به گزارش آتیه آنلاین، پیرو موفقیت‌های به دست آمده از اجرای این طرح، فاز دوم حذف دفترچه در مراکز طرف قرارداد ابتدا در استان یزد به عنوان استان پایلوت در سال ۱۳۹۶ آغاز شد. برای شروع، چهار رشته تخصصی نورولوژی، غدد، روماتولوژی و آنکولوژی در استان زیر پوشش نسخه الکترونیک درآمد که حدود ۲۵ درصد پزشکان طرف قرارداد سازمان را شامل می‌شد. این طرح سپس در استان‌های گیلان، مازندران و اصفهان نیز به عنوان استان‌های پایلوت پیش رفت و سپس به سایر رشته‌های پزشکی تعمیم یافت. با پایش مرتب و رفع اشکالات طرح، اینک این طرح به طور گسترده در مطب‌ها، درمانگاه‌ها، داروخانه‌ها و واحدهای پاراکلینیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. با الحاق سایر طرف‌های قرارداد به نسخه الکترونیک در نظر است دفترچه‌های درمان تأمین‌اجتماعی تا پایان امسال حذف شده و این سند کاغذی به تاریخ بپیوندد.
پازل نسخه الکترونیک و درمان مستقیم
معاون تأمین خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی با بیان اینکه پازل نسخ الکترونیک در درمان مستقیم سازمان چیده شده به آتیه‌نو گفت: «برای تکمیل این پازل نیازمند آن هستیم نسخه الکترونیک در تمامی مراکز طرف قرارداد نیز به اجرا درآید و در حال حاضر بسیاری از این مراکز به این نسخه پیوسته‌اند.»
دکتر سید مجید صادقی‌راد با اشاره به روند استفاده از نسخه الکترونیک افزود: «این طرح ابتدا در مراکز درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی، کلید خورد. خوشبختانه امروز به جایی رسیده‌ایم که تمام مراکز ملکی شامل بیمارستان‌های ملکی و بیش از ۳۱۰ مرکز درمانی سرپایی، از نسخه الکترونیک استفاده می‌کنند.»
وی با تأکید بر اینکه در قالب نسخه الکترونیک نیازی به دست‌به‌دست شدن دفترچه‌های درمان نیست، اظهار کرد: «بر این اساس، هر فردی که به یک مرکز درمانی ملکی مراجعه می‌کند، ابتدا باید بحث استحقاق درمان او از طریق کد ملی متقاضی مشخص شود. در حال حاضر سامانه‌ای با عنوان ارزیابی استحقاق درمان وجود دارد که به صورت برخط، وضعیت استحقاق درمان افراد را مبنی بر اینکه آیا بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است و اینکه شرایط استفاده از خدمات درمانی را داراست، مشخص می‌کند.»
معاون تأمین خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان گفت: «در مطب پزشکان پس از انجام معاینات لازم، نسخه‌ای که برای بیمار صادر می‌شود به صورت الکترونیک است و همه پزشکان تأمین‌اجتماعی به صورت صددرصد از این نسخه استفاده می‌کنند.»
صادقی‌راد تصریح کرد: «در ادامه این روند، نسخه بیمار به صورت الکترونیک به داروخانه ارسال شده و در لیست انتظار قرار می‌گیرد. پس از مراجعه بیمار به داروخانه و فراخوانده شدن او، نسخه او پیچیده شده و تحویل بیمار می‌شود. همچنین اگر بیمار نیازمند خدمات پاراکلینیک باشد، روند پذیرش وی در این واحدها از طریق ارسال نسخه الکترونیک، انجام می‌شود.»
برقراری نظام ارجاع داخلی با نسخه الکترونیک
وی یکی از مهمترین ثمرات نسخه الکترونیک را در مراکز ملکی سازمان، بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌های درمانی تأمین‌اجتماعی برشمرد، به گونه‌ای که در قالب این طرح امکان ارجاع بیماران به سایر متخصصان مراکز ملکی وجود داشته و به این ترتیب اجرای نظام ارجاع داخلی میسر می‌شود.
او افزود: «در قالب نسخه الکترونیک توانسته‌ایم نظام ارجاع داخلی سازمان تأمین‌اجتماعی را برقرار کنیم که اقدامی بسیار ارزشمند است و به نوعی استانداردسازی خدمات درمانی به شمار می‌رود.»
