به گزارش آتیه‌آنلاین، دولت جدید آمریکا به رهبری «جو بایدن» در سطح سیاست‌های کلان رویکردی کمابیش مشابه دولت پیشین خود در پیش گرفته است. از مقابله با آنچه «تهدید چین» خوانده می‌شود تا افزایش در منازعات بین‌المللی. با این همه، در سطح خُردِ سیاست، دولت بایدن نشان داده که برخی اقدام‌های پیشین «دونالد ترامپ»، رئیس قبلی کاخ سفید را تغییر خواهد داد که از جمله آن‌ها می‌توان به بازگشت ایالات متحده به توافق اقلیمی پاریس و همچنین لغو شماری از تصمیم‌های بحث‌برانگیز دولت پیشین اشاره کرد.
لغو تحریم
وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایالات متحده به تحریم‌ها و محدودیت‌های روادید که برای کارکنان دیوان کیفری بین‌المللی اعمال کرده بود، پایان داد. به گزارش اسپوتنیک، «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا در این رابطه اظهار کرد: «جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا دستورالعمل ۱۳۹۲۸ مبنی بر مسدودیت اموال اشخاص معین مرتبط با دیوان کیفری بین‌المللی را لغو کرد. در نتیجه، تحریم‌های اعمال شده توسط دولت قبلی علیه فاتو بنسودا، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی و فاکیسو موچوچوکو، رئیس بخش قضایی این دیوان برداشته شده‌اند.» بلینکن افزود که دولت بایدن همچنین به سیاستی از سال ۲۰۱۹ میلادی که برای اعضای معینی از دیوان کیفری بین‌المللی محدودیت‌های روادید وضع کرده بود، پایان داد.
در واکنش، دیوان کیفری بین‌المللی با انتشار بیانیه‌ای در توئیتر اعلام کرد که این دادگاه از تصمیم دولت آمریکا برای لغو دستور اجرایی شماره ۱۳۹۲۸ و پایان دادن به تحریم‌ها و محدودیت‌های تحمیل‌شده بر صدور ویزا برای کارکنان این نهاد استقبال می‌کند. دیگر کشورها نیز این تصمیم آمریکا را ستودند. وزیر خارجه آلمان، آمریکا را بابت لغو تحریم‌ها بر مقامات دیوان کیفری بین‌المللی که سال گذشته تحقیقاتی را در مورد جنایات جنگی مشکوک توسط سربازان آمریکا در افغانستان آغاز کرده بود مورد تحسین قرار داد. «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان در واکنش به این خبر گفت که این اقدام، «گام مهمی برای اطمینان از تحقیقات مستقل در مورد جرایم جنگی سهمگین و محاکمه مرتکبان آن است.» به گزارش دویچه وله، این دیپلمات اظهار کرد: «آلمان همچنین از اصلاحات دیوان کیفری بین‌المللی برای افزایش کارایی این دادگاه، حمایت می‌کند.» وی افزود: «در این حوزه، با شرکای آمریکایی خود که در تعدادی از پرونده‌های مهم حامی دیوان کیفری بین‌المللی بوده‌اند تعامل مداوم داریم.»
این در حالی است که فارین پالسی پیشتر با ارجاع به دو منبع مطلع گزارش داده بود که دولت جو بایدن برنامه دارد تحریم‌های اعمال شده بر مقامات دیوان کیفری بین‌المللی توسط دولت دونالد ترامپ را لغو کند. بنا به گزارش اسپوتنیک، بر اساس اعلام فارین پالسی، این تصمیم ممکن است در راستای مخالفت تیم دموکرات حاضر در کاخ سفید با تحریم‌های ترامپ بر این نهاد بین‌المللی قضایی صورت گرفته باشد که در آن زمان با مخالفت بسیاری از گروه‌های سیاسی در داخل و خارج از ایالات متحده صورت گرفت. در ماه ژانویه، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود دولت بایدن تحریم‌هایی که دولت ترامپ بر مقامات دیوان کیفری بین‌المللی اعمال کرده بود، مورد بازنگری قرار خواهد داد.
اهمیت دیوان
ژوئن ۲۰۲۰ بود که رسانه‌ها از خبری جنجالی در سیاست آمریکا خبر دادند. خبری که حتی با استانداردهای دولت ترامپ نیز مایه تعجب بسیاری از تحلیل‌گران شد. در آن تاریخ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا فرمانی اجرایی را صادر کرد که بر اساس آن ایالات متحده می‌تواند علیه اعضای دیوان کیفری بین‌المللی که درباره نقش احتمالی سربازان آمریکایی در ارتکاب جنایات جنگی در افغانستان تحقیق می‌کنند تحریم‌هایی اعمال کند. توئیتر کاخ سفید اقدام دیوان کیفری بین‌المللی را «به دستور روسیه» ذکر و مطلبی را بازنشر کرده که همین موضوع را برجسته کرده است. پس از امضای این فرمان اجرایی، چهار تن از اعضای ارشد کابینه دونالد ترامپ از این تصمیم قدردانی کردند. «مایک پومپئو»، وزیر خارجه پیشین، «مارک اسپر»، وزیر دفاع پیشین، «ویلیام بار»، دادستان کل وقت و «رابرت اوبراین»، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آن روزهای آمریکا، در این نشست خبری حضور داشتند.
مایک پومپئو با تأکید بر اینکه دیوان کیفری بین‌المللی نمی‌تواند شهروندان آمریکا را هدف بازداشت، محاکمه و حبس قرار دهد گفت ایالات متحده جزو طرف‌های «اساسنامه رم» که سند موسس این دیوان بوده، نیست. مارک اسپر نیز گفت تلاش دیوان کیفری برای تحقیق و محاکمه شهروندان آمریکا ناقض اصول بنیادین حقوق بین‌الملل و دادرسی بین‌المللی است. وی افزود: «همان طور که در فرمان اجرایی رئیس‌جمهور آمده، ایالات متحده جزو طرف‌های اساسنامه رم نیست و ما هیچ وقت احکام این دیوان را نپذیرفته‌ایم.» وبسایت «دیلی کالر» در مطلبی که کاخ سفید آنرا بازنشر کرد گفته که روسیه در تصمیم اخیر دیوان کیفری بین‌المللی نقش داشته است.
فرمان اجرایی دونالد ترامپ در آن زمان به وزارتخانه‌های خارجه و خزانه‌داری آمریکا اختیار می‌داد که دارایی‌های کارمندان دیوان کیفری بین‌المللی که در این تحقیقات دخیل هستند را در آمریکا مسدود کند. در عین حال به وزارت خارجه اختیار می‌داد که ورود این افراد به آمریکا را ممنوع کند. دونالد ترامپ بارها به دیوان کیفری بین‌المللی که رسالت آن تحقیق در مورد جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت و مجازات عاملان این جنایات است حمله کرده بود. این دیوان فقط در مواردی دخالت می‌کند که کشور عضو نتواند یا نخواهد این جنایات را بررسی و مجازات کند.
افغانستان از جمله کشورهای عضو این دیوان است ولی دولت آن کشور همواره تاکید کرده که تمامی موارد جنایات جنگی باید در افغانستان پیگیری شوند. دولت آمریکا هیچ‌گاه عضو این دیوان که سال ۲۰۰۲ تاسیس شد، نبوده است. گفتنی است که دولت دونالد ترامپ سال ۲۰۱۹ نیز مجازات‌هایی از جمله ممنوعیت سفر در مورد کارمندان این دیوان اعمال کرده بود.
افغانستان تنها موضوعی نیست که دیوان بین‌المللی کیفری در زمینه آن تحقیق می‌کند. جنایت‌های رژیم اشغالگر قدس در کرانه باختری نیز از دیگر مواردی است که توجه دادستان‌های این نهاد جهانی را به خود جلب کرده است. این امر البته چندان به مذاق صهیونیست‌ها خوش نیامده است. طی هفته‌های گذشته، رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی به شدت از تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه جهت آغاز تحقیقات کیفری علیه ارتش رژیم صهیونیستی به دلیل ارتکاب جنایت‌های جنگی در کرانه باختری و نوار غزه انتقاد کرد. روسیاالیوم در این بین گزارش داد که «آویو کوخاوی»، رئیس ستاد ارتش اسرائیل گفته است که تصمیم دادستان کل دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه جهت آغاز تحقیقات علیه اسرائیل و ارتش آن، خط قرمزی است که زیر پا گذاشته شده است. وی تاکید کرد که هراسی نسبت به دیوان کیفری بین‌المللی وجود ندارد. گفتنی است که پیشتر دیوان کیفری بین‌المللی در آستانه تحقیقات درباره جنایات جنگی در سرزمین‌های فلسطینی به رژیم صهیونیستی یک ماه فرصت داده بود تا درخواست احتمالی برای به تعویق افتادن تحقیقات این پرونده را ارائه کند.
با نگاهی به این رخدادها به نظر می‌رسد که تصمیم اخیر بایدن مبنی بر لغو تحریم‌ها علیه دیوان کیفری بین‌المللی اقدامی مثبت در سیاست‌های اخیر کاخ سفید باشد، اما باید دید که آیا واشنگتن حاضر خواهد بود در زمینه تحقیقات این دیوان در مورد وضعیت جنایت‌های رژیم صهیونیستی نیز رویکردی بی‌طرفانه داشته باشد یا خیر؟!
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما