این یک صحنه روزمره است که در آن افراد - از رانندگان تحویل بستههای پستی یا تاکسیهای اینترنتی که پلتفرمهای شغلیشان تحت نظارت آنلاین است تا هنرمندان خلاقی که از طریق اینترنت کار میکنند - وظایف خود را در شرایط کاری و اقتصادی ناپایدار انجام میدهند و شغلشان را به نمایش میگذارند.
محقق و نویسنده این مطالعه «اگنزکا پیاسنا» که آن را با همکاری محقق دیگری نوشته، میگوید: «اگر نگاه دقیقتری به نقشه اروپا بیندازیم، در مناطقی که بیشترین نسبت کار اینترنتی را دارند شامل نرماندی و بورگوندی در فرانسه، لهستان مرکزی، برمن، زارلند و زاکسن در آلمان، بلغارستان مرکزی، ایرلند شرقی و مرکزی، اسلواکی مرکزی، جزایر دریای اژه و کرت در یونان، شرق اسپانیا، جنوب ایتالیا، اتریش شمال غربی و مرکزی، رومانی و مجارستان را مییابیم که همگی از مناطقی هستند که در آنها آمار بیکاری از سایر مناطق بالاتر است.»
تجزیه و تحلیل آماری نشان میدهد کارگرانی که در منطقهای با بیکاری بسیار بالا (۱۳ درصد) زندگی میکنند، در مقایسه با مناطقی با بیکاری بسیار کم (دو درصد)، ۲۵ درصد بیشتر احتمال دارد که به کار آنلاین مشغول شوند. این دادههای یک مطالعه بینالمللی است که در ۱۴ کشور اروپایی انجام شده و ۸۴ درصد جمعیت در سن کار را در ۲۷ کشور اتحادیه اروپا را بررسی کرده است. به این ترتیب این مطالعه در واقع دامنه کار آنلاین و کار از طریق پلتفرمهای دیجیتال را اندازهگیری میکند.
کار آنلاین بیکیفیت
نتایج نشان میدهد همبستگی نزدیکی میان کیفیت کار سنتی و تمرکز کار آنلاین در مناطق جغرافیایی وجود دارد. در مواجهه با بیثباتی اقتصادی و بیثباتکاری شغلی، همهروزه کارگران بیشتری که به کار سنتی مشغولاند درآمد خود را با کار آنلاین به عنوان منبع درآمد دوم ترکیب میکنند. در این مطالعه آمده: «در حالی که بازار کار دیجیتال تا حدی فرصتهای شغلی ایجاد میکند، تفسیر ما از وضعیت این است که مشکل بیشتر در کیفیت مشاغل سنتی موجود در بازار کار این مناطق است که نیاز به ارائه شرایط بهتری برای کارگران دارد. با این حال، آنچه ما نتوانستیم به آن بپردازیم این است که تا چه حد کار در یک پلتفرم آنلاین میتواند به عنوان پلهای برای مشاغل سنتیتر عمل کند. سایر پژوهشها با استفاده از دادههای طولی به این مسئله پرداختهاند، اما به نظر نمیرسد تاکنون پیوند روشنی میان توسعه کار سنتی از طریق پلتفرمهای آنلاین به عنوان شغل دوم فرد وجود داشته باشد. به عبارت دیگر به نظر نمیرسد این مشاغل آنلاین راهی برای مشاغل بهتر برای آسیبپذیرترین کارگران را فراهم کنند.»
این مطالعه نشاندهنده درجات مختلفی از ادغام بین بازارهای کار سنتی و آنلاین در کشورهای اتحادیه اروپاست. در کشورهای اروپای مرکزی و شرقی (استونی، لهستان، مجارستان، جمهوری چک و اسلواکی)، اکثریت قریب به اتفاق کارگران آنلاین نیز مشاغل آفلاین (سنتی) دارند، در حالی که در فرانسه و یونان کمتر از ۶۰ درصد کارگران آنلاین در اقتصاد سنتی به کار گرفته میشوند.