معاون تأمین خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان در تشریح نظام ارجاع داخلی اظهار کرد: «این طرح به نوعی همان پزشک خانواده اما در شکل درون‌سازمانی است. بر اساس این طرح هنگامی یک فرد به سطح یک پزشکان مراجعه می‌کند، با تشخیص پزشک، لازم است که در سطوح دو یا سه متخصصان معاینه شود. از این‌رو از گزینه ارجاع به پزشکان متخصص استفاده کرده و با ارائه سوابق درمانی بیمار، فرد را به متخصص مربوطه در سطح دو ارجاع می‌دهد.»
صادقی‌راد با تأکید بر اینکه ارجاع بیماران به سطوح دو و سه لزوماً به متخصصان همان مرکز انجام نمی‌شود، گفت: «سامانه نسخه الکترونیک در مراکز ملکی به گونه‌ای طراحی شده که در صورت لزوم ارجاع بیماران، چنانچه تخصص مورد نظر در آن مرکز وجود نداشته باشد، بیمار به سایر متخصصان مراکز معرفی می‌شود.»
وی تصریح کرد: «پس از انجام معاینات لازم در سطوح دو و سه، بازخورد اطلاعات به پزشک اولیه ارائه می‌شود تا بیمار در صورت مراجعه‌های بعدی، پزشک سطح یک در جریان روند درمان او قرار گیرد.»
سامانه نسخه الکترونیک در بیمارستان‌های ملکی
معاون تأمین خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان با بیان اینکه در بیمارستان‌ها نیز سامانه HIS (سیستم اطلاعات بیمارستانی) وجود دارد، افزود: «در قالب این سامانه، پزشکان به سوابق درمانی بیماران دسترسی داشته و با مشاهده اطلاعات آزمایشگاهی، تصویری و دارویی بیمار تصمیم‌گیری مناسبی را برای درمان بیمار اتخاذ می‌کنند. همچنین در این سامانه اطلاعات جدید بیمار در پرونده الکترونیک آن‌ها ثبت می‌شود.»
اتصال داروخانه‌های طرف قرارداد به نسخه الکترونیک
صادقی‌راد با اعلام اینکه در حال حاضر در قالب نسخه الکترونیک امکان ارسال نسخه به داروخانه‌های طرف قرارداد وجود دارد، اظهار کرد: «پس از تجویز دارو توسط پزشک، چنانچه دارو در داروخانه مرکز ملکی موجود باشد، نسخه پیچیده می‌شود؛ اما اگر یک یا دو قلم از دارو یا کل داروها موجود نباشد، این امکان فراهم است تا نسخه مورد نظر به داروخانه‌های طرف قرارداد سراسر کشور که به نسخه الکترونیک متصل شده‌اند، ارسال شود.»
وی گفت: «بیمار پس از مراجعه به داروخانه مورد نظر با اعلام کدملی و پس از احراز هویت می‌تواند داروهای خود را دریافت کند. بر اساس این سامانه، تنها آن دسته از داروهای مورد نیاز بیمار که امکان تهیه آن در داروخانه مرکز ملکی وجود نداشت، به صورت فعال نمایش داده شده و نسخه پیچیده می‌شود.»
او با اشاره به روش پیشین تهیه داروهای ناموجود در داروخانه‌ها تصریح کرد: «پیش از این، چنانچه داروخانه فاقد داروی مورد نیاز بیمار بود، پزشکان آن دارو را در دفترچه درمان به صورت دستی وارد کرده و بیمار همراه با دفترچه به داروخانه‌های خارج از مراکز ملکی مراجعه می‌کرد. اما اکنون نیازی به انجام بازنویسی نسخه در دفترچه‌ها نیست.»
معاون تأمین خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان افزود: «همین زیرساخت برای مراکز پاراکلینیک آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه ۸۵ درصد مراجعه بیمار به پزشک به داروخانه ختم می‌شود و بار مراجعه بین پزشک و داروخانه بسیار زیاد است، این سامانه ابتدا در داروخانه‌ها مستقر شد.»
تولید نسخه الکترونیک در مراکز غیرملکی
صادقی‌راد با بیان اینکه بحث استقرار نسخه الکترونیک در مراکز طرف قرارداد به طور جدی به دستور مدیرعامل در سازمان دنبال می‌شود، ادامه داد: «در حال حاضر بسیاری از پزشکان طرف قرارداد از نسخه الکترونیک استفاده می‌کنند؛ اما اگر این اتفاق به صورت جامع و کامل رخ دهد، دیگر ما موضوعی به نام دفترچه درمان نخواهیم داشت و این دفترچه به طور کلی حذف می‌شود.»
