به گزارش آتیه‌آنلاین، قبرس شمالی بخشی از جزیره زیبا و پر رمز و راز قبرس است. مکانی ایده‌آل برای سرمایه‌گذاران و کسانی که در پی زندگی بی‌دغدغه و راحت در یکی از سواحل مشرف به دریای مدیترانه هستند. با این همه، این جزیره رؤیایی تنش‌های بسیاری را در هفته‌های اخیر میان ترکیه و اتحادیه اروپا ایجاد کرده است.
جزیره دردسرساز
قبرس شمالی مدت‌هاست که بدل به میدان صف‌آرایی میان ترکیه و یونان و به طبع آن اتحادیه اروپا شده است. با دخالت ارتش ترکیه در واکنش به کودتای شبه‌نظامیان ناسیونالیست یونان، این جزیره از سال ۱۹۷۴ میلادی به دو بخش شمالی (ترک‌نشین) و جنوبی (یونانی‌نشین) تقسیم شده است. شورای امنیت سازمان ملل از بخش شمالی قبرس به عنوان «بخش اشغال‌شده قبرس» یاد می‌کند و ترکیه تنها کشوری است که آن ناحیه را کشوری مستقل قلمداد کرده است. بخش جنوبی این جزیره توسط «جمهوری قبرس» که یک دولت یونانی- قبرسی دارد، کنترل می‌شود و از سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا درآمده است. طی سال‌های اخیر، یونان بارها از ترکیه خواسته که به اشغال این منطقه پایان دهد. با این همه، طی هفته‌های اخیر تنش‌ها میان دو طرف بر سر این جزیره افزایش یافته است.
ماجرا از زمانی شروع شد که «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه، روز دوشنبه گذشته طی سفری غیرمنتظره و جنجالی به قبرس شمالی سفر کرد. وی با اعلام اینکه حامل خبرهای خوبی برای مردمان این منطقه است به قبرس شمالی سفر کرد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، رجب طیب اردوغان طی سخنانی در نشست ویژه مجلس جمهوری ترک قبرس شمالی اعلام کرد: «وحدت جمهوری ترک قبرس شمالی بالاتر از همه ملاحظات سیاسی است.»
اردوغان گفت: «امروز برادری ابدی میان ترکیه و جمهوری ترک قبرس شمالی را که قدرت خود از خون شهدای ما می‌گیرد، بار دیگر به تمام جهان اعلام می‌کنیم.» وی اظهار داشت: «آرمان قبرس، موضوع مهمی است. این آرمان ملت بزرگی است که سال ۱۹۷۴ قهرمانانه حماسه آفریدند. کسانی که با اعتماد به قدرت‌هایی که پشت خود را به آنها تکیه می‌دهند، تصور می‌کردند که می‌توانند ترک‌های قبرس را نابود کنند، با اراده فولادی مردم ترک قبرس روبرو شدند.» رئیس‌جمهوری ترکیه خاطرنشان کرد: «تاریخ و تجارب دردناکی که طی این روند کسب کردیم، به همه آشکارا یاد داده که بخش یونانی‌نشین تمایلی برای تشکیل یک دولت مشارکت ندارد.» وی گفت: «تنها یک راه‌حل عادلانه و پایدار در قبرس می‌تواند رویکردی مبتنی بر واقعیت‌های جزیره باشد.»
در راستای سفر اردوغان، روز چهارشنبه مقامات قبرس ترک‌نشین از بازگشایی بخشی از یک شهر متروکه برای اسکان مجدد بالقوه خبر دادند. بحث بر سر مجموعه «واروشا» است، مجموعه‌ای مخوف از هتل‌ها و منازل مسکونی متروکه در یک منطقه نظامی که هیچ کس اجازه ورود به آن را نداشته است و از زمان جنگ سال ۱۹۷۴ که این جزیره را به دو بخش تقسیم کرد، خالی از سکنه و به «شهر ارواح» معروف شده است.