پلتفرمهای کاری مختلف
پلتفرمهای کار آنلاین هم روندهای شغلی را تولید و هم آنها را بازتولید میکنند. از مقرراتزدایی بازار کار گرفته تا بیثباتی و طبقهبندی اشتباه کارگران در اقتصاد آنلاین و حتی ایجاد روندهای جدیدتر مدیریت الگوریتمی که بر اساس آن بهرهوری کارگران اندازهگیری میشود و نیروی کار آنها تحت شکل جدیدی از نظارت در میآید. «سارا قاسم»، مدرس و پژوهشگر اقتصاد سیاسی در مؤسسه علوم سیاسی دانشگاه توبینگن در آلمان در این باره میگوید: «تجزیه و تحلیل بازارهای شغل آنلاین با در نظر گرفتن اینکه آنها چگونه میتوانند نابرابریها را تشدید و بازتولید کنند، بسیار مهم است.»
قاسم ادامه میدهد: «وقتی در مورد کار از طریق پلتفرمهای دیجیتال صحبت میشود، مهم است که دو بُعد را در نظر داشته باشیم؛ اولین مورد ماهیت خود پلتفرم است، خواه این پلتفرم مبتنی بر مکان باشد، مانند کارگران انبار «آمازون» یا رانندگان «اوبر» که مکان کارشان برای انجام وظایف شغلیشان کلیدی است و یا اینکه یک پلتفرم مبتنی بر وب، مانند سایت آمازون یا هر نوع خدمات اینترنتی که در آنها شغل آنلاین جایی اتفاق میافتد که کارگران میتوانند کارهای کوچک را از روی صفحه نمایش خود و از هر جای دیگری در دنیا انجام دهند. بُعد دوم ماهیت کار یا نحوه پرداخت حقوق کارگران است که دو شکل دارد: بهطور سنتی، پرداخت با دستمزد ساعتی، مانند مشاغل انبار آمازون و یا شکل پرداخت در هر تکمیل وظیفه محوله، به عنوان مثال در مورد رانندههای اینترنتی.»
شکل پرداختها به کارگران بر نحوه سازمانیابی و میزان بیگانگی آنها از کار تأثیرگذار است. مثلاً مدتزمان رابطه کاریای که افراد با هم در یک شغل برقرار میکنند و اینکه آیا همکاران خود را میشناسند یا نه.
خانم «قاسم»، نویسنده کتاب «کار و از خودبیگانگی در پلتفرمهای اقتصادی» میگوید: «در حالی که کارگران در سراسر پلتفرمها با استثمار و نظارت مواجه هستند، میبینیم که چگونه اقتصاد پلتفرمها نمونهای از اشکال کاملاً متنوع مقاومت و سازماندهی کارگری را بروز میدهد. ما چنین پدیدهای را بهویژه در پلتفرمهای مبتنی بر مکان مشاهده کردهایم. پلتفرمهایی که نحوه پرداختشان سنتی است، مانند انبارهای آمازون و شرکتهای تحویل غذا.»
نویسنده کتاب کار و ازخودبیگانگی با این پرسش صحبتهای خود را ادامه میدهد: «وقتی کارگران در سراسر جهان پخش میشوند و یکدیگر را نمیشناسند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ کارگران شرکتهای دیجیتال مانند کسانی که در آمازون مکانیکال فعال هستند، ما را وادار میکنند تا به اشکال جایگزین انسجام گروهی فکر کنیم. هنگامی که نگاه دقیقتری به کارگران مکانیکی آمازون بیندازیم، میتوانیم ببینیم که چگونه از زیرساخت اینترنت برای ایجاد پیوندهای همبستگی آنلاین و راهنمایی به یکدیگر استفاده میکنند، یا مثلاً در پلتفرم «ردیت» جایی که کارگران بحثها را در مورد نحوه بهینهسازی پلتفرم شروع میکنند.»