وی با بیان اینکه الکترونیک شدن نسخ، راهی است که باید طی شود، تصریح کرد: «نظام سلامت کشور به سمت حذف دفترچه‌های درمان پیش می‌رود و این طرح علاوه بر سازمان تأمین‌اجتماعی در سایر صندوق‌های بیمه‌ای از جمله بیمه سلامت در دست اجرا قرار دارد. از این‌رو، پزشکان بهتر است هرچه سریع‌تر به این سامانه ملحق شوند. خوشبختانه در این زمینه نگاه خوبی در کشور وجود دارد و پزشکان و مراکز پاراکلینیک در استان‌ها با درصدهای مختلف به این سمت در حرکت هستند.»
خروج دفترچه‌های کاغذی از گردونه درمان
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان تأمین‌اجتماعی با بیان اینکه بحث الکترونیک شدن نسخ دفترچه درمانی در مراکز از چند سال پیش آغاز شد، افزود: «اجرای این طرح در مراکز غیرملکی سازمان تأمین‌اجتماعی با فراز و فرودهایی همراه بود، اما در دوره اخیر با حمایت مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی بخش عمده این طرح به اجرا درآمد و به زودی دفترچه‌ها از گردونه درمان خارج می‌شود.»
محمد محمدی طرح نسخ الکترونیک را بر اساس سیاست‌های کلان دولت و مبتنی بر برنامه ششم توسعه برشمرد و گفت: «الکترونیک شدن نسخ به این معناست که بیمه‌شدگان می‌توانند بدون نیاز به دفترچه و از طریق کارت ملی به مراکز درمانی ملکی و غیرملکی مراجعه کرده و از خدمات درمانی بهره‌مند شوند.»
وی با اشاره به الکترونیک شدن سنجش استحقاق درمان از خرداد امسال، اظهار کرد: «استحقاق‌سنجی غیرحضوری منجر به پیشبرد اجرای طرح نسخه الکترونیک در مراکز غیرملکی شد. بر اساس این طرح، دیگر نیازی به مراجعه افراد به کارگزاری‌ها و شعب برای تمدید اعتبار دفترچه نیست و بر این اساس حدود ۳۹ میلیون بار مراجعه به شعب تأمین‌اجتماعی کاهش یافت.»
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان با بیان اینکه اجرای طرح نسخ الکترونیک ابتدا در مراکز ملکی سازمان کلید خورد، افزود: «از چهار سال قبل تاکنون بیمه‌شده‌های اصلی و تبعی می‌توانند بدون در دست داشتن دفترچه و با ارائه کارت ملی از خدمات تأمین‌اجتماعی استفاده کنند. در قسمت پذیرش ابتدا استحقاق درمان مراجعه‌کننده‌ها بازبینی شده و در صورت برخورداری از استحقاق خدمات درمانی از ویزیت پزشکان، خدمات پاراکلینیک و دارو به رایگان در اختیارشان قرار می‌گیرد و از این‌رو بیمه‌شده‌های تأمین‌اجتماعی دیگر نیازی به استفاده از دفترچه ندارند.»
محمدی تصریح کرد: «همچنین در بیمارستان‌های طرف قرارداد سازمان نیز اکنون نسخه الکترونیک وجود دارد و در این مراکز نیز بیمه‌شده‌ها نیازی به دفترچه درمان نداشته و بر اساس ارائه کارت ملی می‌توانند از تعهدات درمان تأمین‌اجتماعی برخوردار شوند.»
وی ادامه داد: «از سوی دیگر سایر مراکز غیرملکی مانند مطب‌ها، کلینیک‌ها، پاراکلینیک‌ها و داروخانه‌ها می‌توانند با نصب نرم‌افزار نسخ الکترونیک، بیمه‌شده‌ها را بدون نیاز به دفترچه پذیرش کنند و از تسهیلاتی که در قالب این طرح وجود دارد، بهره‌مند شوند. از جمله اینکه ۸۰ درصد حق‌السهم ویزیت پزشکان در پایان روز به صورت الکترونیک به حساب آن‌ها واریز می‌شود و چنانچه پزشکان دارای امضای دیجیتال باشند، ۹۵ درصد حق‌السهم ویزیت سهم سازمان به آن‌ها پرداخت می‌شود.»
او گفت: «در داروخانه‌ها نیز روند کار به همین ترتیب است و چنانچه تحویل دارو به بیمار بر اساس نسخه الکترونیک انجام شود، در همان هفته اول، بیش از ۷۵ درصد سهم داروخانه‌ها به صورت آنلاین از سوی سازمان پرداخت می‌شود.»
صرفه‌جویی در مصارف سازمان
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان، غیرحضوری شدن اعتبارسنجی دفترچه‌های درمان را منجر به صرفه‌جویی مصارف سازمان دانست و افزود: «علاوه بر آن اجرای این طرح کمک کرد تا در وقت و هزینه‌های حمل‌ونقل بیمه‌شدگان نیز صرفه‌جویی شود و به این ترتیب از بار ترافیک شهرها نیز کاسته می‌شود.»
محمدی با تأکید بر اینکه با حذف دفترچه‌های درمان، سالیانه حدود ۲۰۰ میلیارد تومان در هزینه سازمان صرفه‌جویی ایجاد می‌شود، اظهار کرد: «با حذف دفترچه هزینه‌هایی در زمینه صدور یا تجدید دفترچه، خرید کاغذ داخلی و جلد، هزینه چاپ و حمل‌ونقل صرفه‌جویی می‌شود.»
وی گفت: «از سوی دیگر، ارائه خدمات در قالب نسخه الکترونیک می‌تواند مسأله سوءاستفاده از دفترچه‌های درمان را منتفی کند که در جای خود نوعی صرفه‌جویی در مصارف سازمان به شمار می‌رود.»
استحقاق‌سنجی درمان بسیار آسان است
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان با بیان اینکه بیمه‌شده‌ها می‌توانند از شش روش وضعیت استحقاق درمان خود را استعلام کنند، تصریح کرد: «سه روش بدون نیاز به اینترنت و از طریق گوشی‌های موبایل حتی گوشی‌های غیرهوشمند و با شماره‌گیری کد دستوری انجام می‌شود و سه روش نیز در بستر اینترنت قابل اجراست که ساده‌ترین روش استفاده از کد دستوری (*۴*۱۴۲۰#) است.
محمدی افزود: «همچنین بیمه‌شده‌ها می‌توانند با استفاده از این کد دستوری، ریز دستمزد خود را مشاهده کرده و وضعیت پرداخت حق‌بیمه خود توسط کارفرما را مشاهده کنند. همچنین در جریان مبلغ دستمزد و حق‌بیمه با روزهای کارکرد خویش قرار گیرند.»
وی با تأکید بر اینکه خدمات سازمان به سمت غیرحضوری شدن صددرصدی پیش می‌رود، اظهار کرد: «ایام کرونا برای سازمان یک فرصت مناسب بود تا بتواند اهمیت خدمات غیرحضوری را نمایان کند و خوشبختانه این خدمات در این ایام با استقبال بیمه‌شده‌ها مواجه شد.»
او گفت: «در مدت تعطیلات قرنطینه خدمات غیرحضوری بسیار کارآمد بود و ما ترتیبی اتخاذ کردیم تا بیمه‌شده حتی با لاشه دفترچه خود می‌توانست از خدمات درمانی برخوردار شود.»
کاهش برگه‌های دفترچه
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان کاهش برگه‌های دفترچه را مبتنی بر روند حذف دفترچه بیان کرد و افزود: «در حال حاضر برگه‌های دفترچه به جای ۲۴ برگ، ۱۲ برگ و به جای ۱۵ برگ، به ۹ برگ تبدیل شده است؛ زیرا با الکترونیک شدن نسخ، نیازی به صدور دفترچه وجود ندارد و به همین دلیل تعداد برگه‌ها کم شده تا هنگامی که دفترچه به طور کامل حذف شود، هزینه اضافه انجام نشده باشد.»
محمدی تصریح کرد: «این میزان برگه برای مراجعه به آن دسته از پزشکانی است که هنوز از نسخه الکترونیک استفاده نمی‌کنند؛ اما این پزشکان نیز باید هرچه زودتر به سامانه نسخ الکترونیک ملحق شوند، زیرا سازمان به سرعت در مسیر حذف دفترچه قرار دارد.»
وی با تأکید بر اینکه هدف سازمان پیشروی به سمت خدمات صددرصد غیرحضوری است، افزود: «بر این اساس نمی‌توان روندی را در پیش گرفت تا بخشی از خدمات حضوری و بخشی دیگر غیرحضوری باشد.»
کاهش تیراژ دفترچه‌های درمان
به گفته مدیر خدمات نشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی به عنوان مجری چاپ دفترچه‌های درمان، از گذشته‌های دور دفترچه برای دو گروه بیماران خاص در ۲۵ برگ و بیماران عمومی در ۱۵ برگ به چاپ می‌رسید اما اکنون نه‌تنها برگه‌های دفترچه کاهش یافته بلکه تیراژ دفترچه‌ها نیز کاهش محسوسی یافته است.
رمضان ملک‌دادی با بیان اینکه تیراژ دفترچه‌های درمان در سال‌های مختلف، میزان متفاوتی داشت، افزود: «به طور میانگین تیراژ دفترچه‌ها سالیانه حدود ۲۲ تا ۲۵ میلیون دفترچه را شامل می‌شد.»
