نیست متعهد شود که همه تحریم های دوران ترامپ را لغو کند، تا حدی به این دلیل که دولت ترامپ عمدا بسیاری از تحریم‌ها را به عنوان "مبارزه با تروریسم" اعمال کرد که همین موضوع حذف آن‌ها را دشوار می کند. 

اگر هیچ پیشرفتی در وین حاصل نشود و تهران به این نتیجه برسد که ایالات متحده تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد، مسئله هسته‌ای می تواند چرخشی خطرناک داشته و به طور بالقوه ایالات متحده را به جنگ دیگری در خاورمیانه برساند. دولت بایدن باید با لغو تحریم‌های دوران ترامپ و ارائه یک نقشه راه معتبر برای احیای توافق هسته‌ای که ایالات متحده و ایران می توانند بر سر آن توافق کنند ، قاطعانه عمل کند.