این در حالی است که مدیر ارتباطات دفتر ریاست جمهوری ترکیه در واکنش به تنش‌ها با آتن بر سر این جزیره تاکید کرد که یونان باید از ادعاهای زیاده‌خواهانه خود دست بردارد و راه‌هایی برای سود بردن از منابع منطقه‌ای به همراه ترکیه پیدا کند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، «فخرالدین آلتون»، مدیر ارتباطات دفتر ریاست جمهوری ترکیه به روزنامه دولتی «کاتیمرینی» در یونان گفت: «ترکیه خواستار روابط خوب با همه همسایگان از جمله یونان است و توقع همین رفتار را از آنها دارد.» وی افزود: «آنکارا مسئول تنش‌ها میان ترکیه و یونان نیست. تعدادی از سیاستمداران یونان و قبرس یونانی‌نشین درخواست‌های زیاده‌خواهانه‌ای را مطرح می‌کنند که حقوق ترکیه و قبرس ترکیه‌نشین را نادیده می‌گیرند و همسو با قوانین بین‌المللی نیستند.»
انتقادهای بین‌المللی
همان‌طور که انتظارش می‌رفت، سفر اخیر اردوغان به قبرس شمالی واکنش‌های منفی بسیاری را به دنبال داشت. آمریکا اولین کشوری بود که به این ماجرا واکنش نشان داد. «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا روز سه‌شنبه گذشته اظهارات رجب طیب اردوغان درباره بازگشایی تفریحگاه ساحلی قدیمی واروشا در قبرس شمالی را محکوم کرد. در بیانیه وزیر خارجه آمریکا آمده است که این کشور اقدامات قبرسی‌های ترک با حمایت ترکیه در واروشا را تحریک‌آمیز، غیرقابل قبول و ناسازگار با تعهدات پیشین آنان در مذاکرات صلح می‌داند. در این بیانیه آمده است: «روشن است که این اقدام با قطعنامه‌های ۵۵۰ و ۷۸۹ شورای امنیت در تضاد است. این قطعنامه‌ها به صراحت خواهان اداره واروشا توسط سازمان ملل هستند.» بلینکن همچنین «ترک‌های قبرس و ترکیه را به صرف نظر کردن از این تصمیم خود و همه اقدامات اتخاذ شده از اکتبر سال ۲۰۲۰» ترغیب کرد.
اتحادیه اروپا، فرانسه و بریتانیا نیز به این اظهارات اردوغان واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند. «جوزپ بوررل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: «اتحادیه اروپا یک بار دیگر بر لزوم پرهیز از اقدامات یک‌جانبه و ناقص قوانین بین‌المللی و اقدامات تحریک‌آمیز مداوم و تنش‌زا در جزیره قبرس که خطری برای بازگشت به میز مذاکرات برای حل و فصل فراگیر پرونده این جزیره به شمار می‌رود، تاکید می‌کند.»
«نیکوس آناستازیادس»، رئیس‌جمهوری قبرس یونانی‌نشین این اقدام را «غیرقانونی و غیرقابل قبول» توصیف کرد. وی گفت: «می‌خواهم پیامی بسیار جدی به اردوغان و نمایندگان محلی‌اش بدهم دال بر اینکه این اقدامات و خواسته‌های غیرقابل قبول ترکیه به هیچ عنوان پذیرفته نخواهند شد.» وزیر خارجه یونان هم با تندترین لحن این اقدام را محکوم کرد. از سوی دیگر، بریتانیا، یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که فورا درباره این موضوع با دیگر اعضای شورای امنیت مذاکره خواهد کرد و این اقدام شدیداً نگران‌کننده است. یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه انگلیس گفت: «لندن از تمامی طرفین می‌خواهد تا هیچ اقدامی که روند سازش قبرس را متزلزل می‌کند یا تنش‌ها در این جزیره را افزایش می‌دهد، انجام ندهند.»
فشارهای البته رو به افزایش است. روز پنج‌شنبه گزارش شد که شورای امنیت بنا دارد در این زمینه بیانیه‌ای منتشر کند. بنا به گزارش رویترز، پیش‌نویس بیانیه شورای امنیت سازمان ملل از ترکیه و قبرس ترک‌نشین می‌خواهد تا از تصمیم برای بازگشایی این منطقه عقب‌نشینی کرده و از اقدامات یک‌جانبه که موجب رشد تنش در این جزیره تقسیم‌شده مدیترانه می‌شود، خودداری کنند.
به نظر می‌رسد که اقدام اخیر ترکیه بار دیگر آتش زیر خاکستر قبرس شمالی را شعله‌ور کرده و طی روزها و هفته‌های آینده باید انتظار تحولات بیشتری را در این زمینه داشت.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما