به گزارش آتیه‌آنلاین، سرانجام پس از ۱۳ ماه بی‌دولتی، روز جمعه بود که «نجیب میقاتی» نخست وزیر لبنان، توانست به انتظارها پایان داده و با دریافت مهر تایید رییس‌جمهوری پای فهرست اعضای کابینه خود، دولت تشکیل دهد. این در حالیست که اختلافات عمیق میان جریان‌های مختلف سیاسی و مداخلات خارجی طی این مدت، لبنان را از موهبات برخورداری از یک دولت باثبات محروم کرده بود.

کابینه در میان بحران‌ها

میقاتی در شرایطی دولت خود را تشکیل داده که لبنان بزرگترین بحران اقتصادی خود را از زمان جنگ‌های داخلی ۱۹۹۰-۱۹۷۵ تجربه می‌کند. از نگاه ناظران با توجه به شرایط موجود، میقاتی برای ساماندهی امور کشور با چالش‌های بسیاری مواجه خواهد بود. از زمان وقوع انفجار مهیب بندر بیروت در مرداد ۹۹ تاکنون لبنان بی‌دولتی را تجربه کرده است. امور این کشور طی ۱۳ ماه گذشته از سوی حسن دیاب، سرپرست موقت کابینه اداره شده است.

درست چند روز پس از انفجار مرگبار انبار نیترات آمونیوم در بندر بیروت و به هم ریختگی اوضاع کشور بود که حسن دیاب، نخست وزیر وقت لبنان استعفا کرد. دیاب از آذر ۹۸ و پس از اعتراضات مردمی که به استعفای «سعد حریری» انجامیده بود به نخست‌وزیری رسید. از اینرو پس از دیاب، مصطفی ادیب از سوی میشل عون، رئیس جمهوری لبنان مامور تشکیل کابینه شد. ناتوانی در تشکیل دولت و استعفای ادیب، یک بار دیگر نوبت تشکیل کابینه را به حریری داد. حریری هم سرانجام پس از ماه‌ها معطلی در تشکیل دولت از نخست‌وزیری استعفا کرد و این بار قرعه به نام نجیب میقاتی افتاد؛ کسی که اتفاقاً تجربه نخست‌وزیری لبنان را از ژوئن ۲۰۱۱ تا فوریه ۲۰۱۴ در کارنامه خود دارد.

این در حالی است که کابینه لبنان روز گذشته (دوشنبه) نخستین جلسه‌ خود را در کاخ «بعبدا» به ریاست رئیس جمهوری این کشور برگزار کرد. موضوع این جلسه به کمیته تدوین بیانیه وزارتی، بیان افکار و ایده‌های وزراء و گرفتن عکس‌های یادگاری اختصاص داشت. در همین راستا خبرگزاری العربی الجدید در گزارشی با اشاره به جلسه کاخ بعبدا و اظهارات میقاتی نوشت: «نخست وزیر لبنان در ابتدای این جلسه تأکید کرد که دولت جدید به خاطر لبنان و برای همه لبنانی‌ها کار خواهد کرد و بین کسانی که وفادار یا مخالف هستند، کسانی که حمایت خود را از ما اعلام می‌کنند و کسانی که این کار را نمی‌کنند، تبعیض قائل نخواهد شد».

همچنین طبق اعلام وب سایت لبنان ۲۴، میقاتی در آغاز جلسه دولت جدید تصریح کرد که کارهای زیادی در انتظار ما است و کشور نیاز به اقدامات استثنایی دارد. به نوشته لبنان ۲۴ در ادامه جلسه وی خاطرنشان کرد: «درست است که ما چوب جادویی نداریم، زیرا شرایط بسیار دشوار است، اما با اراده محکم، همه ما می‌توانیم به عنوان یک تیم فعال، برخی از آنچه را که مردم امیدوارند محقق کنیم».

این در حالی است که منابع نزدیک به نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان اعلام کردند که عناوین اصلی بیانیه وزراء، حول محورهای اقتصادی، اجتماعی، معیشتی و به صورت مختصر است، به ویژه اینکه عمر دولت قبل از ورود به انتخابات پارلمانی که قرار است در ماه مه برگزار شود و با توجه به بحران‌های خطرناکی که نیازمند اتخاذ اقدامات فوری برای کنترل روند صعودی و مهار آن است، کوتاه می‌باشد. لازم به ذکر است نجیب میقاتی از روز شنبه نشست‌های پیاپی خود با وزراء را با هدف رایزنی در خصوص دیدگاه آنها نسبت به فعالیت وزارتخانه‌ها و پرونده‌های اساسی و مهم مورد نیاز و مقدمه‌چینی برای بیانیه وزارتی آغاز کرده است.

ترسیم نقشه برای ضربه جدید

علاوه بر این میقاتی اخیرا در نشستی که وزرای جدید و سابق ذی‌ربط حضور داشتند موضوع کوپن حمایتی را که قبل از تشکیل دولت توسط راوول نعمة و رمزی مشرفیة، وزرای سابق اقتصاد لبنان ارائه شده بود، مطرح کرد. در همین راستا، آلان حکیم، وزیر پیشین اقتصاد لبنان خاطرنشان کرد این دولت، دولتی است که نماینده و واسطه بین کسانی که لبنان را اشغال کرده و عوامل داخلی است. حکیم همچنین گفت که لبنان به یک برنامه جامع در سطح این کشور و برنامه‌های داخلی مربوط به تمامی وزارتخانه‌ها در زمینه‌های بهداشتی، آموزشی، مالی و اقتصادی احتیاج دارد اما با اختلافات ‌وتناقض‌های موجود در داخل دولت هیچ پیشرفت چشمگیری محقق نخواهد شد.

تحولات بیروت در شرایطی روند رو به ثبات پیدا کرده است که اغلب دولت‌های غربی حزب‌الله را یکی از مهمترین عوامل حل و فصل وضعیت داخلی لبنان میدانند. بر همین اساس وزارت خارجه آمریکا از تعیین جایزه هفت میلیون دلاری برای ارائه اطلاعات درباره طلال حمیه از فرماندهان امنیتی ارشد حزب‌الله لبنان خبر داد. در این خصوص شبکه روسیا الیوم با انتشار گزارشی نوشت که واشنگتن روز دوشنبه اعلام کرده دولت آمریکا جایزه هفت میلیون دلاری را برای ارائه اطلاعات درباره طلال حمیه، یکی از رهبران امنیتی حزب‌الله لبنان تعیین کرده است.

این در حالی است که وزارت خارجه آمریکا در این باره اعلام کرد: «طلال حمیه، مقام ارشد امنیتی حزب‌الله لبنان است و او به عنوان یک مقام امنیتی خارجی در این حزب کار می‌کرد». این وزارتخانه در ادامه مدعی شد که او مسئول تمام حملاتی است که توسط عناصر حزب‌الله در سراسر جهان انجام می‌شود. واشنگتن سال ۱۳۹۶ نیز مبلغی به ارزش هفت میلیون دلار برای کسانی که اطلاعاتی از طلال حمیه، فرمانده عملیات خارجی حزب‌الله در اختیار آمریکا قرار دهند، در نظر گرفته بود.

در آخر باید خاطرنشان کرد لبنان در ۱۳ماه گذشته، علاوه بر مواجهه با پیامدهای انفجار بندر بیروت، با مسائلی چون کاهش شدید ارزش پول ملی، لغو یارانه برخی کالاها، افزایش فقر، تورم، کندی فعالیت حوزه بهداشت در شرایط بحرانی کرونا، کمبود سوخت، اعتراضات و نارضایتی‌های گسترده در ارتباط با ناکارآمدی نظام اجرایی و فساد جاری در دستگاه حاکم مواجه بوده است. مذاکرات این کشور با صندوق بین‌المللی پول برای دریافت کمک‌های ضروری معطل مانده و کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، هرگونه کمک مالی به لبنان را به انجام اصلاحات ساختاری سیاسی و اقتصادی منوط کرده‌اند.

از سوی دیگر تحریم‌های آمریکا هم بیش از پیش در به وخامت رساندن اوضاع اقتصادی لبنان اثر گذاشته است. اما با این وجود اغلب تحلیلگران داخلی در لبنان بر این باورند که اگر حزب‌الله روند کنونی را ادامه دهد میتوان به ثبات در ساختار سیاسی و حل و فصل مشکلات عروس خاورمیانه امیدوار بود .

گزارش: اردشیر حبیبی