شربت تریاک نایاب شد؛ بیماران اعتیاد در آستانه بازگشت به مصرف مواد
در پی کمبود شربت تریاک در مراکز درمان اعتیاد کشور، سعید صفاتیان، درمانگر و پژوهشگر حوزه اعتیاد، نسبت به تبعات جدی این مسئله هشدار داده و آن را نتیجه ضعف ساختاری و نبود سیاستگذاری بهموقع در نهادهای مسئول دانسته است. به گفته او، در شرایط فعلی در بسیاری از استانها از هر ۱۰۰ بیمار، تنها حدود ۲۰ نفر امکان دریافت شربت تریاک را دارند و همین موضوع باعث خروج گسترده بیماران از چرخه درمان میشود.
به گزارش آتیهآنلاین، شربت تریاک از اوایل دهه ۱۳۸۰ و پس از انجام پژوهشهایی توسط مرکز ملی مطالعات اعتیاد وابسته به دانشگاه تهران، وارد چرخه درمان شد. نتایج این تحقیقات نشان داد که این دارو، بهویژه برای مصرفکنندگان تریاک و سالمندان، اثربخشی مناسبی دارد. پس از آن، وزارت بهداشت با همکاری کارخانههای دارویی تولید شربت تریاک را آغاز کرد و این دارو بهتدریج در مراکز درمان نگهدارنده (MMT) مورد استفاده قرار گرفت. شربت تریاک به دلیل عوارض کمتر نسبت به متادون، دوز پایینتر ماده مخدر و شباهت حسی به تریاک، برای بسیاری از بیماران گزینه قابلقبولتری بود.
با این حال، از سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ و همزمان با تغییرات سیاسی در افغانستان و کاهش شدید کشت و قاچاق تریاک، کشفیات این ماده در ایران کاهش یافت و به دنبال آن تولید شربت تریاک نیز با مشکل مواجه شد. صفاتیان تأکید میکند که بارها نسبت به این خطر هشدار داده شده بود، اما ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان غذا و دارو برنامهریزی مؤثری برای تأمین پایدار این دارو انجام ندادند.
پیامد این کمبود، به گفته او، بسیار نگرانکننده است. بسیاری از بیماران که حاضر به جایگزینی شربت تریاک با متادون نیستند، درمان را رها کرده و دوباره به مصرف تریاک یا حتی مواد پرخطرتر مانند هروئین و شیشه روی میآورند. این بازگشت نهتنها سلامت فرد و خانواده را تهدید میکند، بلکه باعث تحمیل هزینههای سنگین اقتصادی و اجتماعی و تقویت دوباره شبکههای قاچاق میشود.
صفاتیان همچنین نسبت به توصیه برخی درمانگران به استفاده از شربت تریاک دستساز هشدار میدهد و آن را اقدامی غیرقانونی و بسیار خطرناک میداند؛ چراکه تریاک موجود در بازار دارای ناخالصیهای جدی است و در گذشته حتی به مسمومیت با سرب و مرگ مصرفکنندگان منجر شده است.
به باور این پژوهشگر، تنها راهحل کوتاهمدت، اقدام فوری دولت از مسیر قانونی و با هماهنگی هیئت بینالمللی کنترل مواد مخدر (INCB) برای واردات محدود تریاک از کشورهای تولیدکننده است؛ هرچند این مسیر زمانبر و پیچیده خواهد بود. در بلندمدت نیز او کشت محدود و کنترلشده تریاک در داخل کشور را، پس از اصلاح قوانین و ایجاد ساختار نظارتی قوی، راهکاری منطقی و کمهزینهتر میداند؛ راهکاری که سالهاست با وجود نیاز، با مقاومت و تعلل مسئولان مواجه شده است.
