​​​​​​الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان روز یکشنبه از ارمنستان خواست تا با تعیین جدول زمانی از ناگورنو قره‌باغِ تحت محاصره و سرزمین‌های اطراف آن خارج شود و گفت که جمهوری آذربایجان اگر این اتفاق رخ ندهد عملیات نظامی را متوقف نمی‌کند. علی‌اف در یک سخنرانی تلویزیونی خطاب به شهروندان کشورش گفت که «نیروهای آذری در یک حمله تهاجمی یک هفته‌ای برای پس گرفتن سرزمین‌هایی که ارمنی‌ها در دهه ۱۹۹۰ در اختیار گرفتند، پیش می‌روند.» وی افزود: «آذربایجان یک شرط دارد و آن آزادسازی سرزمین‌هایش است. ناگورنو قره‌باغ قلمرو جمهوری آذربایجان است. ما باید برگردیم و باز خواهیم گشت.» علی‌اف در توضیح این شرط گفته اجازه می‌دهیم آن‌ها نیروهای خود را عقب بکشند.» آقای علی‌اف تاکید کرد که جامعه جهانی طی سه دهه در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل متحد در فشار بر ارمنستان برای بازگرداندن سرزمین‌های آذربایجان ناکام مانده است.

طبق گزارش رویترز، محتوای سخنان و لحن علی‌اف نشان از این دارد که جمهوری آذربایجان بر خلاف درخواست‌های روسیه، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، به دنبال آتش‌بس فوری نیست. آرتسرون هوهانیسیان نماینده وزارت دفاع ارمنستان بلافاصله پس از سخنرانی علی‌اف گفت: «فکر نمی‌کنم خطری ایروان را تهدید کند اما به هر حال ما در حال جنگ هستیم.»

ارمنستان با حملات موشکی شهرهای «گنجه» و «مینگه‌چویر» را هدف گرفته است

از سوی دیگر جمهوری آذربایجان، ارمنستان را به هدف قرار دادن شهرهای این کشور فراتر از منطقه درگیری متهم کرد. حکمت حاجی‌اف، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان روز یکشنبه گفت که ارمنستان با حملات موشکی شهرهای «گنجه» و «مینگه‌چویر» را هدف گرفته است. دو شهر گنجه و مینگه‌چویر حدود ۱۰۰ کیلومتر با استپاناکرت (خاکندی)، مرکز ناگورنو قره‌باغ فاصله دارند. آقای حاجی‌اف توئیتی ویدئویی از ساختمان‌های آسیب دیده را منتشر کرده و آن را نتیجه حملات گسترده موشکی ارمنستان علیه مناطق مسکونی متراکم در گنجه توصیف کرد. ویدئو حکمت حاجی‌اف، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان در توییتر که می‌گوید آسیب‌های وارد شده به شهر گنجه است. دستیار رئیس‌جمهوری آذربایجان در توئیت دیگری گفت که نیروهای ارمنستان همچنین با موشک مینگه‌چویر، شهری که سدی آبی و نیروگاه‌ برق در آن واقع است را هدف گرفته‌اند. به گفته حاجی‌اف، هیچ خسارت جدی به زیر ساخت‌های مینگه‌چویر وارد نشده است.

آرائیک هارطونیان، رئیس منطقه ناگورنو قره‌باغ در پاسخ به ادعای باکو در فیس‌بوک نوشت که ابتداء دستور حمله راکتی به اهداف نظامی در شهر گنجه جمهوری آذربایجان را صادر کرده است اما متعاقبا و برای جلوگیری از وارد نشدن تلفات به غیرنظامیان ی دستور توقف حملات را صادر کرده است. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان می‌گوید حمله ارمنستان به زیر ساخت‌های شهری گنجه آسیب رسانده است. ذاکر حسن‌اف، وزیر دفاع آذربایجان نیز روز یکشنبه در بیانیه‌ای گفت: «گشودن آتش به خاک جمهوری آذربایجان از ارمنستان به وضوح تحریک کننده است و بر گستره منطقه خصومت می‌افزاید.» 

ناگورنو قره‌باغ، منطقه‌ای خودمختار و اغلب ارمنی‌نشین در خاک آذربایجان بود. فروپاشی شوروی و اعلام استقلال این منطقه از سوی جدایی‌طلبان ارمنی زمینه وقوع جنگ و مناقشه‌ای دیرین میان دو کشور همسایه آذربایجان و ارمنستان را فراهم کرد. درگیری‌های نظامی میان دو کشور اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود میلادی حدود ۳۰ هزار کشته برجای گذاشت. مناقشه و جنگ باکو و ایروان بر سر قره‌باغ قابلیت این را دارد تا قدرت‌های منطقه‌ای را نیز در این بحران درگیر کند، چرا که جمهوری آذربایجان از حمایت تمام و کمال ترکیه برخوردار است و ارمنستان با روسیه پیمان دفاعی دارد. دور جدید درگیری‌ها در قره‌باغ که از روز ۲۷ سپتامبر (ششم مهر) آغاز شده است یکی از جدی‌ترین بحران‌ها در این منطقه از زمان برقراری آتش بس در سال ۱۹۹۴ میلادی را رقم زده است. خبرگزاری روسی تاس به نقل از حکمت حاج‌اف، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان از زخمی شدن آرائیک هارطونیان، رئیس منطقه ناگورنو قره‌باغ خبر داده است، ادعایی که مرکز اطلاع‌رسانی دولت ارمنستان آن را تکذیب کرده است.

اصابت ۱۵ راکت به خاک ایران

حسین حاتمی، نماینده کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی گفته که از آغاز درگیری‌ها بر سر قره‌باغ تاکنون ۱۵ راکت به حومه شهرستان خداآفرین در خاک ایران اصابت کرده است که دو مورد از این راکت‌ها باعث تخریب دو باب ساختمان و مجروح شدن دو نفر در روستای پرویز خانلوی شهرستان خداآفرین شده است. آقای حاتمی گفته به دلیل تنش‌ها و اتفاقات رخ داده در خط مرزی رود ارس، بسیاری از برنج‌کاران و دیگر کشاورزان منطقه از بیم تکرار حوادث احتمالی به تبع درگیری‌ها در قرهباغ، قادر به برداشت محصول خود نیستند و این موضوع علاوه بر خسارات مالی و اقتصادی، بار روانی فزایندهای را نیز به ساکنان این مناطق تحمیل می کند.»  سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو هم در بیانیه‌ای، طرفین درگیر در مناقشه قره‌باغ را به رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه فراخواند و هرگونه نقض حقوق مردم بی‌گناه و نیز نابودی و ایراد خسارت به اماکن، امکانات و دارایی‌های غیرنظامی را محکوم کرد. 

این روزها که اطلاعات منتشر شده از حضور نیروهای ترک در کنار جمهوری آذربایجان حکایت دارد، جز تهدید جدی برای ارمنستان، برای ایران هم به واسطه حضور بیش از چهارهزار جنگجوی سلفی از ارتش آزاد سوریه در منطقه قره باغ تهدید محسوب می‌شود. این تروریست ها که از طرف ترکیه در سوریه سازمان دهی و حمایت می شوند، در نبردهای سوریه فجایع بسیاری آفریده‌اند، این نیروها با ایدئولوژی ضدشیعه خود در چندین نوبت برخوردهای نظامی با نیروهای حامی ایران در سوریه داشتهاند. اکنون این تروریستها با برنامهریزی جمهوری آذربایجان و ترکیه برای مبارزه با ارتش ارمنستان به نزدیکی مرزهای شمالی ایران رسیدهاند، این اقدام امنیت و تمامیت ارضی ایران را به مخاطره  میاندازد. این چالش امنیتی باید از طرف ایران در قدم های اولیه محکوم شود.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در گفت‌وگو با وزیر امور خارجه ارمنستان خواستار آتس‌بس فوری شده و گفته که مسکو آماده است تا از طریق سازمان امنیت و همکاری اروپا راه حلی برای این منازعه پیدا کنند. با این حال جمهوری آذربایجان می‌گوید که صبر خود را در قبال عدم موفقیت سازمان امنیت و همکاری اروپا در حل اختلاف از دست داده است. 

جنگ بی نتیجه؟

از روز ۲۷ سپتامبر ماه گذشته میلادی ( ۶ مهر)، ارتش جمهوری آذربایجان با پشتیبانی ترکیه عملیاتی را برای بازپسگیری منطقه خودمختار قره باغ که در دهه ۹۰ میلادی از خاک این کشور جدا شده است آغاز کرد. علی رغم گذشت ۸ روز از شروع درگیری و با وجود برتری نسبی ارتش آذربایجان، نیروهای این کشور تنها موفق به تصرف چند شهر  و روستاهای «کارخولو»، «شکور بی‌لی»، «مارالیان اولیا»، «چرکن»، «داش‌کسن»، «خورولو»، «محمودلو» و «جعفرآباد» را تصرف کرده‌اند و هنوز پیشروی جدی زمینی و پیروزی قطعی برای هیچ کدام از دو طرف به دست نیامده است.