لزوم شفافیت دخل و خرج

لایحه بودجه از دو بخش شرکت‌های دولتی و بودجه عمومی تشکیل شده است. بخش اول، بودجه بانک‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی است که عدد بسیار بزرگی را شامل می‌شود. بخش دوم هم بودجه عمومی و دخل و خرج جاری و بودجه عمرانی دولت است.

به گزارش آتیه آنلاین، بودجه جاری به هزینه دستگاه‌های دولتی و پرداخت‌های دیگر دولت مانند یارانه‌ها در مقابل درآمدهای دولت عمدتا از محل مالیات و عوارض مختلف و عواید ناشی از صادرات نفت ارتباط دارد. منابع بودجه عمومی دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و مصارف بودجه عمومی دولت از حیث هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، بالغ بر نه میلیون و دویست میلیون ریال، منابع عمومی بالغ بر هشت میلیون و چهارصد  میلیون ریال، درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بالغ بر هشتصد و هشتاد و چهار هزار میلیون ریال پیش بینی شده است. همچنین محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته که در این لایحه، قیمت دلار، یازده تا یازده هزار و پانصد تومان، و قیمت نفت بشکه‌ای ۴۰ دلار پیش‌بینی شده است.
بودجه عمرانی هم سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم دولت برای توسعه فیزیکی کشور است. بنابراین آزادی عمل دولت در دریافت عواید و پرداخت هزینه‌ها کمابیش به بودجه عمومی محدود می‌شود و این بخش است که قاعدتا سیاست‌های اقتصادی دولت را مشخص می‌کند.

بودجه ۹۹ و کسری شدید
آنچه درباره سال ۹۹ می‌توان گفت کسری شدید بودجه است. چرا که احتمالا پیش‌بینی های دولت از ارقام درآمدها خصوصا در بخش انرژی تحقق نیافته و در بخش هزینه افزایش پیدا کرده است. نتیجه این موضوع، استقراض از بانک مرکزی و خلق پول و به تبع آن افزایش نقدینگی است که در نهایت به تورم فعلی ختم شده است. 
لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹ رشد قابل توجهی دارد که با توجه به تورم سال جاری غیرمنتظره نیست. البته ممکن است مجلس هم این اعداد را افزایش دهد و این یعنی بودجه بزرگتری در کشور اجرا خواهد شد. این بودجه اگر در بخش درآمدها و پیش بینی هزینه ها تحقق پیدا کند،‌ قاعدتا برای دولت خبر خوبی است. اما از آن‌جایی که معمولا این اتفاق نمی‌افتد،‌ هزینه آن با دولت و در نهایت با مردم خواهد بود.
براساس متن لایحه بودجه، دولت جمعا حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل عواید نفتی برای خود پیش‌بینی کرده است. این مبلغ در بودجه مصوب سال جاری حدود ۵۷ هزار میلیارد تومان بود و در نتیجه، درآمدهای نفتی پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به بودجه مصوب امسال بیش از پنج برابر شده است. تصمیم دولت به افزایش نقش درآمد نفتی در بودجه سال آینده (که انتقاد اصولگرایان را برانگیخته)‌، می‌تواند امیدواری دولت برای از بین رفتن تحریم‌های نفتی و بانکی باشد.
رئیس مجلس در همین زمینه گفته: «بودجه‌ای عادلانه، مردمی و با کاهش وابستگی به نفت می تواند اقتصاد ما را قوی کند، ما با توجه به لایحه پیشنهادی دولت تلاش خواهیم کرد تا برخی محورهای اصلی اصلاح ساختار بودجه را حتی بر مبنای این پیشنهاد فعلی عملی کرده و مقدمات اصلاح نهایی را همین امسال آغاز کنیم. آنچه در نهایت به طور واقعی در بخش درآمدها باید به آن برسیم، عدم اتکا به نفت است که از موارد اصلی مورد تاکید رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر است؛ نفت خیر و برکت است ولی اتکای به آن شر مطلق و تکیه بر باد است.»
لایحه بودجه و بنیادهای غیرشفاف
در دوران احمدی‌نژاد مهم‌ترین بحث بر سر زمان ارائه و تأخیر همیشگی لایحه بودجه بود. چرا که در طول هشت‌ سال دولت بهار، معمولا لایحه بودجه به موقع به مجلس شورای اسلامی نرسید. این موضوع معمولا اینقدر مهم بود که کسی سراغ مسائل دیگر نمی‌رفت و حتی کار گاهی به یک دوازدهم هم می‌رسید. ناظران معتقدند یکی از دلایلی که احمدی‌نژاد همیشه بودجه را دیر به مجلس ارائه می‌داد این بود که نمی‌خواست نمایندگان، زیاد درآن دخل و تصرف کنند و هر چه دیرتر می‌برد امکان مانور کمتر می‌شد. سال ۸۸ هم که قرار بود لایحه بودجه ۸۹ به صورت CD به مجلس تقدیم شود،‌ سی دی خام به لاریجانی تحویل داد. 

