به گزارش آتیه‌آنلاین، روابط میان ابوظبی و آنکارا طی یک دهه گذشته آنچنان روشن نبود و دو کشور روابطی بسیار سرد را پشت سر گذاشته‌اند. حال به نظر می‌رسد که ورق برگشته و بناست تاریخ دیگری در مناسبات دو طرف آغاز شود.

سفر به آنکارا، پس از ۱۰ سال

ولیعهد ابوظبی طی یک سفر رسمی، امروز (چهارشنبه) به ترکیه می‌رود. این اولین سفر ولیعهد امارات به ترکیه طی ۱۰ سال گذشته است. به گزارش خبرگزاری رسمی امارات (وام)، «محمد بن زاید آل نهیان»، ولیعهد ابوظبی بنا به دعوت «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه به این کشور سفر می‌کند. وی قرار است روابط دوجانبه و راه‌های توسعه همکاری را در زمینه‌های مختلف با اردوغان بررسی کند. آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مورد توجه دو کشور هم از دیگر محورهای این دیدار خواهد بود.

گفتنی است که ۳۱ اوت رئیس‌ جمهوری ترکیه و ولیعهد در تماسی تلفنی روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای را بررسی کردند. آخرین سفر رسمی محمد بن زاید به ترکیه در فوریه ۲۰۱۲ انجام شد. این در حالی است که نزدیک به یک سال پیش نیز دو طرف به بهبود روابط نزدیک شدند، اما مواضع امارات مانع از این کار شد.

در آن تاریخ، ‌امارات متحده عربی طی موضع‌گیری برای از سرگیری روابط با ترکیه هم ابراز تمایل کرد و هم شرط گذاشت، آن هم شرطی سنگین که به نوعی خط قرمز ایدئولوژیک آنکارا محسوب می‌شود:‌ اخوان المسلمین! در آن زمان، وزیر مشاور در امور خارجه امارات ‌در گفت‌وگو با اسکای نیوز تمایل کشورش برای ترمیم روابط با آنکارا را بروز داد و گفت که نشانه‌های مثبتی در این زمینه دیده می‌شود و امارات خواستار عادی‌سازی روابط با ترکیه است. البته این مقام اماراتی یک شرط هم گذاشت‌ و گفت‌ که آنکارا به عنوان حامی اصلی اخوان‌المسلمین باید از حمایت خود از این گروه پایان داده و جهت‌گیری سیاست‌های عربی خود را برای بازگشت روابط عادی تغییر دهد.

بر کمتر کسی پوشیده است که امارات متحده عربی همواره از مواضع ترکیه در قبال حمایت آنکارا از گروه اخوان المسلمین به شدت خشمگین و ناراضی بوده و همین موضوع یکی از چالش‌های مهم از سرگیری روابط عادی دو کشور به شمار می‌رود. مسئله مهم دیگر در این زمینه که در چند سال گذشته به شکاف و اختلاف میان ابوظبی و آنکارا انجامیده، افزایش تحرکات ترکیه در منطقه است که امارات به شدت نگران آن است و همواره در جبهه مقابل ترک‌ها ایستاده است. دامنه این اختلافات و عمق آن باعث شده که دو طرف به بهانه‌های مختلف یکدیگر را زیر تیغ انتقادهای خود قرار دهند. برای مثال، زمانی که امارات اقدام به عادی‌سازی روابطش با رژیم صهیونیستی کرد از سوی آنکارا به شدت مورد تاخت قرار گرفت و اردوغان تهدید کرد که سفارت کشورش در ابوظبی را تعطیل خواهد کرد.

به طور کلی اختلافات و تنش‌های میان امارات متحده عربی و ترکیه در یک دهه گذشته با شکل‌گیری تحولات جدید در منطقه‌ از جمله سرنگونی نظام‌های سیاسی سنتی حاکم بر لیبی و مصر و رقابت بر سر نفوذ منطقه‌ای آغاز شد و با گذشت این سال‌ها ادامه پیدا کرد.