وی اظهار کرد: «هر سال قرارداد چاپ این میزان تیراژ در ماه شهریور بین سازمان و انتشارات علمی و فرهنگی منعقد می‌شد؛ اما امسال این تیراژ کاهش یافته و به میزان ۴ میلیون تیراژ رسید.»
هزینه‌های چاپ دفترچه
مدیرخدمات نشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی همچنین هزینه چاپ دفترچه‌های درمان را در سال‌های مختلف با توجه به قیمت کاغذ، مقوای جلد، مقوای کارت لایه دفترچه، هزینه‌های چاپ و... متغیر دانست و گفت: «احصاء قیمت چاپ دفترچه‌های درمان بر اساس استعلام‌های دریافتی سازمان به عنوان سفارش‌دهنده و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی به عنوان مجری طرح، انجام و طی برگزاری جلسات، قیمت نهایی مشخص شده و در قرارداد فی‌مابین منعکس می‌شد.»
ملک‌دادی با بیان اینکه تمامی وظایف تولید و توزیع دفترچه‌های درمان توسط شرکت انتشارات علمی و فرهنگی انجام می‌شود، تصریح کرد: «چاپ دفترچه درمان در چاپخانه کتیبه به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های شرکت علمی و فرهنگی به صورت تخصصی انجام می‌شود.»
برگه‌های دفترچه کاهش یافته است
وی افزود: «بحث الکترونیک شدن نسخ درمان از سال‌های قبل پیگیری می‌شد. اجرای این طرح تاکنون منجر به کاهش تیراژ دفترچه درمان نشده؛ اما امسال به دلیل پیگیری جدی نسخ الکترونیک توسط مدیرعامل سازمان، این اقدام انجام شد.»
او با بیان اینکه اخیراً با الکترونیک شدن نسخ درمانی، تعداد برگه‌های دفترچه‌ها نیز کاهش یافته است، اظهار کرد: «برای همه‌گیر شدن استفاده از نسخ الکترونیک و کاهش استفاده از دفترچه‌های کاغذی، تعداد برگه‌های دفترچه نیز کاهش یافته و دفترچه بیماران خاص از ۲۵ برگ به ۱۲ برگ و بیماران عمومی از ۱۵ برگ به ۹ برگ رسیده است.»
مدیر خدمات نشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ادامه داد: «با توجه به اینکه هر نسخه دارای سه برگ به رنگ‌های سبز، قرمز و آبی است و هر پزشک برای ویزیت از سه برگ نسخه استفاده می‌کند، پیش از این ۱۵ برگ دفترچه برای مراجعه به پنج بار پزشک کفایت می‌کرد؛ اما اکنون هر دفترچه بیماران عادی برای مراجعه به سه پزشک کفایت می‌کند.»
ملک‌دادی گفت: «کاهش برگه‌های دفترچه برای اختصاص زمان کافی برای سوییچ کردن سیستم کاغذی به سیستم الکترونیک انجام شده و با توجه به اینکه نسخ الکترونیک در حال پیشروی است، نیازی به صرف هزینه برای چاپ برگه‌های دفترچه نیست.»
تمهیدات برای جبران درآمد
وی با تأکید بر اینکه طرح حذف دفترچه درمان یک اقدام ملی و در راستای منافع سازمان به شمار می‌رود، افزود: «ما نیز از این طرح استقبال می‌کنیم اما با توجه به اینکه حدود ۹۰ درصد از منابع چاپخانه کتیبه از خدمات چاپ دفترچه تأمین می‌شد؛ حال با کاهش تیراژ دفترچه‌ها، انتشارات علمی و فرهنگی تمهیداتی را برای جبران هزینه‌ها در پیش گرفته است.»
مدیر خدمات نشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی اظهار کرد: «از جمله اینکه چاپ جلد دفترچه که پیش از این به دلیل نبود امکانات چاپ برون‌سپاری می‌شد، با ارتقای دستگاه‌های چاپ در داخل مجموعه انجام می‌شود تا منافع آن به شرکت بازگردد. از سوی دیگر به دلیل دارا بودن تخصص در حوزه چاپ، کارگروهی تشکیل شده تا انواع کارهای چاپی سازمان و نیز شرکت‌های تابعه، بازاریابی شود تا خلاء ناشی از چاپ دفترچه‌های درمان پوشش و منابع شرکت نیز ترمیم شود.»
نویسنده: سلاله صدرایی روزنامه‌نگار
نظر شما