اما در دولت روحانی لایحه بودجه، هر سال تقریبا به موقع ارایه شده و یکی از دلایل این موضوع را می‌توان بازگشت سازمان برنامه و بودجه به دولت دانست. یکی دیگر از تفاوت های بودجه دولت روحانی و احمدی نژاد، شفافیت بودجه بود. به دلیل نفوذ اینترنت و گسترش دامنه شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر،‌ لایحه بودجه مورد توجه عامه مردم قرار گرفته است. مهم‌ترین کانون توجه مردم هم بنیادهایی است که در این سالها از بودجه عمومی تغذیه می‌شوند. امسال هم مستثنی نبوده و بنیادها بخش زیادی از بودجه را به خود اختصاص داده‌اند. بزرگترین این بودجه ها برای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با ۲۰۵ میلیارد تومان است. این در حالی است که این بودجه‌ها بدون هیچ‌گونه نظارتی به نهادهای فرهنگی اعطا می‌شود. 

امسال یک ردیف بودجه به نام بنیاد فرهنگی شهید سپهبد قاسم سلیمانی هم بسیار پر بحث و گفتگو شده است. حتی روزنامه جمهوری اسلامی در این رابطه نوشت: «منابع خبری غیررسمی اعلام کرده‌اند دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور برای بنیادی به نام «بنیاد فرهنگی شهید قاسم سلیمانی» ۸/۵ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته و مدیریت آن هم با دختر شهید سلیمانی است. این خبر از روز پنجشنبه در حال دست به دست شدن در فضای مجازی است و هنوز تکذیب نشده. با توجه به اینکه چنین کاری به هیچ وجه به صلاح خانواده شهید سردار سلیمانی نیست و روحیه خود آن شهید عزیز نیز با این قبیل امور سازگاری نداشت، این انتظار وجود دارد که این خبر هرچه زودتر تکذیب شود.»
در آخرین خبر، دختر شهید سلیمانی بیانیه‌ای صادر کرده که در آن از دولت خواسته ردیف بودجه بنیاد مکتب حاج ‌قاسم را به حل مشکلات مردم و ترویج مکتب آن شهید اختصاص دهد. در این بیانیه آمده است: «طی چند روز گذشته اخباری منتشر شد که در لایحه بودجه ۱۴۰۰ مبلغی برای بنیاد مکتب حاج قاسم سلیمانی در نظر گرفته شده است. آنچه مسلم است سرمایه بی بدیل برای تعمیق و گسترش مکتب حاج قاسم، محبت دل های امت و قلوب شیفتگان انقلاب اسلامی است و از سوی دیگر نیز تقاضایی از جانب خانواده شهید و بنیاد مکتب حاج قاسم برای اختصاص ردیف بودجه صورت نگرفته بوده است. اما اینجانب به نمایندگی از سوی خانواده شهید سلیمانی ضمن تشکر از دغدغه مسوولان محترم اجرایی و دست اندرکاران تنظیم بودجه، به اطلاع می‌رسانم اقدام شایسته در این زمینه، حذف عنوان بنیاد از ردیف بودجه ۱۴۰۰ و اختصاص این بودجه ها به حل مشکلات مردم و ترویج مکتب حاج قاسم است که سلوک آن شهید عزیز نیز همین مرام بوده است.» 

از طرف دیگر نهادی مانند صدا و سیما درشت‌ترین ردیف بودجه فرهنگیان را به خود اختصاص داده و ۲۶۰۰ میلیارد تومان به علاوه ۱۵۰ میلیون یورو در لایحه بودجه امسال به صدا و سیما اختصاص یافته است. بودجه عجیبی که صدای بسیاری از کاربران را بلند کرده و احتمالا به جایی هم نخواهد رسید. اما این ٢٦٠٠ میلیارد برای چه اختصاص داده شد؟ چقدر از این مبلغ بابت حقوق و دستمزد و چقدر از آن صرف ساخت برنامه می‌شود؟ درآمد صدا و سیما از آگهی‌های تلویزیونی چقدر است؟ این‌ها سوالاتی است که نه صدا و سیما و نه هیچ کدام از نهادهای فرهنگی علاقه‌ای به پاسخگویی به آن ندارند. سوالاتی که با شروع دولت روحانی هر سال بین فعالان رسانه‌ای مطرح شده و تا امروز هم ادامه دارد. 

کد خبر: 2823

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 2 + 12 =