به گزارش آتیه آنلاین، زعفران ایرانی محصولی که تولیدش اگرچه در انحصار ایران است و ۹۵ درصد زعفران دنیا در کشورمان تولید می‌شود، اما ایران بازیگردان بازار زعفران نیست. طلای سرخ ایران که تا مدت‌های به صورت فله‌ای و بدون برنامه از کشور صادر می‌شد، با برندهای اسپانیایی در دنیا مشهور شد و حالا هم افغانستان به رقیب جدی زعفران ایران تبدیل شده است. بر اساس آمارها معیشت بیش از یک میلیون خانواده وابسته به تولید زعفران است. ۳۲۵ تن از این محصول در سال گذشته صادر شد اما بر اساس اعلام فعالان بخش زعفران، ارزآوری صادرات زعفران در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ که ۲۸۸ تن زعفران صادر شده بود، کاهش یافته است.
احتمال کاهش تولید زعفران در سال جاری
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با مهر بیان کرد: طی دو سال اخیر نرخ زعفران تقریبا ثابت بوده و این مسئله برای کشاورزان مقرون به صرفه نیست.
او گفت: با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولیدی و همچنین هزینه زندگی کشاورزان، تولید این محصول فاقد صرفه اقتصادی است.
به گفته میری حداقل قیمت هر کیلوگرم زعفران در سال جاری ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و حداکثر قیمت آن ۱۴ میلیون تومان است و نرخ‌های اعلام شده، بر اساس نرخ خرید از کشاورزان است.
میری اضافه کرد: با توجه به مواجه با خشکسالی و کم‌آبی در سال جاری و نبود انگیزه برای تولید در کشاورزان به احتمال قوی زمینه کاهش تولید فراهم می‌شود. این در حالی است که هر سال معمولاً با افزایش تولید مواجه بودیم.
پیمان سپاری ارزی و ورود بازیگران غیر حرفه‌ای به بازار زعفران
نایب رئیس شورای ملی زعفران درباره دلایل عدم تغییر قیمت زعفران در دو سال گذشته گفت: با توجه به بحث پیمان سپاری ارزی، مقدار زیادی زعفران از مبادی و کانال‌های غیررسمی از کشور خارج می‌شود.
وی ادامه داد: به‌عنوان مثال سال گذشته به‌طور رسمی بیش از ۳۳ تن زعفران به افغانستان صادر کردیم اما بخش زیادی هم به شکل قاچاق وارد این کشور شده است. کشورهایی که زعفران ایران به این شکل وارد آنجا می‌شود، این محصول را با قیمت‌های ارزان‌تر در بازارهای جهانی عرضه می‌کنند.
میری توضیح داد: کسانی که در زمینه واردات کالاهای مختلف به کشور فعال هستند با محدودیت ارز مواجهند و به همین جهت زعفران را خریداری و در بازارهای جهانی زیر قیمت می‌فروشند تا ارز مورد نیازشان را تأمین کنند، در واقع می‌توان گفت که این واردکنندگان و صادرکنندگان غیرحرفه‌ای بازار زعفران را دچار اختلال می‌کنند و قیمت آن را در بازارهای جهانی می‌شکنند.
به گفته وی، اگر پیمان سپاری ارزی برداشته شود، این مشکل حل خواهد شد. اگر صادرکننده واقعی بتواند ارز حاصل از صادرات را بیاورد و به قیمت واقعی در بازار عرضه کند، این رانت برداشته می‌شود و شرایط متعادل می‌شود.
برنامه‌هایی که مصوب یا اجرایی نمی‌شوند
بر اساس گزارش اتاق بازرگانی، محسن احتشام رئیس شورای ملی زعفران نیز نبود برنامه در حوزه زعفران را عامل بروز مشکل در این بخش دانست.
وی افزود: برنامه استراتژیک جهش تولید و صادرات زعفران در شهریور ۹۸ به وزارتخانه‌های متولی در راستای برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت بازاریابی و بازارسازی زعفران ارائه شد اما تا کنون به تصویب نرسیده است.
احتشام بیان کرد: شورای ملی زعفران به‌عنوان تشکل بالادستی در مقام مشاور، برنامه‌های توسعه‌ای و زیرساختی تولید و صادرات زعفران را ارائه داده است؛ اما به دلیل نداشتن اختیارات برنامه‌ریزی و اجرایی و عدم توجه دستگاه‌های متولی به پیشنهادات ارائه شده از سوی شورا نمی‌توان انتظارداشت که بدون برنامه‌ریزی وضعیت این محصول مهم را بهبود بخشید.
به گفته وی طرح استراتژیک جهش تولید و صادرات زعفران با وجود تایید توسط وزارتخانه‌های صمت و کشاورزی در کمیسیون فرعی دولت با عدم همکاری وزارت جهاد کشاورزی مواجه شد و در نهایت به نتیجه نرسید.
رئیس شورای ملی زعفران اضافه کرد: قبل از این برنامه نیز طرح جامع زعفران را در سال ۸۹ با چشم‌انداز ۱۰ ساله تهیه و ارائه دادیم و در آن زنجیره ارزش زعفران را تعریف کردیم اما آن هم علی‌رغم تصویب در هیات دولت توسط وزارت جهاد کشاورزی به بهانه عدم تخصیص بودجه اجرایی نشد.
سود زعفران در جیب خارجی‌ها
احتشام گفت: ۹۵ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود؛ اما ما در مقام تولیدکننده، تعیین‌کننده قیمت نیستیم. متاسفانه سود زعفران تنها نصیب دلالان خارجی می‌شود و حتی به صادرکنندکان ایرانی به دلیل رقابت شدید برای ارائه قیمت پایین‌تر از دیگر صادرکنندگان هم نمی‌رسد.
وی فزود: در سال ۹۹ نزدیک به ۳۵ تن زعفران ایران به افغانستان رفت و به عنوان زعفران افغانستان صادر شد. مشکل اینجاست که بخش خصوصی بدون هیچ‌گونه اختیاراتی تنها نظرات مشورتی خود را ارائه می دهد؛ اما گوش شنوایی نمی یابد.
احتشام عنوان کرد: شورای زعفران بدون تفویض اختیار نمی‌تواند در مدیریت بازار زعفران، نقشی را ایفا کند.
نظر شما