به گزارش آتیه‌آنلاین، نویسنده گزارش پولتیکو معتقداست "سال‌ها پیش از آن‌که باراک اوباما به ریاست‌جمهوری برسد، در قالب سناتور با کشورهای خاورمیانه در ارتباط بود و برخی هم می‌گفتند بایدن «سناتور مورد علاقه (محبوب) تهران» است. پولیتیکو در مروری که از اسناد، سخنرانی‌ها و حرف‌های بایدن طی سال‌های گذشته داشته، به این نتیجه رسیده که او هر بار بحث ایران به میان آمده، از مسیری محتاطانه اما پرخطر برای دستیابی به نتایج دراز مدت عبور کرده است.
در این گزارش آمده که بایدن با مشکلی سخت مواجه است چرا که اگر توافق هسته‌ای بکلی از دست برود، احتمال تنش هسته‌ای در خاورمیانه مجددا بالا خواهد گرفت، و اگر توافقی حاصل شود رابطه آمریکا با دوست قدیمی‌اش، اسراییل مختل خواهد شد و جمهوری‌خواهان هم چماقی پیدا می‌کنند که با آن بایدن را خواهند زد.
در ادامه این گزارش از قول چاگ هیگل، وزیر دفاع سابق آمریکا (که در سال ۲۰۰۳ مقدمات دیدار بایدن و ظریف را فراهم آورد)، آمده "بایدن همیشه نگاهی بلندپروازانه به ایران داشته. او معتقد است نمی‌توان برای همیشه ایران را دشمن دانست. هر چند براساس اسناد در ۱۹۷۳ که جو بایدن جوان به سنا رسید، شاه ایران که از سوی آمریکا حمایت می‌شد یکی از خریداران اصلی سلاح از آمریکا هم به‌شمار می‌رفت و این مساله برخی از قانون‌گذاران آمریکایی و البته بایدن را نگران می‌کرد.
این گزارش سپس به تاریخچه روابط ایران و آمریکا پرداخته و می‌گوید بایدن یک دهه بعد حسن نیتش در زمینه سیاست‌های خارجی را به نمایش گذاشت. مثلا نگران قاچاق مواد مخدر در خاورمیانه و جنوب آسیا بود، چرا که می‌توانست منجر به ایجاد اعتیاد و جنایت در غرب شود. او همچنین درباره ایجاد رقابت تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه ابراز نگرانی کرد. ایران دیگر برای آن‌ها یک دوست نبود و این مساله از نگاه بایدن نگران‌کننده بود. او حتی از فروش سلاح به عربستان سعودی هم ابزار نگرانی کرد چرا که معتقد بود این کشور همیشه دوست آمریکا نخواهد ماند. انتخاب خاتمی، روابط ایران و آمریکا را گرم کرد و بیل کلینتون برخی تحریم‌ها علیه ایران را برداشت اما جورج بوش، تصمیم گرفت ایران در فهرست سیاه قرار دهد.
این گزارش در ادامه به دیدار ظریف و بایدن پرداخته و می‌گوید، دو ماه پس از آن‌که بوش، ایران را محور شرارت خواند، بایدن در شورای ملی ایرانیان آمریکا گفت آمریکا باید اقداماتی در رابطه با ایران داشته باشد بدون اینکه منتظر جبران باشد. او می‌خواست روابط آمریکا با مردم ایران بهبود پیدا کند تا تنش‌های داخلی کمتر شوند. در واقع با جریان اصلاحات در ایران موافق بود. اوایل سال ۲۰۰۳ بود که هیگل مقدماتی برای دیدار ظریف و بایدن فراهم آورد. دیداری که به گفته هیگل، بایدن در آن با متانت درباره همه‌چیز ازجمله برنامه هسته‌ای ایران صحبت کرد و از غذاهای لذیذ ایرانی هم لذت برد. آن‌ها درباره همه‌چیز حرف زدند اما حرف‌های‌شان کاملا کلی بود. هیچ‌یک از این دو نفر یعنی بایدن و ظریف، در آن زمان در موقعیتی قرار نداشتند که بتواند تعهدی بدهند. فقط پیوندی شخصی میان این دو نفر برقرار شد، دو نفری که انتظار می‌رفت در آینده نقش‌های مهمی در سیاست ایرانی بازی کنند.
به نوشته پولتیکو در سال‌های بعد، تندروها تلاش‌های اصلاح‌طلبان را خنثی کردند. محمود احمدی‌نژاد که آن زمان به عنوان رئیس‌جمهوری ایران انتخاب شده بود، هولوکاست را دروغ خواند. بایدن در ژوئن ۲۰۰۵ به ان‌بی‌سی گفت که ترجیح می‌دهد آمریکا مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود. او به دولت بوش هم پیشنهاد کرد صرفا مانع محقق شدن برنامه‌های هسته‌ای ایران شود. در انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۰۸ در آمریکا، بایدن به عنوان معاون باراک اوباما مطرح شد. او می‌گفت آمریکا باید حضوری دیپلماتیک در ایران داشته باشد. او معتقد بود با این ترفند، بهتر می‌توان وارد بازی با ایران شد. محافظه‌کاران رویکرد بایدن به ایران را مسخره می‌کردند. مایکل روبین، مفسر مسائل خاورمیانه هم در ستونی در آگوست ۲۰۰۸ نوشت: بایدن، سناتور مورد علاقه تهران است و کسی است که راه تحقق اهداف هسته‌ای تهران را هموار می‌کند.
این گزارش به سال ۲۰۱۳ و انتخاب شدن حسن روحانی به عنوان فردی میانه رو اشاره می‌کند و در ادامه می‌نویسد در این سال‌ها اوباما منتظر فرصت بود. با حضور احمدی‌نژاد، خبری از مذاکره نمی‌شد. بالاخره در سال ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای حاصل شد. مسئله فراتر از ایران و آمریکا و مربوط به چندین کشور دیگر هم می‌شد. برنامه‌های هسته‌ای ایران محدود می‌شد تا در ازای آن تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور برداشته شود. بسیاری از اسراییلی‌ها با این توافق هسته‌ای مخالف بودند. از جمله نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، که نفرتش را از اوباما هم پنهان نمی‌کرد. این منتقدان، برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی علیه اسراییل می‌دانستند و توافق را هم در درازمدت به نفع ایران می‌شناختند. بایدن هم تلاش بسیاری در این زمینه کرد و اوباما که می‌دید او در این زمینه موفق است، اجازه می‌داد برنامه‌هایش را پیش ببرد. بایدن حتی با جامعه یهودیان هم در فلوریدا گفت‌وگو کرد. او گفت من به شدت معتقدم این توافق، ما (آمریکا) و اسراییل را ایمن‌تر خواهد کرد، نه ضعیف‌تر! اما بعد از رفتن اوباما، دونالد ترامپ در ماه می ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای (برجام) بیرون آمد و تحریم‌ها از جانب آمریکا دوباره اعمال شد.
در نهایت گزارش پولتیکو اینطور جمع‌بندی می‌شود که بایدن به قدرت بازگشته و می‌گوید قصد دارد تحریم‌ها را بردارد و به توافق بازگردد مشروط به اینکه ایران هم همکاری کند. او از ایران درخواست کرده برای توافقات طولانی‌مدت‌تری پای میز مذاکره بنشیند، اما ایران هنوز در این زمینه کاری نکرده است. در طرف مقابل بایدن هم با چالش‌های بسیاری در آمریکا روبه رو است. از اقتصاد آسیب‌دیده آمریکا در شرایط همه‌گیری کرونا گرفته تا چالش‌های سیاسی دیگر، پس فعلا ایران در اولویت نیست، اما هرچه مذاکرات طولانی‌تر شود، مخالفان بهتر می‌توانند عمل کنند و منتقدان بیش‌تر فشار می‌آورند. به زودی انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران برگزار می‌شود. پس بایدن باید هر چه سریع‌تر نظرش را درباره برجام مشخص کند.
نظر شما