به گزارش آتیه‌آنلاین، «تحریم» موضوعی است که طی سال‌های گذشته با اقتصاد ایران پیوند خورده و از تولید تا صادرات روی تمام بخش‌ها تأثیر گذاشته است. اگرچه این وضعیت به زعم مدیران و حتی تولیدکنندگان عرصه‌های مختلف، موجب شده ظرفیت‌های موجود در کشور در عرصه‌های مختلف شکوفا شوند، اما با این حال نمی‌توان منکر شد اقتصاد ایران در این سال‌ها شرایط خاص و پیچیده‌ای را تجربه کرده است.
البته در این سال‌ها تنها ایران نبود که از سوی آمریکا مورد تحریم قرار گرفت بلکه کشورهای متعددی مانند سوریه، کره شمالی و روسیه نیز در وضعیت مشابهی قرار گرفتند. ونزوئلا، میانمار و کوبا نیز از دیگر کشورهای تحریم‌شده هستند که معمولاً این کشورها نیز راهکارهای خاصی را برای دور زدن تحریم‌ها به کار گرفته‌اند.
در شرایط تحریم به‌طور طبیعی و منطقی برندها و شرکت‌های مختلف دنیا نمی‌توانند در ایران حضور یابند و با وجود اینکه بازار ایران با جمعیت ۸۴ میلیونی خود برای هر برندی جذابیت دارد، شرکت‌های مختلف دنیا ترجیح داده‌اند بر اساس قوانین تحریم تا زمانی نامشخص عطای حضور در این بازار را به لقای آن ببخشند. با این حال، اگرچه ایران پس از روسیه از نظر شدت تحریم‌های آمریکا رتبه نخست را به خود اختصاص می‌دهد، اما از محصولات خانگی گرفته تا انواع پوشاک، محصولات آرایشی و بهداشتی، خوراکی، سیگار و غیره همچنان شاهد حضور محصولات برندهای معتبر دنیا در بازار هستیم. نمونه این محصولات هم از به طور مثال لوازم خانگی بوش، سامسونگ و ال‌جی گرفته تا انواع آدامس‌های خارجی گسترده است. به عنوان نمونه؛ اگر شما بخواهید نوشابه بخرید چند برند ایرانی در بازار فعالیت دارند؟
حتی این اواخر بحث واردات خودروهای خارجی نیز در دستور کار قرار گرفت و مدتی است خودروهای خارجی مختلفی نیز وارد کشور شده‌اند. حال برای بسیاری این سؤال به وجود می‌آید که در شرایط تحریم چطور این برندها از بازار ایران بهره می‌گیرند؟
امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس خودرو در اتباط با واردات خودرو در شرایط تحریمی به آتیه‌آنلاین می‌گوید: «در کشورهای پیشرفته دنیا زمانی که واردات خودرو صورت می‌گیرد، کمپانی تولیدکننده، مسئولیت این واردات را می‌پذیرد و در آن کشور نمایندگی افتتاح می‌کند. بر همین اساس چنانچه مشکلی هم ایجاد شود، خریداران می‌دانند که فردی برای پاسخگویی به آنها وجود دارد.»
وی ادامه می‌دهد: «خودروهای وارداتی در کشور ما گارانتی ندارند و بر اساس مجموع شرایط می‌توان گفت این نوع واردات سم است. در سال‌های ۱۳۹۵ یا ۱۳۹۶ دولت وقت چنین اعلام کرد که برای واردات خودرو لازم است شرکت تولیدکننده در ایران نمایندگی داشته باشد، در غیر این صورت اجازه واردات داده نمی‌شود. این اقدام خوبی بود و پس از آن معلوم شد بسیاری از برندها هم که ما فکر می‌کردیم در ایران نمایندگی دارند، فاقد نمایندگی هستند. حال نیز با این شیوه واردات می‌توان با قاطعیت گفت واردکنندگان متفرقه‌ای که اکنون مشغول واردات هستند فاقد اعتبار قطعی هستند.»
چگونگی فعالیت کوکاکولا در ایران
علاوه بر بحث تحریم‌های آمریکا علیه ایران این روزها به واسطه حملات رژیم صهیونیستی به غزه بسیاری از کشورهای مسلمان نیز بحث تحریم محصولات اسرائیلی یا محصولات شرکت‌ها و کشورهایی که از اسرائیل حمایت کرده‌اند را مطرح می‌کنند. در میان این برندها کوکاکولا نیز جاخوش کرده؛ برندی آمریکایی که گفته می‌شود از حامیان رژیم صهیونیستی است. در ایران نیز سال‌هاست نوشابه کوکاکولا تولید و در بازار در حجمی وسیع توزیع می‌شود. پس از وقوع انقلاب اسلامی، این شرکت از ایران رفت، اما از سال ۱۳۷۳، با امضای قرارداد فرانشیز با شرکت‌هایی از جمله خوشگوار، مجدداً وارد بازار ایران شد و شرکت‌های ایرانی از طریق یک شرکت ایرلندی به نام کوکاکولای آتلانتیک و بعدها از طریق شرکت کنسانتره Drogheda، شهد نوشابه را دریافت می‌کنند.
در این ارتباط باید گفت؛ یکی از سرمایه‌گذاری‌های رایج در سطح بین‌الملل قرارداد رویالیتی است که بین صاحب برند و تولیدکننده یا فروشنده کالا شکل می‌گیرد. در این نوع قرارداد درصدی از سود حاصل از فروش محصول به صاحب برند پرداخت می‌شود. گفته می‌شود فعالیت کوکاکولا در ایران هم از قرارداد رویالیتی تبعیت کرده و بخشی از سود فروش آن برای سرمایه‌گذار واریز می‌شود. البته در سال‌های گذشته مدیران شرکت خوشگوار این موضوع را رد کرده و تأکید کردند حتی شهد را هم از آمریکا وارد نکرده و نمی‌کنند. با این وجود سایت نورنیوز اخیراً در گزارشی تأکید کرده «در حالی که مدیران این شرکت از پاسخگویی خودداری می‌کنند، اسنادی که پیش‌تر وال‌استریت ژورنال منتشر کرده، ارتباط خوشگوار با کوکاکولای آمریکا را تأیید می‌کند.»
نورنیوز در ادامه این گزارش آورده است: «گزارش مستندی که «وال‌استریت ژورنال» قبلاً منتشر کرده، نشان می‌دهد شرکت خوشگوار مواد اولیه خود را با اجازه و هماهنگی کامل کوکاکولای آمریکا از طریق نمایندگی ایرلند خریداری می‌کند و سخنگوی کوکاکولا نیز اعلام کرده «برای دریافت‌ها و پرداخت‌ها با شرکت خوشگوار هیچ مشکلی وجود ندارد.»
البته درباره فعالیت برندهای دیگر مانند پپسی و نستله در ایران نیز اما و اگرهای فراوانی وجود دارد. در موارد بسیار دیگری نیز کالاهای مختلف با برندهای خارجی از طریق شیوه‌های مختلفی مانند قاچاق وارد کشور می‌شوند. البته ممکن است بخشی از واردات نیز به شیوه‌هایی چون مسافری، ته‌لنجی، کولبری و غیره مربوط شود، اما معمولاً سهم واردات قاچاق نسبت به سایر شیوه‌ها پررنگ‌تر است.
جولان لوازم خانگی خارجی در بازار ایران
اما یکی از جدی‌ترین نمونه‌های محصول خارجی در بازار را می‌توان به لوازم خانگی مربوط دانست که نه‌تنها تحریم، بلکه ممنوعیت‌های وارداتی در نظر گرفته شده برای این محصولات نیز هیچکدام نتوانست مانع از حضور این محصولات در بازار ایران شود.
محمدرضا شهیدی، دبیر انجمن تولیدکنندگان صوتی و تصویری در این باره در گفت‌وگویی با آتیه‌آنلاین بر باز بودن راه‌های واردات قاچاق تأکید کرده و می‌گوید: «اگر فردی بخواهد به شکل قانونی کالایی را با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و مالیات وارد کند، راه برای آن بسته است؛ حالا اگر بخواهد کالای قاچاق وارد کند و هیچ‌یک از این هزینه‌ها را نیز نداشته باشد، آزاد است.»
وی ادامه می‌دهد: «فکر نکنید نماد واردات قاچاق پیرمردی است که مثلاً یک یخچال روی دوش خود دارد. اکنون واردات قاچاق در این حوزه با حجم بالا و با کانتینر انجام می‌شود و گذری به فروشگاه‌های لوازم خانگی یا حتی کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی به خوبی نشان می‌دهد تا چه اندازه عرضه کالاهای قاچاق گسترده است.»
نظر شما