در واقع نیاز به بررسی عمیقتر ویژگیهای خاص هر فناوری بدون فراموش کردن واقعیت افرادی که از آنها استفاده میکنند، اصرار ضروری است. همچنین زمینه
سیاسی- اقتصادی و ملی که کارگران در آن قرار دارند نیز نقش مهمی ایفا میکند. پلتفرمها در این زمینهها عمل میکنند و به روابط صنعتی و قوانین موجود در آنجا متصل هستند که میتواند از مدل پلتفرم آنها پشتیبانی کند، اما بهطور بالقوه آنها را نیز تنظیم میکند.
اهمیت قوانین مناسب
آیا کار یک پلتفرم اینترنتی باید به عنوان بخش جداگانهای از بازار کار در نظر گرفته شود، تنها به این دلیل که نوآوری دیجیتال فعلی، اتصال آنلاین و تقاضای نیروی کار را با سرعت بیسابقهای امکانپذیر میکند؟ به نظر میرسد که پاسخ منفی است، زیرا شباهتهای زیادی بین شرایط کاری برای کسانی که کار پلتفرم و کارهای معمولی انجام میدهند، وجود دارد؛ شباهتی که از قرن نوزدهم نیز میتوان آثارش را پی گرفت.
هر دو ترتیب کاری با ساعات کاری بسیار کوتاه (و در برخی موارد بسیار طولانی) همراه با ماهیت غیرقابل پیشبینی آنها مشخص میشود. مسئلهای که روی ثبات شغلی و درآمدی کارگران تأثیر میگذارد. آنها نمیتوانند مطمئن باشند که آیا برای روز یا حتی ساعت بعد کار یا درآمدی خواهند داشت یا خیر.
این ویژگیهای مشترک نشاندهنده این است که پلتفرم یا کار مبتنی بر اینترنت بخشی از روندهای گستردهتر بازار کار مانند کار معمولی است. به گفته پرفسور «دوری»، متخصص اشتغال اینترنتی و کار غیررسمی، گنجاندن کار پلتفرمها در این چارچوب مهم است، زیرا «پیش از ورود پلتفرمها و از قبل، یک الگو برای تنظیم کارهای معمولی وجود داشت که میتواند برای کارهای پلتفرم دیجیتال نیز استفاده شود. قوانین در مورد پلتفرمها تاکنون فقط تا حدی تنظیم شده است، مانند اسپانیا یا موضوع ابتکارات قانونی است که هنوز تأیید نشده و در حال بررسی و رفت و برگشت است، مانند اتحادیه اروپا.»
تمرکز توجه ما بر این موضوع (ماهیت مشاغل پلتفرم دیجیتال و پیامدهای آن برای زندگی کارگران) چالشهای پیش رو را آشکار میکند، چالشهایی مانند نیاز به تدوین مقررات و سیاستهای خاص برای بهبود شرایط کاری و روابط کاری برای کارگران پلتفرمهای آنلاین که از حقوق آنها برای سازماندهی و آزادی تشکل یا تضمین شفافیت بیشتر در استفاده از فناوری
حمایت کنند.
منبع: equaltiems.org
فناوریهای نو به تدریج در زندگی روزمره ما نفوذ میکنند و بالطبع فرصتهای شغلی جدید را نیز در بخشهای مختلف ایجاد خواهند کرد. در عین حال جریان دائم فناوری تلههای جدید و وضعیتهای نویی را به وجود میآورد که شرایط نامطمئن آسیبپذیرترین کارگران را تداوم میبخشد. این شرایط نامطمئن همان وضعیتی است که به «بیثباتکاری» معروف است. مطالعه اخیر مؤسسه «اتحادیه کارگری اروپا»، با عنوان «دستکاری مشاغل آنلاین با شغلهای آفلاین»، نشان میدهد کارگرانی که در بازارهای کار محلی کمتر مطلوب اتحادیه اروپا زندگی میکنند، چگونه پلتفرم دیجیتال و کار آنلاین را با مشاغل بیثبات در دنیای واقعی (آفلاین) ترکیب میکنند.
کد خبر: 64911
نظر شما