خیز برای بازسازی روابط

اقدام‌های اولیه برای بهبود میان روابط دو طرف در ماه سپتامبر آغاز شد. در آن تاریخ، وزیر امور تجاری خارجی امارات با اعضای هیئت تجاری ترکیه به بررسی راه‌های تقویت همکاری اقتصادی و توسعه آن در تمامی زمینه‌ها پرداخت. به گزارش ‌سایت شبکه خبری روسیا الیوم، «ثانی بن احمد الزیودی»، وزیر امور تجاری خارجی امارات در حاشیه فعالیت‌های نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی با اعضای هیئت تجاری ترکیه دیدار کرد و دو طرف در جریان این دیدار در خصوص برنامه‌های متنوع فرصت‌های اقتصادی مهم و مورد توجه دو کشور به بحث و تبادل نظر پرداختند و بر سر اتخاذ اقدامات عملی برای گسترش مبادلات تجاری و سرمایه گذاری و همچنین همکاری در زمینه اقتصادی بین امارات و ترکیه توافق شد.

الزیودی و اعضای هیئت ترکیه همچنین چالش‌های اقتصادی و راه‌های مهار آن و امکان دستیابی به سطوح جدیدی برای همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری را مورد بررسی قرار دادند. این وزیر اماراتی، اعضای هیئت ترکیه را در جریان بارزترین تحولات فضای اقتصادی امارات در سایه اعلام پنجاه پروژه و آغاز بسته‌ای از ابتکارات راهبردی قرار داد. الزیودی تحولات قوانین اقتصادی دولت امارات، به ویژه آزادی سرمایه‌گذاری از طریق مالکیت صد در صدی در تمامی فعالیت‌ها و بخش‌های اقتصادی به استثنای فعالیت‌های محدودی که تأثیر استراتژیک بر امارات متحده عربی دارند را مورد بررسی قرار داد، امری که فرصت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های ترکیه‌ای که مایل به تأسیس و توسعه فعالیت‌های خود در دولت امارات هستند را افزایش می‌دهد.

با این همه، برخی کارشناسان معتقدند که ترکیه امروز در بهبود روابط با امارات در موضع ضعف قرار دارد. به گفته آن‌ها، تورم شدید و بریده شدن ترمز قیمت دلار که موجب کاهش ارزش «لیر» ترکیه در روزها و ماه‌های اخیر شده، شرایط وخیم اقتصادی بر مردم این کشور تحمیل کرده و موجب شده تا نگاه ‌رجب طیب اردوغان به سمت روابط و گشایش منطقه‌ای به منظور رفع مشکلات داخلی باشد. کاهش نرخ برابری لیر ترکیه با ارزهای خارجی باعث اعتراض مردم این کشور شده و برخی اصناف نیز در کنار مردم به دلیل افزایش شدید تورم و مشکلات معیشتی ناشی از آن، به خیابان‌ها آمده و تظاهرات به راه انداختند.

در حالی که برخی از کارشناسان عقیده دارند که تورم ۲۰ درصدی و نرخ بهره منفی مشکلات اصلی ترکیه هستند، نه سیاست خارجی این کشور، اما اردوغان توجه خود را به سمت دولت‌های منطقه معطوف کرده تا شاید بتواند از این طریق گلیم خود را از آب بیرون بکشد. در شرایط ویژه این روزهای اقتصادی ترکیه، آنکارا سعی کرده اختلاف‌های ۱۰ ساله خود با ابوظبی را حل کند، از این رو «سلیمان سویلو»، وزیر کشور ترکیه پنج‌شنبه گذشته میزبان «سیف بن زاید آل نهیان»، معاون نخست‌وزیر و وزیر کشور امارات در آنکارا بود، دیداری که در آن روابط دو جانبه و تحولات منطقه مورد بررسی قرار گرفت.

مولفه‌های موجود نشان از آن دارد که ترکیه تلاش داشته تا روابط خود با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به ویژه امارات را که بعد از تحولات «بیداری اسلامی» و نیز قتل «جمال خاشقجی»، خبرنگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول که به تیرگی نهاده بود را ترمیم کند، هرچند تاکنون عربستان و مصر در عمل پاسخ مثبتی به این تحرکات نداده‌اند، ولی از قرار معلوم امارات به این ندای اردوغان پاسخ مثبت داده است.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا