سالمندان، صندوقها و آینده رفاه اجتماعی ایران
ایران در مسیر سالمندی جمعیت با سرعتی بیسابقه حرکت میکند. امروز حدود ۱۴ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل میدهند. پیشبینیها نیز نشان میدهد این سهم تا سال ۱۴۳۰ به ۳۱ درصد خواهد رسید. چنین تغییری نهتنها ساختار جمعیتی کشور را متحول میکند، بلکه صندوقهای بازنشستگی را با بحرانی پیچیده روبهرو کرده است.
کاهش نسبت جوانان فعال و بیمهپرداز به معنای کاهش منابع مالی صندوقها و افزایش فشار بر تعهدات آنهاست؛ درحالیکه تعداد مستمریبگیران و هزینههای درمانی روزبهروز در حال افزایش است. افزایش امید به زندگی موجب میشود سالمندان برای سالهای طولانیتری مستمری دریافت کنند و نیازهای بهداشتی و درمانی آنان نیز بر مصارف صندوقها میافزاید؛ وضعیتی که در غفلت از آن، ثبات مالی صندوقها را به شدت تهدید خواهد کرد.
با وجود این چالش، بحران سالمندی تنها محدود به فشار مالی نیست و میتوان آن را به فرصتی برای تقویت جامعه و ارتقای کیفیت زندگی سالمندان تبدیل کرد. صندوقهای بازنشستگی با برنامهریزی هوشمند قادرند شرایطی فراهم کنند که سالمندان فعال و مستقل باقی بمانند و جامعهای شاداب شکل گیرد. توجه به ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی زندگی سالمندان، همراه با مداخلات آموزشی مانند برنامههای خودمراقبتی، کیفیت زندگی آنان را افزایش میدهد و از بروز مشکلات جسمی و روانی پیشگیری میکند. همچنین حمایت حقوقی از سالمندان، ایجاد نهادهای حمایتی و تدوین قوانین مدون، کرامت انسانی آنان را تضمین کرده و مانع نابرابری و ستم به این گروه میشود.
صندوقهای بازنشستگی برای عبور موفق از این دوره حساس، نیازمند اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه و چندسطحی هستند. سرمایهگذاری بر سلامت بیمهشدگان میانسال و اجرای برنامههای پیشگیری از بیماریها میتواند بار مالی هزینههای درمانی در سالمندی را کاهش دهد. تنوعبخشی به پرتفوی سرمایهگذاری، ارائه خدمات بیمهای و مالی برای سالمندانی که مایل به فعالیت اقتصادی هستند، استقلال مالی آنان را تقویت میکند و فشار بر منابع صندوقها را کاهش میدهد. توسعه پوششهای مراقبت در منزل، کیفیت زندگی سالمندان را ارتقا میدهد و هزینههای بالای نگهداری در آسایشگاهها را کاهش میدهد؛ موضوعی که اثر مستقیم بر کاهش مصارف صندوقها دارد و باعث پایداری مالی آنها میشود.
بحران سالمندی اکنون در کشور رخ داده و مدیریت آن تنها با افزایش عددی سن بازنشستگی ممکن نیست. اصلاحات ساختاری و پارامتریک فوری، همراه با سرمایهگذاری هوشمند بر نشاط، سلامت و استقلال اقتصادی سالمندان میتواند رفاه اجتماعی را تقویت کند و بار مالی صندوقها را کاهش دهد. دستیابی به جامعهای با سالمندان فعال، مستقل و شاداب نهتنها وظیفهای اخلاقی، بلکه سرمایهگذاری بلندمدت برای کاهش فشار مالی و تضمین ثبات صندوقهاست.
