به گزارش آتیه‌آنلاین، شهید محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع در حالی مورد ترور قرار گرفت که شکست «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا چراغ امید به بهبود وضعیت ژئوپولتیکی در منطقه را در میان بسیاری از تحلیل‌گران روشن کرده بود.
وی پنجمین نفر از تیم هسته‌ای ایران است که مورد حمله عناصر تروریستی قرار می‌گیرد. این در حالی است که مقام‌های رژیم صهیونیستی طی سال‌های اخیر او را به عنوان یکی از اهداف عمده خود مطرح کرده بودند.
شواهد و مدارک موجود دال بر دست داشتن عوامل رژیم صهیونیستی در این عملیات تروریستی است. چه‌بسا یکی از عواملی که رژیم مذکور را به عملی کردن این برنامه سوق داد این بود که تل‌آویو درکی روشن از موضع دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا و تیمش نسبت به برنامه هسته‌ای ایران و توافق برجام دارد. از سوی دیگر، چه‌بسا بتوان این‌گونه نتیجه گرفت که این عملیات تروریستی معادل پذیرش این نکته از سوی ساختار اطلاعاتی اسرائیل (خصوصاً موساد به عنوان مادر جامعه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی) است که «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا بنا ندارد طی مدت کوتاهی که از ریاست‌جمهوری‌اش باقی مانده دست به کارزاری نظامی علیه ایران بزند. از سوی دیگر، این احتمال وجود دارد که کاهش حضور نظامی آمریکا طی هفته‌های پایانی کار دولت فعلی این کشور، به ترس و نااامیدی تل‌آویو دامن زده است.
دهن‌کجی به سبک ترامپ
یکی از سناریوهای مطرح‌شده در این زمینه مربوط به زمان‌بندی این اقدام است؛ برخی تحلیل‌گران معتقدند که ترامپ طی روزهای پایانی حضورش در کاخ‌سفید با دادن چراغ سبز برای اجرای این عملیات تروریستی بنا دارد وضعیت را برای رئیس‌جمهور آینده پیچیده‌تر کند و از سوی دیگر، رضایت دولت‌های ایران‌ستیز را در حاشیه خلیج فارس به دست آورد که مخالفت آشکار با برنامه هسته‌ای ایران دارند. البته بدیهی است که حتی در صورت مسجل شدن همکاری آمریکا در این عملیات یا حتی دادن چراغ سبز به آن، هیچ زمانی برای حسابرسی از تیم ترامپ از سوی مجلس نمایندگان ایالات متحده وجود ندارد. ناگفته نماند که یکی از دستاوردهای این امر برای ترامپ، میراثی است که برای جانشین خود بر جای می‌گذارد.
تحلیل‌گران معتقدند که یکی از نکات مهم در این عملیات تروریستی پیامی است که دولت آینده بایدن دریافت می‌کند. اسرائیل با این اقدام تروریستی خط قرمز خود را بار دیگر برای واشنگتن مشخص کرد. این در حالی است که با توجه به سابقه فراوان بایدن و تیمش در پیشبرد امور دیپلماسی، به‌نظر می‌رسد که تیم امنیتی نتانیاهو و موساد بنا دارند این مسیر را قطع کرده یا دستکم در آن سنگ‌اندازی کنند؛ چراکه در صورت اقدام تلافی‌جویانه گسترده از سوی تهران، اوضاع به آسانی می‌تواند از کنترل خارج شده و این بیشتر از همه به ضرر بایدن و تیمش است که با وعده «پیشبرد صلح‌آمیز امور»، رأی مردم را به خود جلب کرده است. از سوی دیگر، فشار لابی‌های اسرائیلی و ضدایرانی (مانند آیپک) در داخل کاخ‌سفید را نباید در همکاری احتمالی واشنگتن با این عملیات نادیده گرفت.
«مارک فیتزپاتریک»، از اعضای پیشین وزارت خارجه آمریکا، در یادداشت خود برای نیویورکر در این رابطه گفته: «درست است که در این عملیات یک مقام بلندپایه ایرانی هدف قرار گرفت، اما گیرنده پیام هزاران کیلومتر آن‌سوتر بود. اسرائیل با این اقدام تلاش ندارد از توانایی‌های هسته‌ای ایران بکاهد، چراکه آشکار است این برنامه اکنون در مرحله‌ای است که بدون کسانی چون فخری‌زاده نیز به کار خود ادامه خواهد داد. هدف اصلی ایجاد تعلیق در فرآیندهای دموکراتیک و دیپلماتیک است. این نشان‌دهنده آن بوده که تل‌آویو برای رسیدن به هدفش حاضر است تا کجا پیش برود و این پیامی آشکار به بایدن و تیمش است.»
برهم زدن برجام، هدف اصلی تل آویو و ترامپ
بایدن پیشتر گفته بود در صورتی که ایران به مفاد برجام کاملاً متعهد باشد، دولتش حاضر است تحریم‌های اعمال‌شده از سوی ترامپ طی دو سال گذشته را لغو کند. حال به نظر می‌رسد که این گزینه تا حدی خدشه‌دار شده است؛ چراکه این ترور موضع هر دو طرف را برای رایزنی تغییر می‌دهد. البته، به گفته «دیوید سِنگر»، ستون‌نویس روزنامه نیویورک‌تایمز، تمامی این‌ها وابسته به واکنش تهران طی روزها و هفته‌های آینده دارد.
چنانچه ایران دست به واکنش جدی نزند، این امکان برای بایدن و تیمش وجود دارد که به نحوی از ژانویه به بعد بکوشند از میزان خسارت‌های وارد شده بکاهند و این خود به ایران توانایی بالایی برای امتیازگیری خواهد داد. اما در صورت وقوع مقابله به مثل باید توجه کرد که احتمال واکنش از سوی ترامپ وجود دارد! از آنجایی که ترامپ دیگر جایی در کاخ‌سفید ندارد، ممکن است اقدام بعدی او صرفاً تلاشی برای سرپوش گذاشتن بر شکستش در انتخابات و سخت‌تر کردن امور برای دولت آتی دموکرات‌ها باشد.
دیپلماسی در محاق
به گفته «رابرت مالی»، رئیس گروه بین‌المللی و از اعضای تیم مذاکره‌کننده در سال ۲۰۱۵ با ایران، هدف از ترور اخیر، بهره‌وری حداکثری از روزهای باقی‌مانده تا خروج دولت ترامپ است. او معتقد است «چراغ سبز احتمالی ترامپ به این اقدام هدفی مشخص داشت و به نظر می‌رسد که این امر نیز محقق شده است: کاهش شانس دیپماسی برای دولت آینده! اما به نظر نمی‌رسد که این امر به نابودی تمام و کمال دیپلماسی بینجامد.»
او در بخشی از سخنانش که با سی.ان.ان در میان گذاشته گفته است که «ماهیت وضعیت فعلی، این امر را توجیه می‌کند که این مسئله پس از خروج ترامپ از کاخ‌سفید حل و فصل شود؛ چراکه اساساً نمی‌توان با کسی که چیز چندانی برای از دست دادن ندارد وارد درگیری یا حتی مذاکره شد.»
در این راستا «نیکولاس برنز»، معاون امنیت ملی دولت جورج بوش، از سوی دیگر معتقد است که در فضای بین‌المللی این اجماع وجود دارد که با راهکار نظامی نمی‌توان این کلاف درهم پیچیده را باز کرد. او بر اساس داده‌های موجود معتقد می‌گوید: «شکی نیست که تیم بایدن امکان اقدام نظامی را نیز مدنظر قرار داده است، اما از سوی دیگر آن‌ها متوجه شده‌اند که چنین اقدامی نمی‌تواند به تعطیلی برنامه هسته‌ای ایران در دراز مدت بینجامد. بایدن این نکته را دریافته که بهترین روش برای مقابله با تهدید احتمالی از سوی تهران، دیپلماسی است؛ چراکه این امر به‌خوبی می‌تواند هدف‌های موردنظر برای کاهش خطر را عملی کند.»
نباید از یاد ببریم که ترامپ طی چهار سال ریاست خود بارها هدایای گوناگونی را به رژیم صهیونیستی داده که آخرین نمونه آن عادی‌سازی روابط با بسیاری از کشورهای عربی است. اما بایدن نشان داده که بنا ندارد این چنین دست و دلبازی از خود نشان دهد. تل‌آویو نیز با این اقدام تروریستی تلاش کرد که به بایدن نشان دهد نه تنها همچنان خوش اشتها است، بلکه می‌تواند در آینده روزهای سختی را برای بایدن و تیمش رقم بزند.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما