نجات زندگی بیماران خونی و عصبی با سلولهای بنیادی بند ناف
بانک خون بند ناف رویان با ذخیرهسازی بیش از ۲۵۰ هزار نمونه و توسعه بانک عمومی، توانسته امکان پیوند سلولی برای بیماران خونی و عصبی را فراهم کند و تجربه موفقی در درمان بیماریهای پیچیده به دست آورد.
به گزارش آتیه آنلاین، خون بند ناف که روزی زباله بیولوژیک محسوب میشد، امروز به یکی از ارزشمندترین منابع درمان بیماریهای خونی و عصبی تبدیل شده است.
به گزارش روزنامه ایران، خون بند ناف، که در گذشته به عنوان زباله بیولوژیک دور ریخته میشد، امروزه به یکی از مهمترین منابع سلولهای بنیادی خونساز و غیرخونساز تبدیل شده است. این سلولها توانایی درمان بیماریهای خونی، نقص ایمنی و حتی برخی اختلالات عصبی مانند فلج مغزی و اوتیسم را دارند. به همین دلیل ۱۷ نوامبر به عنوان روز جهانی خون بند ناف نامگذاری شده است. ایران در منطقه غرب آسیا و جهان، در ذخیرهسازی و استفاده از این سلولها جزو پیشروها محسوب میشود.
دکتر مرتضی ضرابی، مدیرعامل بانک رویان، توضیح میدهد که سلول بنیادی، سلولی مادر است که میتواند به سلولهای تخصصی تبدیل شود. این سلولها شامل خونساز و غیرخونساز هستند. سلولهای خونساز در درمان بیماریهای خونی کاربرد دارند و سلولهای غیرخونساز در درمان اختلالات عصبی و مشکلات دیگر استفاده میشوند. علاوه بر خون بند ناف، ضمائم زایمانی شامل سرم خون بند ناف، بافت بند ناف، پردههای جنینی و پلاسمای غنی از پلاکت نیز ارزش درمانی بالایی دارند.
هر نمونه خون بند ناف حاوی ۶۰۰ میلیون تا بیش از ۲ میلیارد سلول است و حجم آن بسته به طول بند ناف، اندازه جفت و نوع زایمان متفاوت است. خون بند ناف معمولاً در یک یا دو کیسه فریز میشود و هر کیسه برای یک یا دو نوبت پیوند قابل استفاده است. سلولهای غیرخونساز امکان تکثیر دارند و از یک نمونه میتوان برای درمان چندین کودک مبتلا به فلج مغزی استفاده کرد، اما سلولهای خونساز فقط برای یک نوبت پیوند قابل استفاده هستند.
تطابق ژنتیکی یا «HLA» شرط اصلی استفاده از سلولهای بنیادی خونساز است. در مرحله اول، نزدیکان فرد بیمار بررسی میشوند و اگر تطابق وجود نداشت، از بانکهای عمومی و خصوصی نمونههای اهدا شده استفاده میشود. حدود ۳۵ درصد از اهداکنندگان بانک خصوصی رضایت دادهاند که در صورت تطابق ژنتیکی، نمونه آنها برای افراد دیگر نیز قابل استفاده باشد.
هزینه نگهداری سالانه خون بند ناف در بانک خصوصی حدود ۷۵۰ هزار تومان است. ضرابی تأکید میکند که تقریباً ۷۰ درصد بیماران نیازمند سلول بنیادی قادر به پیدا کردن دهنده مناسب نیستند و لیست انتظار میروند. دریافت نمونه از بانک جهانی بسته به کمیابی ژنتیکی آن بین ۳۰ تا ۶۰ هزار یورو هزینه دارد. اهداکنندگان بانک عمومی کارت اهدا دریافت میکنند و در صورت نیاز، امکان استفاده از نمونه خود یا نمونههای اهداشده بانک عمومی برای آنها فراهم است.
این بانک دارای دو بخش خصوصی و عمومی است. در بانک خصوصی، نمونهها برای خانوادههای اهداکننده ذخیره میشود و در بانک عمومی خون بند ناف اهدا میشود. تاکنون ۵ هزار نمونه در بانک عمومی ذخیره شده و سالانه نزدیک به ۲۵ هزار نمونه به بانک خصوصی ارائه میشود. بانک رویان با ۴۶ دفتر نمایندگی در سراسر کشور، جمعآوری خون بند ناف را مطابق استانداردهای بینالمللی انجام میدهد. این بانک جزو سه مرکز برتر ذخیرهسازی خون بند ناف در منطقه و رتبه دوم جهان از نظر تعداد نمونهها است.
نمونههای ذخیرهسازی شده توانستهاند زندگی ۴۰ بیمار خونی (تالاسمی، سرطان خون، نقص ایمنی و کمخونی) و ۶۰ بیمار عصبی (فلج مغزی و اوتیسم) را نجات دهند. موفقیت پیوند در بیماران خونی حدود ۸۰ درصد بوده و در بیماران عصبی نیز پیشرفتهایی حاصل شده است. بانک خون محیطی و مغز استخوان نیز خدمات خود را برای بیماران مبتلا به سرطان خون ارائه میدهد و تاکنون حدود ۹۰۰ بیمار از این خدمات بهرهمند شدهاند.
طرحهای تحقیقاتی بزرگ نیز در زمینه درمان کودکان فلج مغزی انجام شده و امکان ارائه خدمات درمانی برای بیماریهای آرتروز با استفاده از سلولهای بنیادی بند ناف فراهم شده است. اولین سلول مشتق از بافت بند ناف در فهرست دارویی کشور ثبت شده و درمانهای نوین در دسترس بیماران قرار دارد.
