به گزارش خبرنگار آتیه‌آنلاین، موضوع مناسب‌سازی از سال‌های دهه ۷۰ در کشور مطرح شد و در حوزه توانبخشی و با همسطح کردن خیابان‌ها و ایجاد رمپ در ورودی ادارات و بانک ها و ... آغاز شد و همچنین موضوع مناسب‌سازی در منازل برای افراد معلول و ناتوان مثلا در مورد سرویس بهداشتی و حمام و ورودی‌ها و ... مورد توجه قرار گرفت. سال ۱۳۸۳ قانون جامع حمایت از معلولان به تصویب رسید و ماده ۲ آن بر موضوع مناسب سازی تمرکز دارد.
در تبصره ۳ ماده مذکور نیز برای متخلفان مجازات نیز تعیین شده است. متخلفان از رعایت این ماده حسب مورد به مجازات تعزیری، جزای نقدی درجه ۵ تا ۸ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب اول اردیبهشت ۱۳۹۲ محکوم خواهند شد، همچنین انفصال موقت یا دائم از خدمات عمومی، تنزل مقام و یا محرومیت از انتصاب به پست‌های حساس و مدیریتی و یا اخراج از نهاد یا سازمان متبوع برای متخلفان از این قانون پیش بینی شده است و افراد متخلف به این مجازات‌ها محکوم می‌شوند.
تجارب دنیا نیز حاکی از این است که همگام با تصویب ضوابط و مقررات مجازات‌هایی نیز تعیین می‌شود که اگر چنانچه سازمان یا دستگاهی به وظیفه خود منطبق بر قانون عمل نکرد و یا کوتاهی یا بی‌توجهی کرد، عواقبی متوجه آن دستگاه خواهد بود؛ مثلا رویه قانونی که در ایتالیا وجود دارد این است اگر پارکی برای معلولان مناسب‌سازی نشده باشد، شهردار آن منطقه را ۵ هزار یورو جریمه می‌کنند.
نقص در اجرا یا نبود نظارت کافی در اجرای مناسب‌سازی
کامران عاروان مدیرعامل جامعه معلولان در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با اشاره به اینکه مشکل کنونی نبود استانداردها نیست، گفت: در حال حاضر محدودیت متون ضوابط و مقررات در شهرداری، سازمان استاندارد، وزارت مسکن و شهرسازی وجود ندارد، تنها اجرای ناقص و نادرست و یا بعضا عدم اجرا و یا نظارت کافی چالش برانگیز شده است.
عاروان با اشاره به اینکه «مناسب سازی» مقدمه ورود به جامعه است بر تاثیر چشمگیر آن بر دیگر جوانب زندگی معلولان تاکید کرد و افزود: زمانی که مناسب سازی فراهم باشد اشتغال، تحصیل و... بستر مناسب برای تحقق امور دیگر معلولان هموار می شود.
وی بر نقش صدا و سیما در تولید برنامه‌های ترویجی خاص معلولان اشاره کرد و گفت: در صورتی معلول می تواند فعالیت اجتماعی داشته باشد که مناسب سازی اتفاق افتاده باشد. برکسی پوشیده نیست که صداوسیما در فرهنگ سازی حضور معلولان درجامعه نقش چشمگیری دارد. یعنی برنامه سازی به گونه ای باید باشد که لازمه این حضور بسترسازی مناسب فضای شهری اتفاق بیفتد.
عاروان بر پیاده سازی ضوابط و استانداردها پیش از بهره‌برداری از ساختمان‌ها تاکید کرد و گفت: با مدنظر داشتن این مهم، صرفه جویی و مدیریت منابع به درستی صورت می گیرد. حال آنکه دیده شده که ابتدا ساختمان ساخته می شود سپس به فکر مناسب سازی آن می افتند که در این صورت منجر به افزایش چند برابری هزینه هامی شود.
مرور اجمالی بر اقدامات ملی در حوزه مناسب‌سازی
بنا بر اعلام سازمان بهزیستی کشور، در زمینه مناسب‌سازی اتوبوس‌ها که قرار بود ۱۰۰ اتوبوس مناسب‌سازی شده وارد ناوگان حمل و نقل شهری شود تاکنون حدود ۷۱ دستگاه اتوبوس آماده ورود به ناوگان حمل و نقل شهری در کل کشور شد.
قرارداد هزار و ۹۰۰ دستگاه اتوبوس مناسب‌سازی شده منعقد شده است و در آینده این تعداد به ۶ هزار اتوبوس خواهد رسید، همچنین مسئولان متولی در این زمینه قول داده‌اند در آینده هیچ اتوبوس مناسب‌سازی نشده‌ای وارد ناوگان شهری نشود.
سازمان بهزیستی کشور هرساله در خصوص عملکرد دستگاه‌ها در حوزه مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت، بررسی از دستگاه‌های دولتی در جشنواره شهید رجایی انجام می دهد و به عملکرد دستگاه‌ها در این خصوص امتیاز داده می‌شود و در سال گذشته حدود ۲۴ هزار واحد ساختمانی از ۱۰۰ دستگاه اجرایی در ۴۵۰ شهرستان در ۳۱ استان کشور مورد بازدید و ارزیابی قرار گرفتند.
در جشنواره شهید رجایی ساختمان‌های دولتی مورد ارزیابی از نظر مناسب‌سازی محیط سنجیده می‌شوند، نمره مطلوب در این زمینه بیش از ۷۵ درصد مناسب‌سازی برای دستگاه‌ها در نظر گرفته شده که در حال حاضر متوسط کشوری ۵۲ درصد است و هنوز با حداقل مطلوبیت در خصوص مناسب‌سازی فاصله وجود دارد.
درباره اماکن عمومی غیردولتی نیز ارزیابی دقیقی درباره وضعیت مناسب‌سازی یاعدم مناسب‌سازی این اماکن در دسترس نیست و همچنین در خصوص معابر و سیستم حمل و نقل ارزیابی دقیقی در این خصوص صورت نگرفته است.
گزارش: مهین داوری
نظر شما